Bij het Stratingh Instituut voor de Chemie wordt hard gewerkt om de laboratoria te vergroenen. En met succes: drie labs kregen de klasse brons toegekend door LEAF, een initiatief dat labs moet stimuleren om duurzamer te worden.
‘Het zijn niet de kantoren, maar de labs die verantwoordelijk zijn voor de CO2-footprint van de universiteit’, zegt scheikundestudent Thomas Freese, coördinator bij de Faculty of Science and Engineering (FSE) voor het Laboratory Efficiency Assessment Framework (LEAF).
Tonnen afval, bestaand uit dingen als plastic handschoenen, pipetjes en reageerbuizen, worden elk jaar weggegooid op de RUG. En dan heb je ook nog de grote hoeveelheden chemisch afval die worden geproduceerd.
Niet duurzaam
‘Je publiceert in een tijdschrift dat Green Chemistry heet’, zegt Freese, ‘Maar je bent aan je data gekomen op een manier die niet duurzaam is.’
Daar wil LEAF dus iets aan doen. Het initiatief begon aan University College Londen en is bedoeld om labs duurzamer te laten worden, door te berekenen hoeveel kilo CO2 er wordt geproduceerd en wat de jaarlijkse kosten zijn om zo’n lab in de benen te houden.
Aan het tweejarige pilot deden 230 labs mee, die gemiddeld zo’n 4200 euro bespaarden en 2,9 ton minder CO2 uitstootten. ‘Het komt goed uit dat duurzaamheid en geld besparen nu hand in hand gaan’, zegt Freese.
Minder afval
De voortgang van een lab wordt bijgehouden in een online portal waar het dagelijkse energieverbruik en de uitstoot genoteerd worden. Daarnaast worden tips gegeven om de duurzaamheid te verbeteren, zoals het verhogen van de temperatuur van de koelkast en het verminderen van plastic en chemisch afval.
LEAF geeft labs ook een rang: brons, zilver of goud, afhankelijk van hoe duurzaam de onderzoekspraktijken zijn. Drie labs van het Stratingh Instituut voor Chemie hebben brons gekregen sinds het programma daar twee maanden geleden van start ging.
‘We zijn heel erg trots’, zegt promovenda Fotini Trigka, duurzaamheidsfunctionaris van het jongste lab dat brons haalde. Het kostte haar team maar een week om aan de criteria te voldoen. ‘Het gaat snel omdat iedereen hierin geïnteresseerd is’, vertelt ze. Ze hoopt nog voor kerst zilver te halen.
Vijftien labs
‘In januari gaan we proberen om de labs waar studenten les krijgen brons en zilver te laten halen, zodat elke generatie studenten die daar komt les krijgt op een groene manier’, zegt Freese. Hij voorspelt dat vijftien onderzoekslabs de komende maanden brons zullen halen en dat het eerste zilver daarna snel zal volgen.
Dus wanneer hebben alle FSE-labs brons of zilver? Dat is lastig te zeggen, volgens Freese. Dat is afhankelijk van hoe oud het lab is en wat voor tak van wetenschap er uitgevoerd wordt. Trigka’s lab is bijvoorbeeld nieuw en heeft energiebesparende snufjes zoals automatische verlichting en zuurkasten die vanzelf dichtgaan.
Niet gemakkelijk
Het is voor labs niet altijd makkelijk om te veranderen, zegt Freese, zeker niet met onderzoekers die gewend zijn aan hun eigen manier van werken. ‘De jongere generatie neemt echt het initiatief.’ De drie labs die nu brons zijn, worden allemaal geleid door jonge wetenschappers, zegt hij.
Maar nu het nieuws over de bronzen labs zich verspreidt, zegt hij, willen steeds meer mensen ook hun lab vergroenen. ‘Het gemeenschapsgevoel is heel belangrijk’, zegt hoofddocent scheikunde Michael Lerch. ‘Het werkt zo goed omdat er jonge mensen zijn die zich inzetten en echt iets willen veranderen.’
Het is aan deze generatie scheikundigen om oplossingen te vinden voor de klimaatverandering, zegt Freese. ‘We krijgen nu al een stem binnen de universiteit. Mensen luisteren en er veranderen dingen.’