Oud-rector magnificus Eric Bleumink overleden

Al meer dan vierhonderd mensen schreven zich in voor de online cursus Gronings die begin maart werd gelanceerd door de RUG en het Centrum voor Groninger Taal en Cultuur.  De MOOC (Massive Open Online Course) duurt vier weken en geeft mensen de kans om in hun eigen tempo de basisbeginselen van het Gronings onder de knie te krijgen. Leuk detail: tijdens de lessen volgen we Enno en Iefke op een roadtrip door de provincie. De lessen hebben de vorm van video’s en WhatsAppgesprekken, die samen een romantische komedie vormen. Meedoen kan nog nog via www.groningsleren.nl

Op zaterdag 29 maart is er een gedeeltelijke zonsverduistering: bijna een kwart van het zonsoppervlak wordt bedekt. Het fenomeen begint (voor Groningen) om 11.20 uur, het maximum is om 12.13 uur en de verduistering is voorbij om 13.07 uur. Op verschillende plekken in de provincie staan telescopen opgesteld, waar sterrenkundigen van de RUG uitleg geven. Er zijn daar ook eclipsbrillen beschikbaar. In de stad zijn er twee: op het dak van Forum Groningen en bij eetcafé Zondag in het Noorderplantsoen. De laatste zonsverduistering in Nederland was op 25 oktober 2022 en was toen goed te zien in Noord-Nederland. Bij bewolkt weer op 29 maart moeten we wachten tot 12 augustus 2026.

Vanaf 19 maart tot en met 11 april is de Landleven, de straat die langs de Kapteynborg richting de sportvelden op de Zernike Campus loopt, afgesloten. Dit vanwege het aansluiten van een aantal RUG-gebouwen op het warmtenet op de campus. De looproutes tussen het Duisenberggebouw (FEB), de Kapteynborg en de Foodcourt zijn hierdoor minder goed bereikbaar. Er is een alternatieve rolstoelvriendelijke looproute via de vlonder naast de Duisenbergvijver. Daarlangs is ook de hoofdingang van de Kapteynborg te bereiken.

Het Rijksmuseum heeft een terracotta beeld ‘van uitzonderlijke kwaliteit’ aangekocht van Clara de neushoorn, gemaakt door de Groningse anatoom Petrus Camper.  Clara reisde in de achttiende eeuw door Europa en gold als een absolute superster. Ze is honderden keren afgebeeld. Ze werd in 1738 in huis genomen door de Groningse VOC-koopman Jan Albert Sichterman nadat jagers haar moeder hadden gedood en mocht vrij rondlopen in zijn huis in India. In 1740 werd ze verkocht en op transport gezet naar Nederland. Camper tekende haar en maakte een beeld van haar voor zijn onderzoek waarin hij de anatomie van mensen en dieren met elkaar vergeleek. 

Medewerkerscollectief Organize the RUG heeft het programma voor de onderwijsstaking op 18 maart bekend gemaakt. De dag begint om 7 uur met acties op verschillende locaties, waaronder Zernike, letteren, rechten en gedrags- en maatschappijwetenschappen. Daarna staat om 12.30 uur een gezamenlijke bijeenkomst met lunch op de Grote Markt gepland. Een uur later zijn daar verschillende sprekers, waarna van 14 tot 16 uur een stakingsmarkt plaatsvindt. Medewerkers hoeven geen toestemming te vragen om te staken. Wel vraagt het cvb om er rekening mee te houden dat toetsing, promoties en andere ceremonies door kunnen gaan. Het uitgebreide programma is hier te vinden.

De RUG heeft vorig jaar 13,6 miljoen euro bespaard, meer dan de beoogde 13 miljoen. Dat is voor een groot deel te danken aan lagere energie-uitgaven (min 7 miljoen). Lagere huisvestingslasten door verkoop van panden waren goed voor bijna 2,5 miljoen en minder inhuur van externe consultants 2 miljoen. Er waren ook enkele tegenvallers, zoals salarisstijgingen die doorwerken in openstaande verlofdagen. Verder zijn de reis- en verblijfkosten onverminderd hoog. De RUG roept daarom op in 2025 minder te reizen en nog minder energie te verbruiken. Dit jaar hoopt de uni 21 miljoen te besparen.

