Verlies verwerken

Op haar eerste verjaardag was baby Riley het stralende middelpunt, met haar heldere donkere ogen en haar brede, innemende lach. Op dat moment woonde de Ierse PhD rechten aan de RUG nog in Namibië, samen met haar man Amit. Het stel gaf een groot feest; iedereen die Riley ooit om haar vingertje had gewonden, was er. ‘Dat was typisch iets voor haar’, lacht Karen Mohan. ‘Iedereen hield meteen van Riley. Ze namen altijd de tijd voor haar. Zelfs mensen die niet van kinderen hielden, hielden van Riley.’

Negen dagen later – 24 September, 2015 – kwam Amit eerder thuis van zijn werk, als verrassing voor Riley. ‘Ik herinner me die avond nog precies’, zegt Karen. ‘Ze was zo vrolijk en uitgelaten aan het dansen, met haar kontje omhoog.’ Ze deden haar in bad en brachten haar daarna naar bed, helemaal schoon, rozig en tevreden. Ze zou nooit meer wakker worden.

Het verlies van Riley

‘Het is alsof ik het ergens al wist, onbewust’, zegt Karen. ‘Ik realiseerde me dat het wel wat overdreven was om zo’n groot feest te geven voor een baby van één; ze zou het zich niet eens herinneren. We hadden zelfs een springkussen gehuurd.’

Maar het feest werd een geschenk van Riley aan iedereen die gek op haar was. ‘Het was de laatste kans om met elkaar nog één dag met Riley door te brengen. Het was echt een feestelijke dag; een goede, gezamenlijke herinnering.’

Ik wíst het gewoon, nog voor ik de deur opendeed

Op die afschuwelijke ochtend eind september stond Karen op om met een vriendin te gaan hardlopen. Ze deed zo zachtjes mogelijk, om Amit en de baby niet wakker te maken. Maar toen ze terug kwam, was het huis stil. ‘Normaal gesproken maakte Riley ‘s morgens veel kabaal en hobbelde ze heen en weer in haar ledikant. ‘Op de een of andere manier wist ik het al, nog voordat ik naar binnen ging.’

Riley was die nacht overleden. De daaropvolgende dagen waren verschrikkelijk: Karen en Amit bleven achter met vragen die niemand kon beantwoorden. De artsen konden geen verklaring geven voor wat er was gebeurd. Voor het eerst hoorden ze wat Sudden Unexpected Death in Children was (SUDC); een term voor het overlijden van een kind, zonder aanwijsbare oorzaak. SUDC is afschuwelijk. ‘Het biedt geen enkel houvast.’

Houden van Riley

Riley was bijzonder: een ‘wild, sociaal klein ding’, zegt Karen. ‘We vonden haar altijd zo levenslustig, en ontzettend vrolijk – maar ze had ook een oude ziel. Als je haar aankeek, keek ze zo wijs naar je. Echt ongelofelijk.’

Wanneer je een kind verliest, kunnen goede herinneringen worden overschaduwd door het drama. Erg moeilijk, vindt Karen. ‘Maar dat ze er was, is eigenlijk iets positiefs’, zegt ze. ‘Ik wil niet dat ze een negatieve herinnering wordt, of dat we haar zien als iets tragisch dat ons is overkomen. Ze was híer, een jaar en negen dagen lang, en het was geweldig.’

Karen en Amit willen graag dat de herinnering aan Riley zo goed en betekenisvol is als haar leven zelf. Als eerbetoon aan haar steunen ze nu andere kinderen, door middel van het project Hope Village Namibia. Hope Village is een weeshuis dat in 2004 werd opgericht door pastoor Marietjie de Klerk.

Nadat ze met Moeder Teresa had gewerkt, ging De Klerk terug naar Namibië om kinderen te helpen. In het weeshuis dat ze runt, wordt met liefde en toewijding voor meer dan negentig kinderen gezorgd. Vlak nadat Riley overleed ging Karen er op bezoek, en ze heeft sindsdien een sterke band met Hope Village.

Ze wil kinderen graag hetzelfde geven als Riley had. ‘Riley had een heel gelukkig leventje. Ze was omringd door liefde, ze had alles wat je je maar kunt wensen. Ze had nooit honger, en er ging geen dag voorbij zonder dat haar ouders de hele tijd liefdevol naar haar zaten te kijken.’

