Minimaal vijf ‘academische’ muurschilderingen sieren straks muren in de Groningse binnenstad. De eerste komt in april op het Broerplein, met als onderwerp – wie anders – Aletta Jacobs.
Een borstbeeld van Aletta Jacobs staat op het voorplein van de letterenfaculteit. Een paar meter verder, voor het Harmoniegebouw, staat een wimpel van Marte Röling met daarop de spreuk ‘non scholae, sed vitae’ – we leren niet voor school, maar voor het leven.
Maar die kunstwerken staan op universitair terrein en de Groningers krijgen er maar weinig van mee. Zou het niet veel mooier zijn om kunst die het academische karakter van Groningen naar voren brengt te verspreiden over de hele stad?
Dat was het idee waarmee fractievoorzitter Gerben Brandsema van de Groningse ChristenUnie naar emeritus-hoogleraar sterrenkunde Peter Barthel stapte in de zomer van 2020. Samen doken ze de kroeg in om de plannen – geïnspireerd door soortgelijke projecten in Leiden en Utrecht – nader te bespreken.
Academische stadswandeling
En nu, bijna anderhalf jaar later, staat een nog kale Groningse muur op het Broerplein te wachten op de allereerste schildering. ‘Het liefste willen we er tien of twaalf, zodat er een academische stadswandeling gemaakt kan worden’, zegt Barthel. Maar het worden er in elk geval vijf.
Niet heel verrassend is dat de Groningse Aletta Jacobs – de eerste vrouw die afstudeerde aan een Nederlandse universiteit – het eerst onderwerp wordt. Maar hoe beeld je haar af?
De portretten moeten de gekozen wetenschappers ‘in de meest brede zin van het woord’ tonen, vertelt Nicoline Wijnja, die zich als projectleider bij Kunstpunt bezighoudt met de artistieke inhoud van het project. ‘Dus niet letterlijk een portret van de persoon, maar juist diens prestaties en ontdekkingen verbeelden’, zegt ze.
Groningse kunstenaars
Er werd specifiek voor Groningse kunstenaars gekozen. Het duo Vaaf, bestaande uit Lotte Masker en Jonna Bo Lammers, mag met Aletta aan de slag. ‘Dat de binnenstad van Groningen muurschilderingen krijgt, daar zijn we helemaal lyrisch over’, vertelt Lammers.
Een eenvoudige opdracht is het niet, vinden ze. Niet alleen is een muurschildering iets heel anders dan kunst maken in een binnenruimte op kleine schaal, het is ook essentieel dat de schildering ‘communiceert’. ‘Dat maakt dat het een andere aanpak nodig heeft dan een muurschildering voor een café waar mensen bier drinken’, vindt Lammers.
Het plan is nu een schildering te maken die mensen prikkelt en hen de kans geeft zich in te leven in de tijd van Aletta Jacobs. Tegelijk willen de beide kunstenaars een brug bouwen tussen toen en nu. ‘We willen het doortrekken naar de dag van vandaag’, zegt Lammers. ‘Duidelijk maken wat de prestatie van Aletta Jacobs in de tegenwoordige tijd zou betekenen.’
Impact
Over de impact van de muurschildering moest ook worden nagedacht. ‘Wil ik dat het in de omgeving past, met dezelfde kleuren en stijl? Of wil ik juist dat het eruit knalt?’ legt Lammers uit.
Het gaat het laatste worden, vertellen de twee. ‘Maar wel knallend met respect voor de kleuren die er al zijn’, zegt Masker. ‘Er is overlap met de kleuren van de omgeving.’ Daarnaast geeft het de kunstenaars nog een andere mogelijkheid. ‘Je kan er mensen een beetje mee schoppen. De strijd van Aletta Jacobs laten zien en daarmee een mening aanwakkeren’, zegt Lammers.
Het tweetal begint binnenkort met schilderen. Rond mei moet de eerste muurschildering klaar zijn – het moment waarop Jacobs’ proefperiode op de universiteit eindigde en ze een officiële student werd.