RUG-psycholoog dwingt NWO tot schadevergoeding
25.000 voor vertraging onderzoek
RUG-psycholoog dwingt NWO tot schadevergoeding
Door Christien Boomsma
By Christien Boomsma
Christien Boomsma
Christien is sinds 2016 achtergrondcoördinator bij UKrant. Ze plant de achtergrondverhalen en begeleidt de auteurs. Bij haar eigen verhalen ligt de focus op wetenschap en academisch leven. Daarnaast schrijft ze veel over onderwerpen als sociale veiligheid en maakt ze graag persoonlijke interviews. In haar vrije tijd schrijft ze jeugdboeken en geeft schrijftrainingen.‘Het was toch een emotioneel moment’, bekent Stephan Schleim, toen hij de uitspraak van de Raad van State zag. Het is immers acht jaar jaar geleden dat hij de strijd aanbond met onderzoeksfinancier NWO en er zijn periodes geweest waarin hij twijfelde aan de rechtsgang in Nederland.
Maar nu is het voorbij: niet alleen heeft hij de VENI-subsidie van 250.000 euro gekregen die hem in 2012 – naar later bleek onterecht – werd onthouden, ook krijgt hij een schadevergoeding. Het onderzoek ging uiteindelijk namelijk pas in 2017 van start en kost door de vertraging meer geld.
Het verhaal begon in 2011. De Duitse Schleim, die toen nog maar net werkzaam was aan de RUG, diende een aanvraag in voor een VENI. Hij wilde onderzoeken hoe je het individu een plaats kunt geven in neurowetenschappelijk onderzoek, dat vaak uitspraken probeert te doen over groepen.
Zijn aanvraag werd echter afgewezen op, vindt hij, onterechte gronden. Aanvankelijk maakte hij zich daar niet heel druk om en hij kwam in 2012 met een verbeterde aanvraag. ‘Maar toen die werd afgewezen, waren er dusdanig duidelijke fouten gemaakt dat ik besloot bezwaar aan te tekenen’, zegt hij.
Derde plaats
Schleim ontving bij de eerste beoordeling van alle NWO-referenten de hoogst mogelijke beoordeling, A+. Hij stond daarbij op de derde plaats van 59 aanvragen en werd uitgenodigd voor een interview in de tweede ronde. Daar zakte hij ineens naar de negentiende plek en zo liep hij de subsidie alsnog mis.
‘Ik kreeg drie korte alinea’s met informatie die niet klopte’, zegt hij. Zo werd er gesteld dat Schleim onvoldoende duidelijk had gemaakt hoe het onderzoek kon bijdragen aan de maatschappij. ‘Juist dat was voor mij een heel sterk punt’, zegt hij. ‘Maar daar hadden we het in het gesprek niet over gehad.’
Hij vermoedt dat zijn keuze om het interview in het Nederlands te doen – een poging om te laten zien dat hij zich wilde verbinden aan Nederland – slecht uitgepakt heeft. ‘Dat was mijn fout, want mijn Nederlands was nog niet zo goed.’
Bovendien werd zijn interview gedaan door een geneticus, voor wie dit onderzoek ver buiten diens vakgebied lag, en een sociaal psycholoog. ‘En zij zei zelf dat ze het niet begreep.’ Hij denkt dat de motivering van de afwijzing die hij ontving, een geval van ‘copy-paste is geweest’.
Bezwaar gegrond
Zijn bezwaar werd gegrond verklaard, maar NWO kwam vervolgens met een nieuwe reden waarom de aanvraag was afgewezen. ‘De tweede keer stelden ze dat ik al te ver was in mijn carrière, de derde keer dat ik niet meewerkte aan een oplossing.’
In 2014 was Schleim al naar de bestuursrechter gestapt. ‘Toen voerden ze de regel in dat als je ten onrechte was afgewezen, je opnieuw de procedure in moest. Ik accepteerde dat niet, maar ik weet dat andere onderzoekers daar “ja” op hebben gezegd en die hebben allemaal verloren.’
Uiteindelijk wees de bestuursrechter de subsidie alsnog toe. Maar Schleim ging toch in hoger beroep. ‘Ik wilde dat de rechter ook inhoudelijk zou reageren op de afwijzing van de subsidie en de gang van zaken bij NWO.’
Hij kreeg ook in hoger beroep gelijk, al ontbrak opnieuw de inhoudelijke reactie. Vervolgens startte hij in 2016 een procedure voor een schadevergoeding, omdat zijn onderzoek door de vertraging niet meer binnen het budget van 250.000 euro paste. Daarvoor kent de Raad van State hem nu 25.000 euro toe.
Geschokt
Hij heeft nooit spijt gehad van zijn gevecht met NWO. ‘Als je terugkijkt, heeft het heel veel werk en tijd gekost. Maar het was ook een leuke manier om beter Nederlands te leren’, zegt hij laconiek. ‘Ik hou van schrijven en ik heb geprobeerd het positief te zien.’
Toch is hij ook geschokt door de manier waarop de onderzoeksfinancier omgaat met de wetenschappers en de verdeling van subsidies. ‘Ik hoor van heel veel onderzoekers dat de motivering niet klopt’, zegt hij. ‘Maar meestal laten ze het erbij zitten. Ze vrezen op een zwarte lijst te komen.’
Te oud
Hijzelf is in elk geval nooit meer gevraagd om subsidieaanvragen te beoordelen voor NWO, wat voor 2012 nog wel eens gebeurde. Ook is het onmogelijk geworden een VIDI aan te vragen, de vervolgsubsidie voor ervaren onderzoekers. ‘Je mag geen VIDI aanvragen als er nog een gesubsidieerd project loopt’, zegt hij. En om dat zijn VENI-project met vier jaar vertraging startte, is hij nu te ver in zijn carrière voor een VIDI.
NWO stelt in een reactie dat NWO en Schleim van inzicht verschilden over het causaal verband tussen de vergoeding en de eerdere afwijzing. ‘De rechtbank had NWO daarbij in eerste instantie in het gelijk gesteld. We nemen kennis van de uitspraak van de Raad van State en we zullen deze uitspraak uitvoeren.’