Zaak-Joost Herman
Opinie: Persona non grata op de RUG?
Vorige week woensdag was ik bij het gerechtshof in Leeuwarden voor de hogerberoepzaak inzake het ontslag van Joost Herman, hoogleraar bij letteren van de RUG.
Na een lange – voor Joost Herman slopende – zitting vroeg de voorzitter van het hof aan hem, speculerend op een van de mogelijke uitkomsten van het hoger beroep, of hij nog een toekomst voor zich zag te blijven werken aan de RUG.
Herman antwoordde: ‘Ik heb 25 jaar met heel veel plezier samengewerkt met fantastische collega’s, mijn werk was fantastisch. Ik ben alleen in conflict gekomen met enkele bestuurders. Ik zou graag daar verder willen werken.’
Vervolgens richtte de voorzitter de vraag aan de RUG-vertegenwoordigers of de universiteit – als het oordeel zou uitvallen ten gunste van een voortzetting van de arbeidsrelatie – verder zou willen met Joost Herman. Na kort overleg met
de RUG-vertegenwoordiger, langs het plexiglas vanwege corona, antwoordde de advocaat zonder ogenschijnlijk moeite te doen een vileine vorm van triomf te verbergen: ‘De universiteit ziet de heer Herman als persona non grata.’
Daar zit je dan bij als RUG-collega. Ik loop ook al een tijdje mee en net als Joost Herman vaak met veel genoegen. Wordt dan zo maar een naaste collega, na 25 jaar toewijding en vele betekenisvolle lokale, landelijke en internationale verdiensten, op zo’n onbetamelijke manier weggezet? En dan ook nog zonder schroom of enig spoor van ingetogenheid.
Wat is hier aan de hand? Waar komt die hardheid en agressie vandaan? Waarom ‘Joost H.’ in dit proces zo kleineren en vernederen? Ik wilde opstaan en uitroepen: ‘In naam van mijn universiteit kunnen deze heren mijn collega niet zo bejegenen. Genoeg is genoeg’. Maar ik ken de regels; ik hield mijn mond.
In naam van mijn universiteit kunnen deze heren mijn collega niet zo bejegenen. Genoeg is genoeg
Ik had me misschien hierop mentaal beter moeten voorbereiden. Immers, er ging het nodige aan vooraf.
Een lange lijst voorvallen van begin af aan, zoals Joost Herman nooit de gelegenheid te hebben geven zijn verhaal te doen; geen rekening houden met zijn burn-out en het feit dat hij psychiatrische begeleiding krijgt; ernstige beschuldigingen zonder enig bewijs in de openbaarheid verspreiden; reeds in april 2019 procedures voor een schadevergoeding van 1,2 miljoen starten zonder adequate onderbouwing; blokkeren van bankrekeningen; beslag leggen op zijn huis; zijn RUG-accounts afsluiten; toegang tot zijn kamer ontzeggen; documenten achterhouden die Herman voor zijn verdediging wilde gebruiken; hem zwart maken in allerlei overleggen in Groningen, Den Haag en Brussel; en proberen te verhinderen dat hij na 1 mei jl. een ziektewetuitkering zou krijgen.
Wat is hier aan de hand? Waarom tussentijds niet een respectvollere weg inslaan? Kansen waren er genoeg. Talloze mogelijkheden werden door de RUG bestuurders ongebruikt gelaten – tot de dag van vandaag – om de zaak tot humanere proporties terug te brengen.
Bijvoorbeeld toen het bestuur een brief van collega-hoogleraren en -docenten om de RUG te verzoeken de menselijke maat terug te brengen, straal negeerde. Teneur van die brief, na een overzicht van indrukwekkende verdiensten van Herman voor de RUG: ‘Ja, er zijn fouten gemaakt, die hij zelf ook toegeeft, maar daarover kan toch eerst een gesprek plaatsvinden om vervolgens gezamenlijk naar oplossingen te zoeken?’
