Elf wetenschappers van diverse universiteiten protesteren openlijk tegen de promotie van een Groningse promovendus. Zijn proefschrift zou niet voldoen aan de kwaliteitseisen. Ze willen dat de RUG er afstand neemt.
De brief en de reacties daarop verschenen kort geleden op een landelijke dyslexiewebsite. De elf – onder wie orthopedagoog Peter de Jong van de Universiteit van Amsterdam – schreven een brief aan het College voor Promoties van de RUG en de promotoren (Wander Lowie, Ben Maassen en Hilde Hacquebord), een dag na de promotie op 7 november. Ze deden dit na de plechtigheid, omdat de commissie al in de zomer akkoord gegaan was.
‘Een dergelijke goedkeuring beschouwen wij als een toezegging aan de promovendus dat de doctortitel verleend zal worden. Wij vonden het in dit stadium niet meer gepast om dit te dwarsbomen. Bovendien is de Rijksuniversiteit Groningen verantwoordelijk voor de kwaliteitscontrole en niet de promovendus’, schrijven ze.
Technisch lezen
In het onderzoek onder de titel Redzaamheidslezen test promovendus Luc Koning zijn eigen leesonderwijsmethode voor kinderen op de basisschool. Hij stelt daarin dat snelheidsoefeningen niet nodig zijn om technisch lezen te bevorderen en suggereert dat die zelf schadelijk kunnen zijn. Ook zouden kinderen die leren lezen met zijn methode minder fouten maken.
Data ontbreken, schrijven de dyslexiedeskundigen, en de normen die Koning hanteert zijn achterhaald. Bovendien lijkt de promovendus een financieel belang te hebben bij wetenschappelijke onderbouwing van zijn zelf-ontwikkelde methode.
Geen achtergrond
Een goede controle was des te belangrijker, vinden ze, omdat Koning voor zijn promotie niet heeft gepubliceerd in wetenschappelijke tijdschriften. Tegelijk hadden twee leden van de beoordelingscommissie geen achtergrond in dyslexieonderzoek.
‘Door het proefschrift goed te keuren heeft de Rijksuniversiteit Groningen meegewerkt aan het wetenschappelijk bewezen verklaren van de conclusies die aan het einde van het proefschrift worden getrokken’, zeggen de wetenschappers. Zij noemen dat ‘kwalijk en zorgwekkend’.
Onzorgvuldigheden
In een reactie erkennen de promotoren enkele fouten. ‘Het proefschrift bevat een aantal onzorgvuldigheden, maar deze doen geen afbreuk aan de wetenschappelijke kwaliteit van het proefschrift’, zeggen ze.
Ze stellen wel dat een deel van de data opnieuw geanalyseerd zal worden. Het gebruik van oude onderzoekstabellen noemen ze een ‘slordigheid’, die met de publicatie van nieuwe tabellen zal worden hersteld. Een nieuwe analyse met gebruik van de meeste recente beoordelingsnormen leidt overigens niet tot een andere uitkomst, staat in de reactie.
Nuances
In de lekenversie van zijn proefschrift zal Koning meer nuances aanbrengen over de beperkingen van zijn onderzoek. Suggesties dat snelheidsoefeningen niet alleen onnodig zijn, maar ook schadelijk, zal hij corrigeren. Volgens de promotoren heeft Koning geen financieel belang gehad.
De briefschrijvers zijn niet overtuigd. Ze houden vol dat het proefschrift hoogstens ‘verdedigbaar’ was, niet ‘voldoende’. Ook stappen de commissie volgens hen te gemakkelijk over de genoemde bezwaren heen, terwijl nadere analyses en nuancering nodig zijn.
‘Wij constateren dat de promotoren met deze opmerkingen per saldo afstand nemen van een aantal belangrijke conclusies uit het proefschrift’, zeggen ze. ‘Kortom, we uiten onze zorgen over de kwaliteitscontrole ten aanzien van dit proefschrift en we verzoeken het College voor Promoties met klem te bewerkstelligen dat de Rijksuniversiteit Groningen publiekelijk afstand neemt van een aantal conclusies uit het proefschrift.’
Afspraken
Volgens woordvoerder Sophie Dannenburg van de RUG is er inmiddels contact geweest met de letterenfaculteit, Luc Koning en een van de promotoren. ‘Daarin zijn afspraken gemaakt, maar wat die zijn is nog niet helemaal duidelijk. We hopen daar deze week meer duidelijkheid over te geven.’
Of de Commissie voor Wetenschappelijke Integriteit van de RUG zich over de kwestie gaat buigen, kan ze niet zeggen. ‘Er is geen officiële klacht ingediend’, zegt ze, ‘Dit is informeel gegaan. Dus dat is nog niet duidelijk.’