Een grote groep bezoekers van de kantine in de Bernoulliborg op het Zerniketerrein had niet eens door dat zij zich de afgelopen maanden in een living lab bevond. Met behulp van sensoren wist PhD-student Ilche Georgievski het energieverbruik met 80 procent te verminderen.

‘Eerder deed men dat met de hand en waren de lampen de hele dag aan, van half 7 ’s ochtends tot 8 uur ‘s avonds. Dat terwijl de piek tijdens de lunch ligt. Verder is het relatief rustig. De sensoren meten beweging en de lichtinval. Op basis van deze informatie wordt berekend welke lampen aan moeten, en welke uit kunnen blijven.’

Georgievski kreeg in de kantine hulp van promotiestudenten Faris Nizamic en Tuan Ahn Nguyen, die eerder al een Green Mind Award in de wacht sleepten met hun ideeën om de etensruimte van de Bernoulliborg te ‘vergroenen’. Het kantinesysteem is een van de twee pijlers van een groter onderzoek, dat op haar beurt deel uitmaakt van een overkoepelend project. Dat zogeheten EnSO-project (Energy Smart Offices) wordt gefinancierd door de NWO en zoekt naar slimme oplossingen om het energieverbruik binnen kantoren terug te dringen.

Speciale stekkers

‘Een koelkast is slechts een kwartier per uur aan het koelen’
Een ander deel van zijn onderzoek voerde Georgievski uit op de vijfde etage, waar hij zelf kantoor houdt. De Macedoniër zocht uit hoeveel stroom verscheidene apparaten in de kantoren en gemeenschappelijke ruimte verbruikten. Met deze data ging hij in de weer om te kijken hoe het verbruik tot een minimum kon worden beperkt. ‘Neem een koelkast: deze is slechts een kwartier per uur aan het koelen. De rest van de tijd gebeurt er niks, dus is er ook geen stroom nodig.’ Met speciale deelstekkers kon de stroomtoevoer worden aan- en afgesloten.

Met de verbruiksdata van apparaten als computers, printers en de magnetron in de gemeenschappelijke ruimte, maar ook data over de dagelijkse routine van de staf, ontwikkelde Georgievski een intelligent systeem om de energietoevoer te beheren. Hierbij ging hij uit van vrije marktwerking van stroomleveranciers, waarbij energie per uur ingekocht moet worden. ‘Dat is nu nog futuristisch, op dit moment heb je slechts één stroomleverancier. Maar in de toekomst, met de opkomst van bijvoorbeeld groene energie, is het goed mogelijk dat je ook van bijvoorbeeld je buren stroom kunt overnemen.’

Als voorbeeld neemt Georgievski de magnetron in de gemeenschappelijke ruimte: ‘Deze wordt meestal gebruikt tussen twaalf en twee uur ’s middags. Op dit piekuur kost stroom ook het meest. Door de stroom van bijvoorbeeld opladende laptops in deze uren af te sluiten, kan het verbruik op het piekmoment gereduceerd worden. Maar dan moet je bijvoorbeeld nog wel rekening houden met de koelkast, die telkens een kwartier stroom nodig heeft.’

Boiler

‘Ik steek mijn tijd liever in onderzoek’
Ook vond Georgievski uit dat de boiler in de Bernoulliborg ’s nachts doorging met verwarmen. ‘Door deze ’s nachts uit te schakelen, als er toch niemand in het gebouw is, kan zo’n tien procent aan elektriciteit worden bespaard.’ Bij gebruik van groene stroom bespaarde het systeem in totaal zo’n 35 procent aan energiekosten. Maar ook zonder groene stroom kwam de totale besparing nog neer op zo’n 20 procent, aldus Georgievski.

Ondanks alle positieve resultaten is het systeem op de vijfde verdieping alweer buiten werking. Georgievski heeft er een logische verklaring voor: ‘Stel dat het systeem rond de boiler vastloopt. Dan is er geen monteur die ernaar moet gaan kijken, maar een onderzoeker. Die tijd steek ik liever in onderzoek.’ Wel blijft het in de kantine opgezette systeem bestaan.

De door Georgievski ontwikkelde systemen kunnen gemakkelijk worden toegepast in andere kantoren en huizen. ‘Je hebt alleen de juiste data nodig, de algoritmes doen de rest.’ Inmiddels is zijn onderzoek ondergebracht in een start-up genaamd ‘Sustainable Buildings’, geleid door zijn collega’s Nguyen en Nizamic. ‘Ze gaan nu kijken hoe men de verwarming van het Nieuwenhuisgebouw kan perfectioneren’, aldus Georgievski.