RUG-onderzoekers Merel Keijzer en Charalampos Tsoumpas ontvangen beiden een Vici-beurs van maximaal 1,5 miljoen euro van de NWO. Met deze subsidie kunnen ze vijf jaar lang een onderzoekslijn ontwikkelen en een eigen onderzoeksgroep opzetten. Keijzer ontvangt de Vici-beurs voor de verbetering van zorg voor dementiepatiënten met een migratieachtergrond door het in kaart brengen van de taalbarrière. Ze kijkt vervolgens hoe een taalstrategie en thuistaaltherapie kunnen helpen. Het onderzoek van Tsoumpas richt zich op het verbeteren van PET/CT-scanners door de hoeveelheid straling die gebruikt wordt terug te dringen.

RUG-roboticaonderzoeker Raffaella Carloni is genomineerd voor de Klokhuis Wetenschapsprijs 2025. Ze ontwikkelt een bionisch onderbeen waarvan de onderdelen net zo werken als de spieren en botten in een echt been. Doel van de wetenschapsprijs is om kinderen van 9 tot 12 jaar kennis te laten maken met wetenschappelijk onderzoek. Aan de winnaar, die bekend wordt gemaakt tijdens het filmfestival InScience in Nijmegen, wordt een Klokhuis-aflevering gewijd. Stemmen op Carloni of een van de andere tien genomineerden kan tot en met 16 maart.                                   

De RUG hoort bij de honderd universiteiten die wereldwijd de beste reputatie hebben. In de Times Higher Education (THE) World University Reputation Rankings van 2025 bezet Groningen de 96e plek. De RUG moet vijf andere Nederlandse universiteiten voor laten gaan: Delft (40), de Universiteit van Amsterdam (52), Wageningen (61), Leiden (64) en Utrecht (67). Harvard University voert de lijst aan. Daarna komen MIT en Oxford.  De lijst is een andere dan de reguliere THE ranglijst. De ‘reputation ranking’ is gebaseerd op het ‘merk’ van een universiteit en minder op de prestaties. Groningen bezet in de reguliere ranglijst voor 2025 de 80e plaats. Oxford staat daar op nummer één.

Premasterstudenten hebben vanaf volgend jaar weer drie maanden de tijd om te beslissen of ze verder willen met hun studie. Stoppen ze binnen die termijn, dan hebben ze recht op restitutie van de kosten. Vorig jaar besloot het college van bestuur dat de restitutietermijn van twee maanden voldoende moest zijn. De studentegeleding in de universiteitsraad pleitte er toen voor om premasterstudenten toch een termijn van drie maanden te gunnen. Daarin geeft het college van bestuur de studenten nu gelijk. De RUG betaalt jaarlijks 165.000 euro terug aan premasterstudenten die zich voortijdig uitschrijven. Ze is niet verplicht dat te doen. De universiteiten van Amsterdam, Delft en Wageningen betalen niets terug.

De Adviescommissie Introductie en Incidenten (ACII) zag in 2024 een lichte stijging van het aantal incidenten dat door gezelligheids- en studieverenigingen werd gemeld. Er waren 46 meldingen, tegen jaarlijks 41 in de twee voorgaande jaren. Dat ging meestal over mensen die onwel werden (10), ruzies en vechtpartijen (8) en seksueel grensoverschrijdend gedrag (7), blijkt uit het jaarverslag over 2024. Het aantal veiligheidsplannen dat bij de commissie werd ingeleverd bleef ongeveer hetzelfde. Net als vorig jaar blijven studieverenigingen van de Hanzehogeschool en sportverenigingen achter. Wel werden er meer gedragscodes ondertekend. 85 verenigingsbesturen beloofden daarin verantwoordelijk om te gaan met hun leden en aspirant-leden.

