Nu wil ik niet suggereren dat ik op voorhand nieuwsgierig ben naar wat Mark te vertellen heeft, maar ja, het is wel de minister-president, dus ik scan snel even naar het einde van de brief. Als hij wat te melden heeft, dacht ik, zal hij het daar wel kort samenvatten, en toen las ik: ‘Echt, we zijn een ontzettend gaaf land. Ik zou nergens anders willen wonen. U wel?’
Nou nee, nu je erover begint, ik hoef niet zo nodig weg. Mijn kinderen wel trouwens. Die willen sinds kort naar China, nu ze weten dat een Happy Meal daar nog geen 3 euro kost. ‘En jullie kunnen er voor 13 euro een driegangenmenu bestellen’, wist de jongste ook nog te melden. Hij is bij ons de man van de prijzen en tarieven, weet wat alles kost, waar de kortingen te halen zijn, maar hoe hij aan deze kennis kwam, was me een raadsel. Dus ik zeg: ‘Maar jongens, we leven in een ontzettend gaaf land, vergeet dat niet.’ ‘Wie zegt dat?’, vragen ze sceptisch. Ik zeg: ‘Minister-president Rutte.’ Ik pak een laptop en klik naar de site van de NRC, waar een link naar de brief is te vinden.
‘Luister’, zeg ik. ‘Dit schrijft hij: “We werken hard, helpen elkaar en vinden Nederland best een gaaf land.”’ Nee Mark, ‘ontzettend gaaf land’, maar ik vermoed dat hij de spanning wil opbouwen. Dan gaat hij verder: ‘Maar we maken ons wel grote zorgen over hoe we met elkaar omgaan. Soms lijkt het wel alsof niemand meer normaal doet.’ Oei, dat is wel een wat alarmerend begin en ik zie de jongens kijken, maar dit is natuurlijk zijn tactiek: eerst het zuur en dan het zoet. Ik lees dus met vertrouwen verder: ‘U herkent het vast wel. Mensen die zich steeds asocialer lijken te gedragen. In het verkeer, in het openbaar vervoer en op straat. Die van mening zijn dat ze altijd maar voorrang hebben. Die afval op straat dumpen. Die conducteurs bespugen. Of die in groepjes rondhangen en mensen treiteren, bedreigen of zelfs mishandelen. Niet normaal.’
Ik krijg het gevoel dat zijn punt niet helemaal uit de verf komt. Het is alsof je tegen een vrouw zegt: ‘Schat, je bent dom en lelijk, veel te dik, je stinkt uit je muil en zo asociaal als jij je gedraagt is niet normaal: maar wat ben je toch een ontzettend gaaf wijf.’ Tja, zo blijf je wel vrijgezel. Met de moed der wanhoop lees ik door en struikel over verontrustende passages als ‘onze vrijheid misbruiken’, ‘de boel verstieren’, ‘homo’s lastigvallen’, ‘vrouwen in korte rokjes uitjouwen’ en ‘gewone Nederlanders uitmaken voor racisten’.
‘Nou pap, ontzettend gaaf land’, zeggen de jongens in koor en ik merk dat ze de stijlfiguur ‘ironie’ prima beheersen. ‘China dan maar?’, zeggen ze triomfantelijk.
‘Maar jongens, hoe komen jullie bij China?’, vraag ik, in het besef dat deze discussie de verkeerde kant op gaat. Zonder aarzelen klikken ze naar de site van de UK. ‘Het komt allemaal uit een folder van je eigen Reisuniversiteit Groningen’, zeggen ze, waarna ze mij beginnen voor te lezen: ‘De meeste kosten voor medewerkers die naar China vertrekken worden gedekt. […] De reiskosten worden vergoed, en partner en kinderen zijn meeverzekerd via de reisverzekering van de RUG. Ook woonruimte wordt aangeboden en betaald door de universiteit.’ Verdomd, denk ik, het is inderdaad een reisuniversiteit. ‘En het Happy Meal kost nog geen 3 euro’, herhaalt de jongste nog maar eens.
Maar dan lees ik het slot van het UK-bericht, waar staat dat de luchtverontreiniging ontzettend hoog is. ‘Dat zetten ze niet in zo’n folder’, zeg ik dreigend, maar toch ook opgelucht. ‘En het toppunt: de wijn is twee keer zo duur als in Nederland!’, schreeuw ik het bijna uit.
Dan zie ik aan hun gezichten dat ze beginnen te beseffen dat ze het vertrek naar China wel uit hun hoofd kunnen zetten.
We blijven mooi thuis, waar het, eh, nou ja, ontzettend gaaf is.