Sterren tellen om de duisternis in kaart te brengen

De RUG onthult donderdag zeven nieuwe hoogleraarsportretten. Oud-rector van de RUG en hoogleraar humane genetica Cisca Wijmenga krijgt een portret in de Senaatskamer vanwege haar bijzondere verdienste voor haar vakgebied. Ook astronoom en Spinozapremie-winnaar Amina Helmi krijgt om die reden haar portret in de Senaatskamer. Vijf (emeritus) hoogleraren schonken zelf op initiatief van vrienden, familie of collega’s een portret aan de universiteit. De portretten van wetenschapsfilosoof Theo Kuipers, wiskundige Harry Trentelman, scheikundige Gerrit Challa, kindergeneeskundige Pieter Sauer en chirurg Tjark Ebels worden toegevoegd aan de Faculteitskamers van Wijsbegeerte, Science and Engineering en Medische Wetenschappen.

Lodi Nauta wordt de nieuwe vicepresident van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). Nauta is hoogleraar geschiedenis van de filosofie aan de RUG en bestudeert de breukvlakken in de geschiedenis van het denken. Eerder was Nauta decaan van de Faculteit Wijsbegeerte. Momenteel is hij lid van het wetenschappelijk adviescollege van de NWO. Nauta is lid van de KNAW sinds 2011 en was al actief als juryvoorzitter van de kamer Filosofie en Theologie en voorzitter van een commissie. De benoeming van Nauta als vicevoorzitter gaat per 1 april in.

De RUG staat met een score van 59 punten op de derde plek van beste brede universiteiten in de Keuzegids Universiteiten 2025 en is daarmee een goede middenmoter. Utrecht (65 punten) voert opnieuw de ranglijst aan, Nijmegen neemt de tweede plaats in (61,5 punten). Na de RUG volgen - met overigens kleine verschillen - Leiden, de VU en op de laatste plek de UvA. De RUG-opleiding global responsibility and leadership Campus Fryslân in Leeuwarden is met 99 punten opnieuw de beste bacheloropleiding van Nederland. Ook zes andere bacheloropleidingen van de RUG krijgen ook het predicaat topopleiding. Wageningen University & Research en de Open Universiteit scoren in de categorie overige universiteiten hoog, beide met 68,5 punten. Hekkensluiter hier is de Erasmus Universiteit Rotterdam. Utrecht staat ook aan kop als het gaat om het aantal topopleidingen (16). Topopleidingen zijn opleidingen die van studenten een score hebben gekregen van 75 punten of meer.

Hoogleraar organische chemie Adri Minnaard ontvangt 8,8 miljoen euro om de effectiviteit van vaccins tegen ziekten als tuberculose, longontsteking en het rotavirus te verbeteren. Minnaard ontvangt het bedrag, afkomstig van de Amerikaanse National Institutes of Health samen met internationale partners uit Zwitserland en Nieuw-Zeeland. Met de subsidie gaat Minnaard moleculen ontwerpen die fungeren als ‘boosters’ voor de vaccins. Met deze moleculen wekken de vaccins in de toekomst hopelijk een sterke immuunrespons van het lichaam op, waardoor ze effectiever zijn. Het project duurt vijf jaar.

Universiteiten in de Nederlandse grens- en krimpregio’s hoeven de internationalisering minder hard terug te draaien dan andere universiteiten, zo spraken coalitie en oppositie met elkaar af in de onderhandelingen over de onderwijsbegroting. Goed nieuws voor de RUG, die dit jaar al 14 procent minder Europese studenten ontving en daarmee in totaal 13 miljoen euro minder overheidsgeld krijgt. Wat de uitzondering concreet voor de RUG betekent, is nog niet bekend. Onderwijsminster Eppo Bruins zal binnenkort met een bestuursmaatregel moeten komen, waarna de gevolgen duidelijk moeten worden.

