Het nieuwe kabinet Rutte IV wil vanaf studiejaar 2023-2024 de basisbeurs opnieuw invoeren. Wie de afgelopen jaren tot de ‘pechgeneratie’ met een lening behoorde, krijgt korting op de studieschuld of een studievoucher.
Dat staat in het regeerakkoord dat het nieuwe kabinet woensdag bekend maakte. Tegelijkertijd met de nieuwe basisbeurs wordt ook een inkomensafhankelijke aanvullende beurs ingesteld.
De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) is blij met de afschaffing van het leenstelsel, maar maakt zich wel zorgen over de compensatie van studenten uit de pechgeneratie.
‘Er is nu een miljard uitgetrokken om studenten te compenseren en dat komt neer op zo’n duizend euro per student. Dat is een druppel op de gloeiende plaat in vergelijking met de tienduizenden euro’s die ze hebben moeten lenen’, zegt LSVb-voorzitter Ama Bohaene.
Compensatie
De Groninger Studentenbond (GSb) sluit zich aan bij de woorden van de LSVb. ‘In principe is het afschaffen van het leenstelsel winst, maar ik had wel verwacht dat ik als compensatie het bedrag zou krijgen dat normaal in de basisbeurs zou hebben gezeten’, zegt voorzitter Leon van der Deure.
En, zegt hij ook, het moet nog maar blijken hoe hoog die basisbeurs zal worden. ‘Kun je je huur er straks van betalen, of moeten studenten nog steeds veel bijlenen?’
De GSb sluit zich aan bij het protest voor meer compensatie op 5 februari volgend jaar, aldus Van der Deure. ‘Dat het afschaffen van het leenstelsel nu in het regeerakkoord staat, komt doordat de LSVb twee jaar geleden begon met actievoeren en niet stopte. Daarom gaan we nu ook door voor de compensatie van de pechgeneratie.’
Bsa
Behalve het afschaffen van het leenstelsel, heeft het nieuwe kabinet ook afgesproken de normen van het bindend studieadvies (bsa) aan te passen. Daardoor mogen studenten die in hun eerste jaar het minimumaantal punten niet halen wel door naar het tweede jaar. In het tweede jaar krijgen ze de kans om de punten alsnog te halen.
Van der Deure is blij dat het bsa wordt gewijzigd. ‘In de praktijk was het namelijk al vaak zo dat je bij problemen in je eerste jaar bij de examencommissie langs kon gaan om een bsa-verlaging te vragen. Bij een goede reden werd die ook vaak gegeven. Dus het is goed om te zien dat de wet zich aan de praktijk aanpast.’
Werkdruk aanpakken
Het nieuwe kabinet wil ook een fonds opzetten waar de komende tien jaar vijf miljard euro naartoe moet ‘om de werkdruk aan te pakken, vaste contracten te bieden en een evenwichtig aanbod in krimpregio’s te behouden’.
Mochten bovendien ‘de nieuwe en al bestaande instrumenten’ om (internationale) studentenaantallen te beheersen onvoldoende zijn, dan wil het nieuwe kabinet volgens het regeerakkoord kijken of er ‘nieuwe instrumenten’ nodig zijn.
Ook wil het nieuwe kabinet kaders vaststellen voor de wetenschappelijke samenwerking met ‘onvrije landen’ en worden open science en open education ‘de norm, mits de nationale veiligheid hierbij niet in het geding komt’.
Studentvriendelijk
Regeringspartij D66 spreekt van ‘de grootste investering in hoger onderwijs en onderzoek ooit’. Tweede Kamerlid Jan Paternotte zegt dat studenten ‘het flink voor de kiezen hebben gehad’. ‘Hollen van collegebank naar bijbaan, met in het achterhoofd de zorgen over studiepunten en het vinden van een betaalbare studentenkamer.’
‘De druk was hoog’, zegt Paternotte, ‘Daarom kiezen we nu voor verandering. Voor meer geduld met studenten, meer kansen en meer kwaliteit. Dit is het meest studentvriendelijke akkoord ooit.’