Eppo Bruins was bijna bijzonder hoogleraar, maar toen werd hij minister die de sloopkogel door het hoger onderwijs wil halen. Is Bruins een principeloze baantjesjager? vraagt columnist Dirk-Jan Scheffers zich af.
In het hoofdlijnenakkoord van PVV, BBB, VVD en NSC stond een duidelijke boodschap: de nieuwe regering gaat een miljard bezuinigen op wetenschappelijk onderwijs en onderzoek. Een verenigd grootkoor van werkgeversorganisaties, planbureaus, banken, adviescolleges en Arjen Lubach zong ‘Doe dit niet!’. Zelden waren zo veel organisaties in Nederland het eens.
Ook Eppo Bruins, voorzitter van de Adviesraad Wetenschap, Technologie en Innovatie (AWTI), zong dat ‘een land dat niet planmatig in onderzoek en ontwikkeling investeert geen toekomst heeft’. Bruins’ eigen toekomst leek een bijzonder hoogleraarschap in Leiden, een bijbaan waarvoor hij net benaderd was.
Het is mij dan ook een raadsel waarom Bruins ervoor koos om een ander liedje te zingen. Als je gevraagd wordt om als minister een sloopkogel te halen door de sector die je lief is, in een kabinet waar je eigen partij (CU) rabiaat tegen is, dan bedank je toch voor de twijfelachtige eer?
Bruins framet het verschuiven van een bezuiniging als ‘behoud van 1200 banen’
Blijkbaar is eer belangrijker dan twijfel. Excellentie klinkt toch net iets beter dan hooggeleerd. Bruins bedankte voor de baret en wisselde van politieke partij. Dat had hij eerder gedaan. Bij zijn eerste overstap, van CDA naar CU, speelde volgens Bruins de samenwerking van het CDA met de PVV een rol. Ook nu, bij zijn overstap naar NSC, speelt de samenwerking met de PVV een doorslaggevende rol. Consequent is dat wel.
Het is opmerkelijk hoe snel Bruins zich de doublespeak heeft eigen gemaakt waarmee dit kabinet van muggen olifanten maakt, terwijl het de echte olifanten in onze maatschappij wegkijkt. Zo framet Bruins het verschuiven van een bezuiniging van 300 miljoen van de ene naar de andere post als ‘behoud van 1200 banen’.
En universiteiten moeten nu eens werk maken van de aanpak van werkdruk. Want anders, verklaart Bruins stoer, gaat hij ‘handhaven’. Terwijl de verschoven bezuiniging van 300 miljoen nu nét de door de vorige minister ingestelde maatregel om werkdruk te verlichten treft.
En ja, bezuinigen is ‘pijnlijk’ en de Europese 3 procentnorm héél ver weg, maar Bruins ‘wil uitspreken om vast te houden aan die 3 procentnorm, ook voor de kabinetten hierna’.
Hoe Bruins wil bezuinigen, is ongewis; zelfs de VVD vraagt om duidelijkheid
Hóe Bruins precies wil bezuinigen, is ongewis; zelfs coalitiegenoot VVD vraagt inmiddels om duidelijkheid voor wetenschappers. Volgens Bruins is het ‘aan de sector’. Maar hij boekt al bedragen in – bijvoorbeeld door te rekenen op een dalende instroom van studenten – zonder universiteiten tijd of gereedschap te geven om die instroom te sturen. De mislukking is ingebouwd.
Maar misschien is Bruins niet de principeloze baantjesjager waar ik hem voor houd. Zag hij, toen hij gevraagd werd als minister, een kans om het wetenschappelijk onderwijs te redden van een coalitie die universiteiten als bolwerken van woke en linkse betweters ziet? Saboteert hij de boel van binnenuit, door zó lang te broeden op zijn plannen dat het kabinet alweer gevallen is op het moment dat die klaar zijn?
Ik hoop het van harte, maar ben tegelijkertijd realistisch. Ik stel daarom voor om, in navolging van een idee van excellentie Faber, een bord te plaatsen voor het ministerie van Onderwijs: ‘Hier wordt gewerkt aan de afbraak van het hoger onderwijs’. Bijvoorbeeld op 14 november, tijdens de landelijke demonstratie tegen de bezuinigingen op het hoger onderwijs.
DIRK-JAN SCHEFFERS