Actiegroepen WOin Actie en Organize the RUG houden woensdag 11 december een walkout. Medewerkers en studenten verzamelen zich om 12.30 uur op het Harmonieplein en lopen daarna naar House of Connections van de RUG op de Grote Markt. Daar zal een fluitconcert gegeven worden van een minuut om de coalitie en partijen die onderhandelen over de onderwijsbegroting 'terug te fluiten', aldus beide actiegroepen. Ook op Campus Zernike is een fluitconcert gepland, maar dan een kwartier later (12.45 uur) op het grasveld tussen de Bernoulliborg, de Linnaeusborg en de Energy Academy.

De RUG is de vijfde universiteit van Nederlands als het gaat om patentaanvragen. Ze registreerde 355 patenten, blijkt uit onderzoek van het Europees Octrooibureau (EOB). Koplopers zijn de TU Eindhoven en Delft met 1404 en 699 patenten. Daarna volgen de Universiteit van Amsterdam en Utrecht met 413 en 380. Het EOB stelt dat universiteiten goed zijn voor 10 procent van alle Europese patentaanvragen tussen 2000 en 2020. 4,5 procent daarvan is afkomstig uit Nederland. Nederlandse universiteiten hebben bovendien gemiddeld genomen het hoogste aantal patenten per instelling (244,9).

De RUG en haar noordelijke partners in krijgen tot 2030 29 miljoen om studenten op te leiden in de chipsector. Het aangepaste plan van de noordelijke kennisinstellingen voor Project Beethoven is goedgekeurd door de ministeries van economische zaken en onderwijs. Project Beethoven is een breed pakket aan maatregelen waarmee de overheid de Nederlandse microchipsector wil versterken. De overheid stelt hiervoor 450 miljoen beschikbaar. Groningen was samen met de regio’s Enschede, Delft en Eindhoven aangewezen om met een plan te komen, maar kreeg uiteindelijk slechts 7 procent van het geld.

Het project No Guts No Glory van het UMCG onder leiding van Iris Sommer heeft de Communication Initiative Award (50.000 euro) gekregen van het NWO-domein Exacte en Natuurwetenschappen (ENW). ENW bekroont initiatieven op het gebied van wetenschapscommunicatie die met succes een breed publiek betrekken en inspireren. No Guts No Glory is een studie waarin wordt onderzocht of het verbeteren van de darmgezondheid door gezonde voeding een gunstig effect heeft op veelvoorkomende hersenaandoeningen, zoals de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Parkinson. Volgens de commissie zit het team achter het project 'boordevol enthousiasme voor hun onderzoek en wetenschapscommunicatie'.

In 2027 moeten op Zernike Campus de eerste permanente studentenwoningen de deuren openen. Er zijn nu al ruim vierhonderd kamers in het nieuwe Proxima, maar die zijn voor een periode van tien jaar. Wethouder Rik van Niejenhuis meldde dat deze week aan de gemeenteraad van Groningen. Er liggen volgens hem vooral kansen aan de zuidkant van Zernike. Daar is weinig bebouwing. Bovendien staan daar oudere panden van de RUG die later plaats kunnen maken voor studentenhuisvesting. Ook elders in de stad moeten op termijn meer studenten- en jongerenwoningen komen, aldus Niejenhuis.

De reis- en verblijfskosten van RUG-medewerkers zijn de afgelopen tijd sterk toegenomen, volgens de RUG. Dat terwijl de universiteit in het kader van besparingsprogramma TeRUG in Balans dit jaar juist wilde besparen op dienstreizen. Om hoeveel geld het precies gaat, is onduidelijk. TeRUG in Balans moest in totaal 13 miljoen euro opleveren, maar mede door de stijgende reiskosten is het nog spannend of dat gehaald wordt. De universiteit roept iedereen op om extra kritisch naar dienstreizen te kijken. Medewerkers moeten zich scherp afvragen of een geplande reis echt nodig is. Waar mogelijk moedigt de universiteit aan meetings online te doen.

