De gewogen loting in het hoger onderwijs wordt afgeschaft en aan de RUG wordt, net als aan andere onderwijsinstellingen, druk gewerkt aan procedures en instrumenten om studenten te selecteren en te matchen. Het verschil tussen selectie en matching is dat selectie bindend is en matching slechts leidt tot een advies aan de student.

Fixus steeds populairder

Selectie is alleen mogelijk bij studies met een numerus fixus, een beperkt aantal beschikbare plaatsen voor studenten. Het invoeren van die numerus fixus lijkt steeds populairder te worden, met ogenschijnlijk als voornaamste reden dat er dan geselecteerd kan worden. Die selectie moet vervolgens leiden tot betere studenten.

Wat lijkt te ontbreken is het besef dat selectie niet automatisch tot betere studenten leidt. Een voorbeeld is een bericht uit de UK waarin vermeld wordt dat men bij de Faculteit Economie en Bedrijfskunde een numerus fixus in wil voeren voor alle studies. De reden is niet dat het aantal aanmeldingen de capaciteiten van de faculteit overstijgt. De reden is dat er dan geselecteerd kan worden.

Opvallend is dan dat er expliciet bij wordt vermeld dat het aantal studenten dat wordt toegelaten rond de huidige instroom zal liggen. Vervolgens wordt aangevoerd dat het instellen van een selectieprocedure voor meer aanmeldingen zal zorgen, omdat het als een kwaliteitskenmerk wordt gezien. De studie psychologie wordt daarbij als voorbeeld genoemd.

Weinig afwijzingen

Bij ons is niets bekend over een dergelijk effect, bij psychologie of elders. Ook in het artikel waarnaar verwezen wordt vinden we geen aanwijzingen om deze aanname te ondersteunen. Daarom gaan wij ervan uit dat het aantal aanmeldingen ongeveer op het huidige niveau zal blijven. Dat betekent dat er erg weinig studenten afgewezen zullen worden op basis van de selectieprocedure. Bovendien zijn de instrumenten die kunnen worden ingezet in selectieprocedures niet perfect. Het gevolg is dat er onvermijdelijk fouten worden gemaakt in het aannemen en afwijzen van studenten. Selectie zal in deze situatie dus niet of nauwelijks tot betere resultaten leiden.

Open deur

Deelname aan een selectieprocedure maakt studenten niet ineens betere studenten. Het lijkt een open deur, maar voor een aanzienlijk effect van selectie is daadwerkelijke selectie nodig, wat betekent dat een aanzienlijk deel van de potentiele studenten wordt afgewezen. Wanneer dat niet het geval is kan evengoed iedereen worden toegelaten. Laten we niet van selectie spreken wanneer er niet geselecteerd wordt. Selectie zonder selectie kan slechts de rol van matching vervullen, laten we het dan ook zo noemen.

Susan Niessen is promovendus bij de afdeling Psychologie op het onderwerp selectie in het hoger onderwijs.

Prof. dr. Rob R. Meijer is hoogleraar Psychometrie en Statistiek