Vijf jaar leenstelsel
‘Onze generatie wordt kapot gemaakt’
Door Romy Posthumus
By Romy Posthumus
Over je studieschuld denk je liever niet te veel na tijdens je studententijd. Maar door die te negeren, verdwijnt hij niet. Log in op DUO en daar staat het. Zwart-op-wit.
Sinds het nieuwe leenstelsel in 2015 werd ingevoerd, is de studieschuld sterk toegenomen. In het oude stelsel kregen studenten een basisbeurs die ze niet terug hoefden te betalen, zolang ze maar binnen tien jaar een diploma haalden.
Daarnaast konden ze bijlenen. Dat leverde een schuld op van gemiddeld zo’n 15.000 euro, volgens het Centraal Plan Bureau. Maar tegenwoordig ligt dat bedrag rond de 21.000 euro.
Hoe gaan studenten daar mee om? Waar de een bewust thuis blijft wonen, leent de ander maximaal om te genieten van wat het studentenleven te bieden heeft. Rozemarijn, Julia en Marinus vertellen hoe blut zij zijn.
Rozemarijn Gierkink
Kunst, cultuur en media
Studieschuld: 30.000 euro
Rozemarijn schrikt als ze inlogt op DUO. Dat vermijdt ze dus meestal. ‘De eerste twee jaar van mijn studie heb ik gewoon niet gekeken. Als je niet kijkt, dan is het er voor je gevoel niet.’
Maar de schuld van Rozemarijn bestaat wel degelijk. Vorige maand tikte ze de 30.000 euro aan. Een pijnlijk bedrag, zegt ze, waar ze zich niks bij kan voorstellen. ‘Je weet dat je er een vette auto mee kan kopen, maar je bent het gevoel erbij verloren. Je kijkt niet meer op van 10.000 euro meer of minder. Het is niet tastbaar.’
De derdejaars student kunst cultuur en media leent normaal gesproken maximaal, bijna 800 euro per maand, maar heeft door de coronacrisis de lening iets omlaag kunnen zetten. ‘Je geeft veel minder geld uit aan leuke dingen.’
Je bent het gevoel bij het bedrag verloren
Haar ouders betalen weliswaar haar collegegeld, maar de andere vaste lasten moet ze toch echt zelf neertellen. Huur, boodschappen, zorgverzekering: het tikt allemaal aan. Toch weerhoudt het Rozemarijn er niet van om te genieten van haar studentenleven.
Ze heeft bewust de keuze gemaakt om geen bijbaantje te nemen, maar juist extra vakken te volgen en verschillende bestuursjaren te doen. ‘Wij moeten doorwerken tot we 70 zijn. Dan ga ik nu eerst wel andere dingen doen.’
Toch maakt ze zich wel druk over haar studieschuld. Als ze klaar is met haar studie – dan is ze 23 – zal ze een schuld van 60.000 euro hebben. Dat kan ze nooit helemaal terugbetalen, verwacht ze. ‘Met mijn studie zal ik niet veel geld verdienen. De cultuursector heeft het nu al moeilijk en als ik afstudeer, is het de vraag of hij überhaupt nog bestaat.’
Julia Hofma
Natuurkunde
Studieschuld: nihil
Julia was een vroege leerling en zag zichzelf op haar zeventiende nog niet op kamers gaan. Dus woont ze nog bij haar ouders in Drachten en moet ze voor haar studie natuurkunde een uurtje reizen naar Zernike. Dat is iets te lang, vindt ze, en ze is van plan om in september alsnog naar Groningen te verhuizen. Tenminste, als er weer fysiek les wordt gegeven.
Haar ouders dragen veel bij aan haar studie, waardoor ze nog niets heeft hoeven lenen bij DUO. Ze betalen het collegegeld, de boeken en Julia krijgt zakgeld. Ook heeft ze een bijbaantje als huiswerkbegeleider. Niet heel veel uur per week, maar toch een extra zakcentje.
Toch zal dit niet genoeg zijn als Julia in Groningen woont. ‘Ik wil graag samenwonen met mijn vriend en dat is best wel prijzig.’ Ze gaat ervan uit ongeveer 400 euro per maand te moeten lenen. ‘Ik ben niet bang voor een studieschuld, omdat iedereen er een heeft. Ik wil hem wel laag houden. Als ik leen wat ik nodig heb, dan vind ik het prima.’
Ik zal 35 jaar lang elke maand iets naar DUO moeten overmaken
Achteraf is ze blij dat ze niet eerder is verhuisd. ‘Het voelt alsof ik al twee jaar aan het besparen ben doordat ik nog thuis woon.’
Ze schrikt wel van de schulden van sommige medestudenten die maximaal lenen. Julia wil DUO daarom niet meer dan 10.000 euro schuldig zijn. ‘Als ik onder het gemiddelde bedrag aan studieschuld blijf, dan ben ik geen uitzondering, maar gewoon normaal.’
De stap om uit huis te gaan, was een stuk kleiner geweest als ze een basisbeurs had gehad, denkt Julia. Ze heeft het idee dat haar generatie overal tussen valt. ‘Het voelt goed dat ik later geen extreme schuld heb. Maar ook ik zal 35 jaar lang elke maand iets naar DUO moeten overmaken. En al is het een klein bedrag, je wordt er toch mee geconfronteerd.’
Marinus Jongman
Internationale betrekkingen en internationale organisatie
Studieschuld: 17.000 euro
Marinus weet wat hij per maand leent, maar telt het liever niet bij elkaar op. Het bedrag waar hij dan op uitkomt, valt hem zwaar tegen. Na twee jaar studeren zit hij op 17.000 euro, en hij is nog lang niet klaar.
De student internationale betrekkingen is volop actief in het studentenleven. Zijn vrije tijd besteedt hij aan de faculteitsraad, de Groninger Studentenbond (GSb) en zijn studievereniging. ‘Ik wil mezelf tijdens mijn studentenleven zo veel mogelijk ontwikkelen’, zegt hij. Een bijbaantje past er niet meer bij.
Zijn ouders wonen in Groningen, maar toch besloot Marinus uit huis te gaan. Een moeilijke keuze voor veel studenten, maar hij was er helemaal klaar voor. ‘Het is onderdeel van het student zijn en ik zie een eigen kamer als een plek waar je volwassen wordt.’
Ik vraag me af of ik ooit een huis zal kunnen kopen
Dat betekent wel dat een groot bedrag per maand opgaat aan huur. Ook het collegegeld, boodschappen en de boeken betaalt hij zelf. Dan komen de kopjes koffie in het Harmoniegebouw en de biertjes in de kroeg er nog bij. ‘Ik kan niet rondkomen zonder lening, het is een noodzaak. Als ik niet leen, dan kan ik niet studeren. Dus steek ik me in de schulden.’
Als Marinus doorrekent, komt hij uit op een schuld van 55.000 euro aan het eind van zijn studie. ‘Dat gaat me de komende veertig jaar nog achtervolgen.’ Vooral de onzekerheid in de toekomst zit hem dwars.
‘Als studenten hebben we nu de zekerheid dat we onze eigen studie kunnen betalen, maar we hebben geen zekerheid in de toekomst. Ik vraag me af of ik ooit een huis zal kunnen kopen, of kan bijdragen aan de studie van mijn eigen kinderen. Onze generatie wordt hiermee kapot gemaakt.’