Het Netwerk Kennissteden Nederland (NKN) maakt zich grote zorgen over de ingrijpende bezuinigingen op het hoger onderwijs. Dat schrijft het netwerk in een open brief aan het kabinet. Het NKN is een samenwerking van onder meer Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht, Eindhoven, Groningen, Tilburg, Nijmegen, Enschede, Leiden, Maastricht, Delft en Wageningen. 'Universiteiten en hogescholen vormen het hart van de campussen en innovatiedistricten in onze kennissteden', schrijft NKN. 'Bedrijven vestigen zich graag in de nabijheid van universiteiten en hogescholen vanwege de beschikbaarheid van talent, faciliteiten en kennis.'

Op donderdagmiddag 21 november lezen studentenorganisaties en bestuurders in Groningen bezwaren tegen de langstudeerboete en de bezuinigingen op het hoger onderwijs voor. De actie maakt deel uit van de landelijke voorleesmarathon die op 5 november begon bij de Tweede Kamer in Den Haag. Via de website voordetoekomstvannederland.nl zijn al bijna 28.000 bezwaren ingezonden. Alle bezwaren worden op dinsdag 26 november opnieuw voorgelezen bij de Tweede Kamer. De actie in Groningen is op de Vismarkt en duurt van 12 tot 15 uur.

Collegevoorzitter Jouke de Vries is sinds 24 oktober honorair consul-generaal van Zuid-Korea in Noord-Nederland. De benoeming is volgens de RUG een belangrijke stap in het versterken van de banden tussen de Groningse universiteit en Zuid-Korea. De Vries gaat als honorair consul-generaal de relatie tussen de RUG en Zuid-Korea verder bevorderen. Ook heeft hij een verbindingsfunctie tussen Nederlandse organisaties en het land. De RUG werkt al langer samen met Zuid-Korea. Er zijn studentenuitwisselingsprogramma’s met Zuid-Koreaanse partneruniversiteiten en een samenwerking met Korea Foundation. Ook De Vries’ voorganger Sibrand Poppema was honorair consul.

De gemeente Groningen gaat culturele en maatschappelijke instellingen uitzonderen van de reclamebelasting die vanaf januari ingevoerd wordt, maar de RUG valt daar niet onder. Basisscholen en middelbare scholen wel. 'Als RUG zijn we verbaasd dat er belasting geheven wordt bij onderwijsorganisaties en organisaties zonder winstbelang', zegt persvoorlichter Sophie Dannenburg-Douwes. Bedrijven en instellingen moeten gaan betalen voor zichtbare reclame op gebouwen, op straat en achter ramen richting de openbare weg.  Wel lijkt de hoogte van de belasting voor de RUG vooralsnog mee te vallen. Reclames die binnen een bepaalde afmeting vallen – in 2025 tot twee vierkante meter, de jaren erna tot één vierkante meter – zijn vrijgesteld.

Jouke de Vries en de collegevoorzitters van de andere Nederlandse universiteiten hebben afgelopen donderdagmiddag met minister van onderwijs Eppo Bruins (NSC) gepraat. Het is de eerste keer dat de minister en de bestuurders samen kwamen om de bezuinigingsplannen en de gevolgen van de Wet internationalisering in balans te bespreken.  ‘We willen vragen wat zijn opvattingen precies zijn, wat de speelruimte is en wat er nog mogelijk is’, zei De Vries eerder. De voorzitters bekeken ook of ze samen een voorstel kunnen maken om de bezuinigingen enigszins te sturen. ’Het moet nog blijken of we eruit komen met veertien universiteiten, maar ik heb goede moed’, zei De Vries.

RUG-student Kevin Barron moet de master kunst- en cultuurwetenschappen zonder diploma verlaten omdat hij een essay dat 60 procent van het eindcijfer bepaalt te laat heeft ingeleverd. Barron was het daar niet mee eens en wilde een herkansing afdwingen bij de Raad van State. Maar die geeft hem geen gelijk. De student had voor de opdracht al eerder een onvoldoende gehaald. De herkansing leverde hij een dag te laat in. Hij zou extra tijd nodig hebben gehad omdat hij dyslectisch is, zo luidt zijn verweer. De Raad van State is het eens met de examencommissie en vindt dat Barron geen goed excuus had voor het te laat inleveren van zijn essay.