Hector in Oekraïne
‘Ik heb heel veel geluk gehad’
Door Christien Boomsma
By Christien Boomsma
Christien Boomsma
De Finse Hector stopte vorig jaar met zijn studie aan de RUG om zich aan te melden bij het Oekraïense leger. ‘Als ik kan voorkomen dat kinderen hun moeders verliezen, dan moet ik dat doen’, vertelde hij destijds aan UKrant. Hoe gaat het nu met hem? En hoe gaat het met zijn beste vriend Nick, die vanuit Nederland geld inzamelt voor hoognodige spullen? Lees hier het verhaal van Nick →
Een reep chocola maakte het allemaal duidelijk voor hem.
Die zat in een pakketje dat Hector vorige maand kreeg, op een moment dat hij hondsmoe was. ‘Ik keek in de spiegel en ik herkende mezelf niet’, zegt hij. ‘Ik had al tijden niet geslapen en ik was helemaal verdoofd. En toen was er opeens die chocoladereep van thuis, iets wat ik al maanden niet gezien had. Ik nam een hap en dat deed me denken aan thuis en toen dacht ik gewoon… fuck. En toen begon ik te huilen en zakte ineen op de vloer.’
Bijna tien maanden geleden stopte de Finse Hector met zijn studie internationale betrekkingen aan de RUG om samen met het Oekraïense leger tegen de Russen te vechten. Tien maanden waarin hij ‘extreem veel geluk’ gehad heeft. Hij leeft nog, hij is gezond en dankzij wat bizarre spelingen van het lot is hij nog niet naar het front gestuurd.
Maar in de afgelopen maanden is de realiteit van zijn nieuwe leven heel duidelijk geworden. ‘Je hebt grootse plannen en je hoopt bepaalde dingen te kunnen doen, maar dan kom je hier en dan is de moraal opeens heel anders. Je kijkt naar de mensen die allemaal verschrikkelijke dingen gezien hebben, en dan denk je: zo wil ik niet worden.’
Sommige jongens in zijn eenheid vechten al sinds 2014. Jongens met heftige PTSS; sommigen slikken zware pijnstillers. ‘Ik werd gekoppeld aan een scherpschutter en die had vreselijke nachtmerries. Hij schreeuwde en huilde in zijn slaap, heel naar.’
Verkenningsschool
Op dit moment voert Hectors eenheid grenscontroles uit bij Belarus. Het is rustig, zegt hij. Hij heeft kwartierwacht en ziet de lucht ‘s nachts oranje kleuren door de luchtafweersystemen die de vliegtuigen beschermen die boven zijn hoofd voorbij vliegen, op weg naar Kiev. Vliegtuigen vol met raketten en drones die het Westen heeft gestuurd om Oekraïne te ondersteunen.
Dan kom je hier en is de moraal opeens heel anders
De situatie kan echter elk moment veranderen. Met de zomer is ook een nieuw Oekraïens offensief begonnen waarvoor elke gezonde soldaat nodig zal zijn, inclusief het uitgedunde bataljon waar Hector deel van uitmaakt. En nee, daar kijkt hij niet naar uit.
Maar misschien hoeft hij niet te gaan, want in de afgelopen maanden heeft zijn loopbaan in het leger een onverwachte wending genomen.
In plaats van in januari onmiddellijk naar de frontlinies te worden gestuurd, zoals ze hadden verwacht, werden Hector en zijn team naar een verkenningsschool gestuurd voor extra training. ‘Er waren een paar heel goede instructeurs uit verschillende NAVO-landen’, zegt hij. ‘Eén man, die in Afghanistan had gezeten, had een jaar aan het Oekraïense front doorgebracht. Het was geweldig om van hem te kunnen leren.’
Dronepiloot
Als getrainde legerarts werd hij ook een paar weken naar een veldhospitaal in Kharkiv gestuurd om de verpleegkundigen te ondersteunen. Daarna keerde hij terug naar de school, waar hij een cybersecurity-expert ontmoette die nu dronepiloten traint.
De twee raakten aan de praat in de bus, en de instructeur vroeg Hector om het eens te proberen op de vliegsimulator. Al snel bleek dat Hector er talent voor had. ‘Misschien door de games die ik thuis speelde.’
Het een leidde tot het ander. Hector begon elke avond te oefenen met dronevliegen, na zijn reguliere training. ‘Ik ging naar de simulatorruimte en vloog zeven uur achter elkaar’, zegt hij. ‘Ik sliep niet veel, misschien twee of drie uur per nacht.’
