DOOR BAS BELLEMAN, HOGER ONDERWIJS PERSBUREAU (HOP)
De wetenschapsvijandige koers van Donald Trump heeft ook voor Nederlandse onderzoekers ernstige gevolgen.
Dat blijkt uit een peiling van persbureau HOP, NU.nl, platform Investico en De Groene Amsterdammer.
De universiteiten hebben nog geen gezamenlijke reactie op de ontwikkelingen en enkele hebben er ook geen goed zicht op. Sommige organiseren een bijeenkomst (Leiden) of zetten een steunpunt op (Rotterdam en Groningen). Maar meestal verwijzen ze wetenschappers naar hun leidinggevenden, de bestaande loketten en naar een paar algemene adviezen op de website.
Sinds het aantreden van Donald Trump als president van de Verenigde Staten ondergraaft hij op allerlei manieren de academische vrijheid. Er is bijvoorbeeld een lijst met verboden woorden als ‘diversiteit’ en ‘gender’ die wetenschappers niet meer mogen gebruiken als ze in aanmerking willen komen voor overheidsgeld.
Peiling en gesprekken
De nieuwe koers laat zich ook in Nederland voelen, blijkt uit een peiling onder ruim tweehonderd wetenschappers van twaalf verschillende universiteiten, waaronder de RUG.
Een derde van alle geënquêteerden zegt de effecten al te merken. Samenwerking met Amerikaanse wetenschappers wordt stilgelegd en congressen gaan niet door, vertellen ze, of ze zien onderzoeksfinanciering verdwijnen.
Zeventien wetenschappers zeggen dat bepaalde ‘datasets en/of software’ niet meer beschikbaar zijn sinds de ingrepen bij Amerikaanse wetenschapsinstituten. Ze noemen bijvoorbeeld twee grote Amerikaanse programma’s op gebied van klimaat- en gezondheidswetenschappen.
‘Gepauzeerd’
Een instituut dat al tientallen jaren internationaal gezondheidsgegevens verzamelt, DHS, is ‘momenteel gepauzeerd’. Ook enkele klimaatdatasets van instituut NOAA (National Oceanic and Atmospheric Administration) worden buiten gebruik gesteld.
De vraag is of de Amerikaanse toestanden zullen overslaan naar Nederland. We vroegen de respondenten: heeft u (los van de kabinetsbezuinigingen) de indruk dat ook hier in Nederland het academische klimaat verandert? Ruim een derde van de respondenten heeft inderdaad die indruk.
Donderdag 15 mei publiceert UKrant een achtergrondverhaal over de kwestie: Hoe Trumps aanval op de wetenschap ook Nederlandse onderzoekers raakt.
Op dinsdag 21 mei is er een avond van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) over dit onderwerp in De Balie te Amsterdam, ook met een presentatie van dit onderzoek.