De Jonge Akademie in rapport:
Universiteiten moeten vliegen aanpakken
Door Christien Boomsma
By Christien Boomsma
Christien Boomsma
Achtergrondcoördinator en wetenschapsredacteur Volledig bio » Background coordinator and science editor Full bio »De universiteiten bedoelen het goed, blijkt uit het woensdag verschenen rapport Hoogvliegers vliegen minder. De Jonge Akademie neemt hierin het duurzaamheidsbeleid van de Nederlandse universiteiten onder de loep en hun pogingen om het vliegverkeer te verminderen. Er zijn talloze green offices, road maps en beleidsdoelen. Maar dat is niet genoeg, concludeert ze.
Beleidsmedewerkers ervaren gebrek aan middelen en mandaat. Bovendien zijn maatregelen veel te vrijblijvend en daardoor weinig effectief. Tegelijk is duidelijk dat vliegen een groot deel uitmaakt van de CO2-uitstoot van universiteiten. De Erasmusuniversiteit schat dat zelfs in op 27 procent. De RUG denkt dat het 12 procent is.
Groene stroom
De universiteiten focussen liever op het verduurzamen van vastgoed – door middel van groene stroom bijvoorbeeld, aardwarmte of energiezuinige gebouwen– en besteden weinig aandacht aan vliegen. De Jonge Akademie noemt het beleid van de universiteiten op dit gebied ‘versnipperd, krachteloos en ineffectief’.
Zo strandt centraal beleid vaak in de faculteiten, wordt gebruik gemaakt van CO2-compensatie – wat niets verandert aan de vliegcultuur – en kiezen ze voor het afraden of verbieden van het vliegen op korte afstanden. Het zijn echter de intercontinentale vluchten die werkelijk van belang zijn.
Wageningen denkt dat 60 procent van de vluchten van de eigen universiteit Europa uitgaat. De RUG rekent in vliegkilometers. 84 procent van het totale aantal vliegkilometers in 2019 was intercontinentaal. Tegelijk bleek uit een onderzoek van UKrant vorig jaar dat 70 procent van het aantal vluchten tussen 2017 en 2019 binnen Europa had plaatsgevonden.
Voorwaarden stellen
Universiteiten kunnen ook de cultuur aanpakken, door bijvoorbeeld voorwaarden te stellen bij het verstrekken van onderzoeksbeurzen en samenwerken door best practices te delen, stelt De Jonge Akademie.
Bovendien moet er een einde komen aan de vrijblijvendheid. ‘Ga voor het terugdringen van vluchten niet voor CO2-compensatie’, vindt ze. ‘Verbied reizen met het vliegtuig voor reizen die binnen acht uur met alternatieve vervoersmiddelen kunnen worden gemaakt en overweeg de invoering van CO2-quota voor onderzoeksprojecten en -groepen om onderzoekers te dwingen te prioriteren.’
De RUG kwam vorig jaar met een richtlijn om het eigen vliegverkeer te beperken. Binnen Europa mocht niet meer worden gevlogen als de bestemming binnen zes uur op een andere manier te bereiken is, of als de afstand minder is dan 500 kilometer.