Maar zijn inspanningen hadden effect, want de instructeur schreef een aanbevelingsbrief aan de directeur om Hector op te leiden als dronepiloot. En dus kreeg hij eerst extra training in Kiev als verkenningsdronepiloot en werd vervolgens naar Centraal-Oekraïne gestuurd om te leren vliegen met aanvalsdrones.
Andere rol
Nu is hij een gekwalificeerde dronepiloot. Het papierwerk voor zijn officiële overplaatsing naar een andere eenheid is ingeleverd, maar hij weet niet hoe lang het duurt om alles te verwerken. ‘Dus als we volgende week naar een andere plek worden gestuurd, wat zomaar kan gebeuren, ben ik nog steeds onderdeel van deze verkenningsgroep.’
Ik had meer stress om mijn tentamens toen ik nog op de universiteit zat
Het zou heel goed een kwestie van leven of dood kunnen zijn – een dronepiloot wordt immers achter de linies gestationeerd – maar echt gestrest is hij niet. ‘Ik had meer stress om mijn tentamens toen ik nog op de universiteit zat’, zegt hij. ‘Hier heb je geen tijd om na te denken. Je bent constant dingen aan het doen.’
Hij heeft nagedacht over de andere rol die hij heeft als dronepiloot. Als arts zou hij levens redden, terwijl een dronepiloot levens neemt. Maar hij heeft zich daarbij neergelegd.
Het gaat om efficiëntie, zegt hij. Daar zijn waar hij het meest effectief is en het werk doen dat hij het beste kan.
En het gaat ook om overleven. ‘Ik heb gezien wat de frontlinie met mensen doet en het is echt fucking lelijk. Het is niet dat ik er niet op voorbereid was, maar ik denk dat er voor mij een betere manier is om hier te zijn.’
Geluk
Als er iets is dat hij de afgelopen maanden heeft geleerd, is het wel hoe belangrijk de factor geluk is. ‘Wie je ook bent, waar je ook bent, hoe goed je ook bent: als die raket jou raakt, heb je pech. Als je op een landmijn gaat staan, heb je pech. De scherven, de artillerie, die kiezen niet.’
Ik heb geweldige vaardigheden opgedaan die ik als burger nooit had geleerd
Het was ook een kwestie van geluk dat zijn commandant goede vrienden is met de baas van de verkenningsschool, waardoor hij zijn mensen er kon laten trainen. Het was geluk dat de drone-instructeur naast Hector zat in de bus. ‘Ik ken mensen die hun benen zijn verloren omdat ze pech hadden. En ik… Ik spreek nu heel goed Oekraïens. Ik heb geweldige vaardigheden opgedaan die ik als burger nooit had geleerd. En ik ben alleen maar moe.’
Hij heeft geen spijt van zijn keuzes. Hij wist wat hij kon verwachten. Maar sommige van de nieuwe internationale soldaten in zijn eenheid zijn heel anders dan hij. Mannen met een brandend verlangen in hun ogen, die dit echt graag willen.
Hector kwam hier om de democratie en zijn waarden te verdedigen, en daar staat hij nog steeds achter. ‘Maar je ziet dingen en wat dat met mensen doet, en dan vraag je je wel af: is het dat allemaal waard? Soms weet ik niet zeker of mijn redenen om hier te zijn voldoende zijn om het vol te houden. En ik denk dat het met de drones, doordat ik dan effectiever ben, beter lukt.’
Vrienden
En nu heeft hij ook de komst van zijn vriend Nick om naar uit te kijken, die samen met anderen in Groningen geld inzamelt om benodigdheden naar hem en zijn team te sturen. ‘Het is echt geweldig wat deze jongens hebben gedaan. Een deel van de medicijnen hebben ze naar ziekenhuizen kunnen sturen. We konden ook nachtkijkers kopen en verband voor de nieuwe artsen die opgeleid worden.’
Maar het belangrijkste is misschien wel dat Nick persoonlijk komt, want het is voor Hector lastig geweest om contact te houden met de mensen uit zijn vorige leven. ‘We waren een keer met ons bataljon onderweg en we dachten dat we naar het front werden gestuurd. Ik was aan het praten met een vriendin en ineens zei ze: sorry, ik ga nu slapen, ik heb vroeg college. En ik dacht: dit is misschien wel de laatste keer dat we elkaar spreken en jij maakt je zorgen over een college morgenochtend.’
Het is haar werkelijkheid, dat begrijpt hij. ‘Maar die werkelijkheid en de mijne passen niet bij elkaar.’
Dus het feit dat Nick en zijn vrienden dit allemaal doen, betekent veel voor hem. ‘Ik ben al maanden zo alleen, dus dat ik hem weer zie…’ Hij is even stil. ‘Nou, het is als die reep chocolade, denk ik.’
Je kunt geld voor Hector doneren via deze inzamelingspagina.