De Olympische wand in het ACLO Sportcentrum op Zernike, een galerij van topsporters die actief waren op de Spelen en in Groningen studeren of hebben gestudeerd, wordt uitgebreid met drie RUG-studenten die afgelopen jaar in Parijs uitkwamen voor Nederland.  Het gaat om Yara ten Holte (handbal), Ruth Vorsselman (kano) en Ilse Kolkman (roeien). Verder krijgt Caroline Groot (paralympisch wielrennen) een toevoeging op haar al aanwezige afbeelding. Zij won vorig jaar olympisch goud. De officiële onthulling is op vrijdag 28 februari om 15 uur.

De Rijksuniversiteit Groningen (RUG) stopt met het delen van berichten op het socialemediaplatform X (voorheen Twitter). ‘We hebben gemerkt dat X geen geschikt communicatiemiddel meer is vanwege verminderde effectiviteit’, schrijft de universiteit in een kort statement. ‘De veranderende dynamiek van het platform en verspreiding van onjuistheden zijn ook argumenten om het platform te verlaten.’ Het account van de RUG blijft wel bestaan, maar wordt vanaf nu niet meer gebruikt. In plaats daarvan gaat de RUG Bluesky actief gebruiken. De Vrije Universiteit Amsterdam, Universiteit Utrecht, Universiteit Twente en de Universiteit van Amsterdam gingen de RUG vorig jaar al voor. 

De oud-student tandheelkude die vastzit voor het stalken en bedreigen van RUG- en UMCG-medewerkers wordt naar alle waarschijnlijkheid in maart onderzocht in het Pieter Baan Centrum (PBC). Tot die tijd blijft Marwa M. in voorarrest, oordeelde de rechtbank Groningen donderdag in de vijfde pro-forma zitting.  M. zit nu vast in de Penitentiaire Inrichting Zwolle in afwachting van psychiatrisch onderzoek in het PBC. Haar advocaat pleitte opnieuw de voorlopige hechtenis op te schorten, maar dat wees de rechter af. De volgende pro-forma zitting staat voor 8 april. Mogelijk heeft M. het onderzoek in het PBC dan achter de rug en kan dan een datum voor de inhoudelijke zitting worden gepland.

De RUG vraagt hulp van het publiek bij het meten van de duisternis. Die is op verschillende plekken in Nederland niet goed te zien door lichtvervuiling, wat nadelig is voor diersoorten.  Om in kaart te brengen hoe donker het precies is, wordt deelnemers gevraagd om op een onbewolkte avond na acht uur ’s avonds de hoeveelheid zichtbare sterren in het sterrenbeeld Orion te tellen. Dat gebeurt in twee periodes: van 21 januari tot en met 5 februari en van 20 februari tot en met 6 maart. Opgave voor het experiment kan via de website teldesterren.nl.

De RUG onthult donderdag zeven nieuwe hoogleraarsportretten. Oud-rector van de RUG en hoogleraar humane genetica Cisca Wijmenga krijgt een portret in de Senaatskamer vanwege haar bijzondere verdienste voor haar vakgebied. Ook astronoom en Spinozapremie-winnaar Amina Helmi krijgt om die reden haar portret in de Senaatskamer. Vijf (emeritus) hoogleraren schonken zelf op initiatief van vrienden, familie of collega’s een portret aan de universiteit. De portretten van wetenschapsfilosoof Theo Kuipers, wiskundige Harry Trentelman, scheikundige Gerrit Challa, kindergeneeskundige Pieter Sauer en chirurg Tjark Ebels worden toegevoegd aan de Faculteitskamers van Wijsbegeerte, Science and Engineering en Medische Wetenschappen.

Lodi Nauta wordt de nieuwe vicepresident van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). Nauta is hoogleraar geschiedenis van de filosofie aan de RUG en bestudeert de breukvlakken in de geschiedenis van het denken. Eerder was Nauta decaan van de Faculteit Wijsbegeerte. Momenteel is hij lid van het wetenschappelijk adviescollege van de NWO. Nauta is lid van de KNAW sinds 2011 en was al actief als juryvoorzitter van de kamer Filosofie en Theologie en voorzitter van een commissie. De benoeming van Nauta als vicevoorzitter gaat per 1 april in.