Eerste filmpje in Nederland
Bewegend beeld van Aletta Jacobs ontdekt
Bergsma vond de beelden tijdens het ontwikkelen van de tentoonstelling De Straat Op!, over honderd jaar vrouwenkiesrecht in Amsterdam. Hoewel het filmpje, waarin een demonstratie van de Vereeniging van Vrouwenkiesrecht te zien is, al bekend was, was Jacobs’ deelname relatief onbekend.
‘Ik had het filmpje al twintig keer bekeken, want het is onderdeel van de tentoonstelling’, zegt Bergsma. ‘Toen realiseerde ik me: zij móét toch ook wel in dit filmpje lopen.’
Hij pakte er foto’s bij en bekeek de filmbeelden shot voor shot. Midden in de nacht vond hij Jacobs. ‘Ik wilde het iedereen vertellen, maar ze sliepen allemaal. Toen heb ik schreeuwend een spraakmemo ingesproken voor mijn collega.’
Volgens Bergsma voegt bewegend beeld een nieuwe dimensie toe aan de historische figuur die Jacobs is. ‘Er is al heel veel fotomateriaal, maar heel weinig beeldmateriaal’, zegt Bergsma. ‘Dit is het eerste filmpje van haar in Nederland.’
Beetje kinderachtig
Toch is niet iedereen zo onder de indruk van de vondst als Bergsma. ‘Ik wist allang dat ze op dat filmpje te zien was’, zegt Mineke Bosch, Aletta Jacobs-kenner aan de RUG. Ze vindt de publiciteit om de vondst ‘een beetje kinderachtig’, omdat Jacobs maar ‘twee seconden’ te zien is.
Ook vindt Bosch dat inzoomen op Jacobs geen recht doet aan het eigenlijke beeld. ‘Als je je alleen maar focust op Jacobs, wordt de schaduw op de rest van de beweging steeds dieper. Ik vind het juist mooi om te zien dat het zo massaal was, dat er veel vrouwen aan deelnamen.’