RUG viert jubileum Nobelprijs Frits Zernike met Microscopendag

Drie Groningse hoogleraren zijn benoemd tot nieuwe leden van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW), de club van de meest vooraanstaande wetenschappers van het land. Het gaat om Jingyuan Fu, Lisa Herzog en Helga de Valk. Jingyuan Fu deed eerder onderzoek waarbij ze grootschalige data over menselijke genen, het darmmicrobioom en omgevings- en leefstijlfactoren combineerde. Hiermee wil ze de individuele verschillen in gezondheid en ziekte beter leren begrijpen. Filosoof Lisa Herzog onderzoekt hoe de verdeling van kennis in de samenleving onze democratie beïnvloedt.  Helga de Valk onderzoekt levenslopen van jongeren en volwassenen met speciale aandacht voor de rol van migratie.

Ruim 123.000 studenten raken mogelijk hun sportfaciliteiten kwijt als universiteiten daar geen geld meer in mogen steken, zoals onderwijsminister Eppo Bruins wil. Dat zeggen het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO), koepelorganisatie Universiteiten van Nederland, Studentensport Nederland, Vereniging Hogescholen en NOC*NSF. Die maken zich er zorgen over dat sporten bij universitaire sportcentra zoals de ACLO in Groningen voor de gemiddelde student straks niet meer betaalbaar is. Minister Bruins beschouwt de structurele uitgaven van een universiteit in de sportcentra als onrechtmatig.

Vertegenwoordigers van dertien Nederlandse universiteiten, waaronder Groningen, willen bespreken hoe de universiteiten stappen kunnen nemen om de digitale autonomie van de Nederlandse wetenschap te vergroten. Dat schrijven ze in een brief aan de besturen van hun universiteiten, koepelorganisatie Universiteiten van Nederland, de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen en wetenschapsfinancier NWO.  De brief is een reactie op de petities die de afgelopen weken aan verschillende universiteiten circuleerden. Bezorgde wetenschappers vroegen hun universiteiten stappen te zetten om minder afhankelijk te worden van Big Tech, zoals Google en Amazon, maar ook van de uitgevers die de infrastructuur van het wetenschappelijk onderzoek beheersen. De Groningse petitie werd ruim vierhonderd keer ondertekend.

Een student mag volgend jaar maximaal 957 euro uitgeven aan studiekosten boven op het collegegeld. Dat is 2,8 procent meer dan dit jaar, gelijk aan de procentuele verhoging van het collegegeld. Onder studiekosten vallen boeken, syllabi of digitale leermiddelen. Voor keuzevakken, minoren of bijvoorbeeld het Honours College geldt geen maximum. Laptops vallen niet onder de regeling studiekosten. Dat is problematisch, vinden verschillende partijen in de universiteitsraad, want bij veel colleges wordt toch aangeraden een laptop mee te nemen. Een student mag echter niet bij een toets of college worden geweigerd zonder laptop.

Een student fiscaal recht heeft het beroep tegen de RUG dat hij instelde bij de Raad van State (RvS) verloren. De student wilde via de hoogste bestuursrechter een extra tentamenkans voor het vak vennootschapsbelasting afdwingen.  Het was het laatste vak voor het halen van zijn bachelor. Daarna wilde hij een master starten in Zweden. Dat is dit jaar nu niet meer mogelijk. Hij had bij eerder pogingen een drie en een vier gehaald, te laag om in aanmerking te komen voor een extra tentamenkans.  De RvS vindt wel dat de RUG te laat heeft gereageerd op het bezwaar. De universiteit moet daarom een dwangsom van 92 euro betalen en de proceskosten van 875 euro vergoeden.

