De zevenkoppige commissie, onder leiding van Cambridge-hoogleraar Robert Kennicutt, stelt dat de universitaire astronomie in Nederland tot de mondiale top vijf behoort. De sterrenkunde die hier wordt beoefend doet niet onder voor die in de VS, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Frankrijk.
Die conclusie volgt uit een evaluatie van de sterrenkunde-instituten van de universiteiten van Amsterdam, Groningen, Leiden en Nijmegen, en het samenwerkingsverband tussen deze instituten, NOVA (Nederlandse Onderzoeksschool Voor Astronomie). De instellingen kregen de beoordeling ‘exemplarisch’ van de commissie, staat te lezen in het evaluatierapport.
Grensverleggend
De experts roemen NOVA als een van de vijf beste astronomie-instellingen ter wereld. Daarmee wordt het Nederlandse universitaire samenwerkingsverband op gelijke hoogte geplaatst met instituten als Cambridge en Harvard. Volgens de commissie is NOVA ‘het enige programma wereldwijd’ dat erin geslaagd is om alle universitaire astronomen nationaal te verenigen in een coherent onderzoeks- en instrumentatieprogramma.
De Nederlandse astronomie loopt wereldwijd voorop in nieuwe en grensverleggende onderwerpen in de sterrenkunde, zoals de evolutie van sterrenstelsels in het vroege heelal en de astrofysische interpretatie van de eerste zwaartekrachtsgolven, concluderen de topexperts onder leiding van Kennicutt.
Ook is de commissie onder de indruk van de innovatieve wijze waarop NOVA de publieksvoorlichting over sterrenkunde aanpakt en jonge mensen enthousiasmeert voor de bètavakken. Diezelfde lof valt ook het Kapteyn Instituut ten deel, blijkt uit een hoofdstuk over het astronomisch instituut van de RUG. Ook de man/vrouw-verhouding bij de RUG-afdeling mocht een pluim incasseren.
Het ontstaan van de Melkweg
Het Kapteyn Instituut scoort bovendien hoog op onderzoekskwaliteit. Die is in de afgelopen jaren fors vooruitgegaan, meent de commissie. De experts roemen bijvoorbeeld het onderzoek van Amina Helmi naar het ontstaan van de Melkweg.
Scott Trager, directeur van het Kapteyn Instituut en directielid van NOVA, is ‘erg trots’ op de lovende woorden van de evaluatiecommissie. ‘Deze evaluatie toont aan dat samenwerking op nationaal niveau leidt tot een buitengewoon sterke internationale reputatie en invloed, en dat het Kapteyn Instituut zowel in eigen land als internationaal een belangrijke speler is.’
Ook Helmi is in haar nopjes met de evaluatie. ‘Het is mooi om te zien dat ons onderzoek ook erkenning krijgt van buiten Nederland’, reageert ze enthousiast. ‘En dan te bedenken dat een van de commissieleden (Brian Schmidt, red.) een Nobelprijswinnaar is. Dat ze dan zoveel lof uitspreken voor wat wij hier doen, is heel bijzonder.’
De commissie bracht in 2016 een bezoek aan Nederland voor een evaluatie van de verschillende universitaire astronomie-instituten. In 2010 vond ook al een dergelijke evaluatie plaats. Ook toen luidde het oordeel dat de Nederlandse sterrenkunde tot de mondiale top behoort.