Leven zonder Riley

Als een tweede eerbetoon aan Riley besloot het stel moedig dat ze hun eigen dromen wilden verwezenlijken. Karen had altijd al graag willen promoveren. Als masterstudent werd ze, tijdens een jaar als uitwisselingsstudent bij de rechtenfaculteit, verliefd op Groningen.

Toen ze het ESSENTIAL project tegenkwam – de ontwikkeling van de wetenschap op het gebied van veiligheid door middel van netwerktechnologie, informatiebeleid en recht – wist ze dat ze er geknipt voor was. Karen en Amit besloten om naar Groningen te verhuizen.

‘Ik beschouw het liever niet als een nieuwe start’, zegt Karen. ‘We laten Riley niet achter. Voor ons is het meer een volgend hoofdstuk uit een heel dik boek.’

Het is zo’n onbeschrijfelijk verlies dat je er geen woord voor kunt bedenken

Maar in het hoofdstuk Groningen zijn er maar weinig mensen die Riley’s verhaal kennen. ‘Het is echt heel, heel zwaar, zegt Karen. ‘Het is erg moeilijk om het onderwerp aan te snijden, dus je komt vaak terecht in lastige situaties.’

Net als andere ouders die rouwen om een verloren kind, zou ze willen dat er een makkelijke, natuurlijke manier was om zichzelf te introduceren: als Riley’s moeder: een fundamenteel onderdeel van haar identiteit.

‘Het is zo’n onbeschrijfelijk verlies dat je er geen woord voor kunt bedenken, zoals voor wees of weduwe. Maar er is ook zoveel liefde en trots – ik hou iedere dag meer van mijn dochter. Omdat er geen woorden voor zijn, lijkt het soms zelfs of ze niet heeft bestaan.’

Elin

Maar dit hoofdstuk in het leven van Karen en Amit beschrijft ook nieuw geluk. Hun tweede dochter, Elin, is geboren op 27 januari, in Groningen.

In het begin, zegt Karen, was het hebben van een nieuwe baby nogal een opgave. ‘Ik vond het best moeilijk; je gaat van moeder zijn van een kind dat er niet is, naar fysiek zorgen voor een ander kind. Ik merkte dat ik haast bang was dat Riley zou worden vergeten’, zegt ze. ‘En het was soms erg verwarrend; soms was het net het alsof ze Riley was.’

Maar vandaag, nu ze hier met Elin in haar armen staat, ziet Karen er tevreden en zelfverzekerd uit. Elin ligt met haar gezichtje tegen haar moeders schouder – ‘we noemen het haar uitkijkpost’ – en kijkt kritisch de kamer in. Ze heeft dik, vol, en wild haar, net als dat van Riley, en ze heeft dezelfde grote, Disney prinsesachtige wimpers.

Maar Elin heeft duidelijk een eigen persoonlijkheid: ze is een nieuwe, onvervangbare ziel. Riley’s kleine zusje.

Rennen voor Riley

Eind van de week gaat Elin met Karen en Amit mee naar Namibië, ter ere van Riley, en om geld op te halen voor Hope Village. Het gezin gaat terug naar waar het allemaal begon, terug naar de plek waar Karen voor het eerst ging hardlopen voor Riley.

‘Toen Riley was overleden, wilde ik iets doen. Dus heb ik Running for Riley opgezet. In het begin was ik in mijn eentje. Ik had ooit een keer een halve marathon gelopen, maar toen ze in september overleed, besloot ik om in april een marathon van 56 km te lopen. Daarna, eind mei, heb ik de Comrades ultramarathon gelopen, van 90 km.’

Karen ging hardlopen om geld op te halen voor kinderen, maar ook om weer tot zichzelf te komen. De enorme fysieke en mentale inspanning van het langeafstandslopen werkte bevrijdend. ‘Ik kon door de pijn heen rennen, en die had een begin en een einde.

‘Running for Riley’ wordt inmiddels gesteund door vrienden en familie in Namibië, Ierland en in de rest van de wereld. Dit jaar heeft Karen’s vroegere hardloopgroep een gigantische ‘Relay for Riley’ (estafette voor Riley) in Namibië georganiseerd. Achtendertig mensen rennen, verdeeld over acht teams, de 372 km van Windhoek naar Swakopmund – en dat alles uit liefde voor een klein meisje.

Uiteindelijk kan alleen de liefde het winnen van verlies. ‘Je herinneringen vervagen, maar je liefde niet’, zegt Karen. De liefde voor Riley houdt haar op de been, en zo gaat ze verder, één kilometer en één hoofdstuk tegelijk. ‘Het is de liefde waar je je aan vast moet houden.’

Engels