Joost Oomen (1990) is komend academisch jaar de gastschrijver van de Rijksuniversiteit Groningen. Oomen is dichter, schrijver, theatermaker en drummer. Hij was eerder huisdichter van de RUG en stadsdichter van Groningen. In 2011 won Oomen het Hendrik de Vriesstipendium voor nieuwe literatuur. Een deel van zijn werk is vertaald in het Italiaans, Spaans, Portugees en Roemeens. Zijn romans, reisverslagen en dichtbundels verschenen bij uitgeverij Querido. Ook schrijft hij columns voor het Dagblad van het Noorden en de Leeuwarder Courant.

Hoogleraar microbiologie Arnold Driessen, verbonden aan de Faculty of Science and Engineering (FSE), is vrijdag benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Hij kreeg de onderscheiding op lintjesdag uitgereikt door de Groningse burgemeester Mirjam van ’t Veld. Driessen (66) is ook lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) en van SAB Life Sciences Harbin Institute of Technology (China) en vicevoorzitter van de adviesraad Chemie van het Leven.

Meer dan vijfhonderd studenten en medewerkers ondertekenden een open brief waarin de universiteit wordt opgeroepen zichzelf minder afhankelijk te maken van Big Tech. Ze willen dat de universiteit een plan maakt om dat doel binnen drie jaar te bereiken.  De mogelijkheid tot ondertekenen sloot afgelopen woensdag met 503 handtekeningen. Ook de Young Academy Groningen heeft haar steun uitgesproken. ‘En er is contact met de UB, CIT, en de privacy officer, die voor deze beweging zijn’, zegt initiatiefnemer Oskar Gstrein. ‘Er lijkt brede steun te zijn voor de gedachte dat dit belangrijk is.’

De opleiding American studies houdt op dinsdag 20 mei een symposium over de Trump-regering. Gastsprekers zijn onder andere Debora van Nijnatten (hoogleraar aan Wilfrid Laurier University, Canada), die ingaat op de relatie tussen de VS en Canada. Ook present is fotograaf Nicola Moscelli. Hij bespreekt zijn boek Dead End, waarin hij het verleden en heden van de grens tussen de VS en Mexico verkent. Naast deze gasten komen ook experts aan het woord vanuit de onderwijs- en onderzoeksprogramma's van de opleiding American studies. Aanmelden voor het symposium kan hier.

Hoogleraar sterrenkunde Inga Kamp is per 1 april aangesteld als nieuwe directeur van het Groningse Kapteyn Instituut. Kamp is aangesteld voor de komende drie jaar en volgt hoogleraar astrofysica León Koopmans op. Dat meldt astronomie.nl. Kamp werkt sinds 2008 aan de RUG, eerst als universitair docent en sinds 2017 als hoogleraar. Ze onderzoekt stervorming, planeetvorming en de samenstelling van planeetvormende schrijven - de broedplaats voor nieuwe planeten. Door haar benoeming is Kamp automatisch bestuurslid van de Nederlandse onderzoekschool voor Astronomie (NOVA).

Emeritus hoogleraar algemene rechtswetenschap Jan Brouwer gaat in de podcast Recht op Nieuws elke maand in gesprek met collega's van de rechtenfaculteit over een actueel thema. De podcasts zijn bedoeld voor iedereen die geïnteresseerd is in hoe het recht ons dagelijks leven beïnvloedt. De eerste aflevering, vanaf woensdag 16 april te beluisteren op Spotify en iTunes, gaat over een omstreden wetsvoorstel om ‘ondermijnende’ organisaties te verbieden. Betekent dit ook dat een actiegroep als XR Rebellion verdwijnt? Gast is rechtendocent Joep Koornstra, expert op dit gebied.

Hoogleraar actieve moleculaire systemen Nathalie Katsonis krijgt de Ammodo Science Award 2025. Katsonis krijgt de award en een geldbedrag van 350.000 euro voor haar onderzoek naar moleculen die gecoördineerd kunnen samenwerken. Door de samenwerking ontstaan materialen die bijvoorbeeld kunnen pulseren, oprollen, verstijven en exploderen, als moleculaire machines. Daardoor kunnen ze zich voortdurend blijven aanpassen. De materialen zijn in de toekomst bijvoorbeeld geschikt voor medische toepassingen, als vervanging voor staal en keramiek. De uitreiking is op 7 mei in het Rijksmuseum in Amsterdam.