Ook hierop geen antwoord, zelfs geen bevestiging van ontvangst aan de hoogleraren. Hoe staat het met de bestuurlijke omgangsvormen op de RUG?
Ik wist van al die dingen. Toch kwam het in het gerechtshof in Leeuwarden door de RUG uitgesproken persona non grata hard aan.
Dat het ontslag, eerder uitgesproken door de rechtbank in Groningen, zal worden bekrachtigd, is bepaald niet uit te sluiten. Er zijn inderdaad fouten gemaakt en voor ontslag is blijkbaar niet veel nodig, ook al heeft Joost Herman geen euro in eigen zak gestoken en is het geld besteed aan de uitvoering van de NOHA-programma’s.
Maar: genoeg is genoeg. De universitaire gemeenschap is de enige die deze hardvochtige juridisering van dit proces kan stoppen en ervoor kan zorgen dat het slopen van professor Joost Herman en zijn familie een halt wordt toegeroepen.
Jacques Zeelen is hoogleraar leven lang leren en sociale interventie, Globalisation Studies Groningen
De School of International and Public Affairs van de Columbia Universiteit in New York is jarenlang een partner geweest in het NOHA net van international universiteiten werkzaam op het gebied van humanitaire hulp. Dat leidde tot uitwisseling van studenten en gezamenlijke simulatie workshops, hier en in Europa. Professor Joost Herman was in al die jaren grotendeels onze belangrijkste “counterpart”, en bouwde een uitstekende reputatie op.
Vanuit New York hebben mijn collega’s en ik dan ook met enige verbazing bekeken hoe onze college Joost Herman door de RUG werd aangepakt: schuldig verklaard voordat er een grondig onderzoek was afgerond. De anonieme correspondent hierboven heeft gelijk dat “fraude met gemeenschapsgeld” een zwaar misdrijf is. Maar die fraude moet eerst onweerlegbaar bewezen worden, en zelfverrijking moet worden aangetoond, voordat je iemand door het stof sleurt. De aanpak van de RUG lijkt erop te wijzen dat er geen vaste interne procedures van woord en weerwoord zijn vastgelegd die beide partijen de kans geven om hun zaak in het openbaar voor te leggen aan de academische gemeenschap. Dt heeft niets te maken met vriendjespolitiek.
Het is goed dat Professor Herman de morele steun krijgt van zijn collega’s, zuiver en alleen al omdat jij recht heeft op “due process”
Dirk Salomons
Special Lecturer, Humanitarian Policy
SIPA, Columbia University
De bevooroordeeldheid van dit betoog straalt er vanaf. Houd eens op met je “vriendje” proberen in te dekken door ook hier maar een half verhaal te vertellen – fraude met gemeenschapsgeld is een zwáár misdrijf. Omwille transparantie is het juíst goed dat de bestuurders niet teveel “in gesprek” zijn gegaan, want dat kan alleen die illusie wekken dat (potentieel) frauderende medewerkers het hand boven het hoofd gehouden worden. Als je niet kan inzien dat oplichting/fraude om deze redenen zwaar wordt aangepakt, dan is het gebrek aan menselijke maat hier niet het probleem, maar het niet voldoende erkennen van de regels in de academische gemeenschap, zowel moreel als juridisch. Goochelen zoals Joost Herman heeft gedaan is zowel in de academie en het wetboek van strafrecht een doodzonde.
Dit soort ‘zielige verhalen’ wekken mijns inziens alleen de indruk dat het kennelijk bij meerdere collegae schort aan normbesef wat betreft integer gedrag en waar de keiharde grens ligt voor ontslag/rechtsvervolging – jouw classificatie van “er zijn fouten gemaakt” toont wat dat betreft heel goed aan hoe jij en andere sympathisanten er tegenaan kijken. Zulke misdrijven zijn niet gewoon “fouten” die vragen om begrip en een stevig gesprek.
An eye for an eye makes people blind.