‘Zingen en spreken zijn sowieso anders’, zegt Merel Heerink (27) met haar hese, lage stem. ‘Je gebruikt je adem en je stem anders, maar ik vind het gaaf dat alles precies zo is gevormd dat we met elkaar kunnen praten of zingen. En natuurlijk hoe dat allemaal werkt.’

Dat weet Merel iets beter dan de meeste andere mensen. Ze studeerde af als muziekdocente bij het Prins Claus Conservatorium in Groningen. Daarna ging ze Nederlands studeren aan de RUG. Haar specialisatie: taalkunde. Op dit moment schrijft ze een masterscriptie over hoe dialecten en streektalen veranderen en of bijna verdwijnen.

‘Dat komt wel een beetje door het Twentse dialect waarmee ik ben opgegroeid en de vergelijking daarvan met standaard Nederlands. Ik ben geïnteresseerd in klank: het meten van bepaalde medeklinkers en hoe die worden uitgesproken’, legt ze uit. ‘Dialecten sterven uit. Dat gebeurt eigenlijk wereldwijd. En daar wil ik het fijne van weten. Hoe is dat gegaan en wat kunnen we eraan doen?’

Echte smartlappen

Voor haar scriptie onderzoekt ze de huidige status van de taal. Maar bij haar werk als dirigente van twee koren zijn ook oudere versies van het Nederlands van belang. Vooral bij haar vijftig man sterke smartlappenkoor EELSK (Eerste Echte Levensliederen en Smartlappenkoor). In de oudere smartlappen wordt de taal gebruikt van generaties geleden. Dat kan binnen een generatie behoorlijk veel veranderen en dat gaat ze verder onderzoeken met haar scriptie.

Toepasselijk is de naam van het koor: ‘‘Eelsk’ betekent ‘schreeuwerig’ in het Gronings. Het is een beetje een grapje: eelsk is een beetje irritant aanwezig’, legt Heerink vrolijk uit. Ze houdt van creatief taalgebruik in de muziektekst die ze kiest voor haar eigen koren, maar ook in de stukken dat zij zelf als tweede alt in het a capellakoor van studentenmuziekvereniging Bragi zingt.

Dorpshappening

Het is dat haar beide voorliefdes zo overeenkomen. ‘Ik was altijd geïnteresseerd waar een toon überhaupt vandaan komt’, zegt Heerink. ‘Maar het is wel bijzonder hoe goed dit bij mij past: die levensliederen en alles wat Nederlandstalig is.’

Haar tweede koor, gospelkoor Perspectief, is met achttien leden kleiner dan Eelsk. De leden komen vooral uit het gebied rond Bedum, dus als ze daar een concert geven is het een groot evenement. ‘Beschouw het als een beetje een dorpshappening.’

Niet voor de kop slaan

In beide gevallen wil Heerink zo veel mogelijk uit de muziek halen. Maar ze vindt het ook belangrijk om de grenzen en potentieel van haar zangers te kennen. ‘Je moet je zelf als dirigent niet voor de kop slaan, omdat het ‘beter had gekund’. Misschien kan de groep niet beter.’

Toen ze dat tegen een collegadirigent vertelde, zei hij: ‘Ja, maar dan kan toch alleen maar de allerbeste dirigent van de wereld. Rustig gaan slapen ‘s nachts.’

Heerink zwijgt even. ‘Ik dacht, ja, dat is een goede gedachte.’

Gospelkoor Perspectief geeft 8 maart een concert in het Maranathakerk in Bedum, 20:00 u, entree gratis. Smartlappenkoor EELSK in de Lutherse kerk in Groningen (Haddingestraat), zondag 9 maart 13:00 u. Kaartjes: €7,50.