De filmavond op 25 april met acteur Guy Pearce, georganiseerd door de studievereniging IK van kunstgeschiedenis en kunst, cultuur & media, was woensdag binnen twee minuten uitverkocht. Tijdens de avond wordt de roemruchte film Memento (uit 2000) vertoond, gevolgd door een live Q&A met hoofdrolspeler Pearce. Memento gaat over een man die lijdt aan geheugenverlies en met behulp van kaartjes, post-its, polaroidfoto's en tatoeages op zoek gaat naar de moordenaar van zijn vrouw. De film werd geregisseerd door Christopher Nolan, die later de blockbusters Oppenheimer, Interstellar en Inception maakte.

Van de internationals die tussen 2014 en 2018 in Groningen hun diploma haalden, was 22,1 procent na vijf jaar nog in Nederland. Dat blijkt uit onderzoek van het Nuffic, de organisatie voor internationalisering in onderwijs.  Dat is iets lager dan het landelijk gemiddelde in die periode, 25,3 procent. De grootste groep blijvers komt uit Eindhoven (48,9 procent), gevolgd door Delft (38,7 procent) en Utrecht (36,3 procent). Groningse studenten van buiten de Europese Economische Ruimte (EER) blijven met 29,1 procent vaker dan EER-studenten (19,8 procent). Opvallend is verder dat maar 3,1 procent van alle studenten die in Nederland bleven, werkzaam is in de regio Groningen.

Robotica-hoogleraar Ming Cao krijgt een AiNed-groeifondssubsidie van 2,4 miljoen euro van de NWO. Met dit geld gaat hij de komende vijf jaar na welke obstakels er zijn bij het invoeren van kunstmatige intelligentie (AI) bij mkb-bedrijven in de technische industrie. Als dat namelijk niet sneller gaat dan nu, schaadt dat de Nederlandse concurrentiepositie en kan het Nederland afhankelijker maken van buitenlandse industrieën.  Cao (science and engineering) gaat met onderzoekers van rechten, medische wetenschappen en economie en bedrijfskunde bekijken welke ethische, juridische, sociale en economische uitdagingen er zijn. Ook werkt hij samen met de TU Twente, Tilburg University en dertien industriële partijen.

Twee vaantjes die astronaut en RUG-alumnus Wubbo Ockels meenam op zijn ruimtereis in de jaren tachtig zijn nu te zien in het Academiegebouw, bij de senaatskamer van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde. Op het ene is het logo van de RUG te zien, op het andere dat van de stad Groningen. De vaantjes hoorden bij de anderhalve kilo privébagage die elke astronaut mee de ruimte in mag nemen. Ze hebben 111 keer de aarde omcirkeld en een afstand van bijna vier miljoen kilometer afgelegd. Na de reis lagen ze opgeslagen in depots van de gemeente en de universiteit. Afgelopen vrijdag zijn ze naar aanleiding van Ockels’ postume 79ste verjaardag – hij overleed in 2014 – onthuld.

De RUG staat op plek 28 in de ranglijst voor de meest internationale universiteiten van Times Higher Education (THE). De plaats in de lijst is gebaseerd op de internationale reputatie, bepaald door wetenschappers naar de meest prestigieuze universiteit in hun werkveld te vragen. Ook het aantal internationale studenten en medewerkers en publicaties met minstens één internationale coauteur tellen mee. Vorig jaar stond de RUG op plek 33, en met de nieuwe notering staat de RUG nu boven instellingen als MIT (33) en Harvard (45). ‘Een terechte, welkome constatering in deze tijden van aangekondigde bezuinigingen’, stelt collegevoorzitter Jouke de Vries.