De politieke discussie over minder buitenlandse studenten en meer Nederlandstalig onderwijs, zo betoogt RUG-hoogleraar Lucy Avraamidou, komt voort uit maar één ding: xenofobie.
Het wereldnieuws is al maandenlang ronduit deprimerend, maar dichter bij huis is het universitaire nieuws niet veel beter. Er gaat geen dag voorbij of ik raak verzeild in een gesprek over de ‘instroom’ van internationale studenten en een debat over de voertaal in het Nederlandse hoger onderwijs.
Een lichtpuntje is dat onze leiding zich verzet tegen voorgestelde maatregelen om deze ‘instroom’ in te dammen, omdat ze heen en weer slingert tussen financiële crises en pogingen om zich internationaal sterk te blijven profileren.
Er zijn twee problemen met het huidige discussie, het ene wat belangrijker dan het andere. Het eerste is dat ik misselijk word van het woord ‘instroom’, omdat het suggereert dat wij, de internationals, onuitgenodigd naar Nederland zijn gekomen, een klaslokaal of kantoor hebben gevonden en weigeren te vertrekken.
Het tweede probleem is dat de discussie internationale studenten en personeelsleden in een positie plaatst waarin ze dankbaar zouden moeten zijn voor een plekje in de academische gemeenschap.
Dit is oneerlijk en onethisch gezien het feit dat zowel studenten als medewerkers tien jaar geleden actief werden geworven als onderdeel van de internationaliseringsinspanningen van Nederlandse universiteiten. Nu die taak erop zit, worden internationale medewerkers en studenten op zijn zachtst gezegd geconfronteerd met een linguïstisch nationalisme.
Alsof wij, de internationals, onuitgenodigd in het land zijn gekomen en weigeren te vertrekken
In werkelijkheid is de fixatie op de onderwijstaal niets meer dan een symptoom van een groter maatschappelijk probleem waar universiteiten zich mee bezig zouden moeten houden: xenofobie, oftewel de angst voor buitenlanders.
Het is dezelfde angst die Brexit in 2020 in de hand werkte en die het jaar daarop leidde tot een daling van 53 procent van EU-studenten aan Britse universiteiten, waarbij niet-Brits personeel het land verliet en afdelingen en studieprogramma’s werden gesloten.
Ik vraag me al een tijdje af wie het meest profiteert van internationalisering. Om dit dilemma op te lossen, ging ik natuurlijk op onderzoek uit. Het verbaasde me niet dat er veel hedendaags onderzoek is over internationalisering in het hoger onderwijs.
Toch was ik een beetje verbaasd toen ik ontdekte dat er een duidelijke consensus bestaat, waardoor ik me afvraag waar dit debat eigenlijk over gaat: degenen die het meest profiteren van internationalisering zijn de Nederlandse studenten en medewerkers, niet de internationale.
Naast de voor de hand liggende grote economische voordelen voor zowel universiteiten als lokale bedrijven, wijst onderzoek op vier belangrijke voordelen van internationalisering:
1. Nederlandse studenten en docenten maken kennis met andere perspectieven en culturen binnen hun eigen academische omgeving. Zonder hun huis te verlaten, krijgen zij de kans om inzicht te verwerven in verschillende wereldbeelden en om hun mondiale bewustzijn en interculturele vaardigheden te vergroten.
Universiteiten moeten zich verzetten tegen de nationalistische tijden waarin we leven
2. Nederlandse studenten hebben toegang tot een breder scala aan studieprogramma’s die gericht zijn op de wereldmarkt die anders niet zouden bestaan. Zo worden ze niet alleen concurrerend binnen hun eigen land door de aanwezigheid van internationale bedrijven, maar ook daar buiten.
3. Nederlandse studenten krijgen les van docenten uit verschillende delen van de wereld. Zo krijgen ze te maken met meer onderwijsmethoden en bouwen ze wetenschappelijke kennis op die de nationale grenzen overschrijdt.
4. Medewerkers profiteren van de samenwerking met internationale instellingen en hebben toegang tot een breder scala aan financieringsmogelijkheden, uitwisselingen en onderzoek, waar studenten ook van profiteren.
Internationalisering in eigen land – wat een voorrecht om mee te maken!
Universiteiten moeten zich verzetten tegen de nationalistische, racistische en imperialistische tijden waarin we leven. Ze hebben de maatschappelijke verantwoordelijkheid om beleidsmakers en lokale gemeenschappen te helpen de waarde van etnische, culturele, religieuze, taalkundige en nationale diversiteit te omarmen. Maar voordat ze dat doen, moeten hun medewerkers en studenten dat zelf omarmen.
Uw internationale studenten en medewerkers voelen zich niet goed.
LUCY AVRAAMIDOU
Lucy Avraamidou is hoogleraar aan de Faculty of Science and Engineeering (FSE) en voormalig columnist van UKrant