RUG heeft geen polemologisch instituut meer, maar wel peace & conflict studies

De oorlog in Oekraïne maakt maar weer eens duidelijk dat het goed zou zijn om het roemruchte Polemologisch Instituut van de RUG nieuw leven in te blazen, zo werd vorige week betoogd op UKrant. Nou, er blijkt er al eentje te zijn, vertelt hoogleraar Jaap de Wilde ons nu.

Op Bevrijdingsdag deed voormalig UKrant-redacteur Arjan Wildeboer een dringende oproep aan de RUG om het Polemologisch Instituut in ere te herstellen. We kunnen hem op zijn wenken bedienen. Donderdag 17 maart vond in het Harmoniegebouw van de RUG de oprichting plaats van een landelijk netwerk oorlogs- en vredesvraagstukken.

Vertegenwoordigers van zeven universiteiten en drie hogescholen besloten hun krachten te bundelen. Het interfacultaire onderzoeksinstituut Globalisation Studies Groningen (GSG) maakte het mogelijk. De komende jaren zal de RUG het PCS-Network organisatorisch en administratief ondersteunen.

GSG richt zich al meer dan tien jaar op ontwikkelingsproblematiek. Conflictpreventie begint immers met ontwikkelingskansen: Aandacht voor conflictgebieden, voor humanitaire actie, voor scholing, voor duurzame ontwikkeling, gelijkwaardigheid en leefbaarheid. Niet alleen in het mondiale zuiden, maar ook hier in Europa en in de rest van het Westen, en in Azië.

Zeven universiteiten en drie hogescholen besloten hun krachten te bundelen

De plannen voor het PCS-Netwerk waren ouder dan de huidige fase van de oorlog in Oekraïne. Eind 2014 organiseerde GSG, samen met de afdeling internationale betrekkingen van de RUG, al een conferentie over Past, Present & Future of Peace Research. De Stichting Vredeswetenschappen (SVW) vormde de motor.

In 2021 initieerde SVW samen met het Peace & Conflict Studies Centre van de Vrije Universiteit Amsterdam een inventarisatie van lopend onderzoek en onderwijs op dit gebied. De uitkomst verraste velen. Bijna alle universiteiten en hogescholen in Nederland besteden aandacht aan de zoektocht naar ‘oorzaken van oorlog en voorwaarden voor vrede’ – zoals Bert Röling (1906-1985) de polemologie definieerde. Maar men heeft er amper weet van.

Polemologie, vredeswetenschap … tegenwoordig heet het peace & conflict studies. In het Engels, wat wel logisch is gezien de internationalisering van het onderwijs. Vaak beperken de programma’s zich zelfs tot conflict studies of, zoals aan de RUG, security studies.

Wie het begrip ‘vrede’ in de mond neemt, moet wel een idealist zijn, vervuld van dromerige idealen

Wie het begrip ‘vrede’ in de mond neemt, moet wel een idealist zijn, vervuld van dromerige idealen. Daar denken ze in Oekraïne anders over. Vrede is een existentieel goed, weten ze daar. Hetzelfde wordt beseft in Yemen, Ethiopië, Israël-Palestijnse gebieden, Myanmar, Haïti en zo nog enkele andere high intensity conflicts – een eufemisme voor oorlogsellende.

Die ellende is doorgaans een slotakte in een tragedie. Historische reconstructies laten zien hoe de tragische ontknoping zich vaak al decennialang aankondigt. Die slotakte vormt dan vaak weer de opmaat tot de volgende tragedie. De nieuw gezaaide vijandschap zal een hardnekkig onkruid blijken.

Hoe komt de regering-Poetin zo gek? Hoe kunnen we er voor zorgen dat de volgende generatie de vijandschap zal leren ontstijgen? Wie heeft er eigenlijk baat bij dit soort escalaties en vijandbeelden?

Het nieuwe PCS-Network zal hopelijk een zinvol interdisciplinair samenwerkingskader bieden voor onderzoek, onderwijs en beleidsadvies over dergelijke existentiële maatschappelijke vraagstukken.

Jaap de Wilde is hoogleraar internationale betrekkingen en veiligheidsvraagstukken

Abonneer
Laat het weten als er

De spelregels voor reageren: blijf on topic, geen herhalingen, geen URLs, geen haatspraak en beledigingen. / The rules for commenting: stay on topic, don't repeat yourself, no URLs, no hate speech or insults.

guest

0 Reacties
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties