Ondanks eerdere initiatieven om lichtvervuiling op Zernike Campus in Groningen terug te dringen, blijven studenten sterrenkunde hinder ondervinden van lichtvervuiling.
Initiatieven die op de campus zijn genomen om lichtvervuiling tegen te gaan, komen niet echt van de grond, stellen hoogleraar sterrenkunde Reynier Peletier en sterrenkundige Theo Jurriëns. Eigenlijk is de situatie met de jaren alleen maar verergerd.
Sinds 2008 gebruiken studenten sterrenkunde de Gratamatelescoop in de Bernoulliborg, een van de grootste telescopen van Nederland. Maar die staat volgens Peletier en Jurriëns niet op een ideale plek.
‘Lichtvervuiling was er al bij de bouw van de sterrenwacht’, zegt Peletier. ‘Maar twintig jaar geleden was het probleem kleiner. De campus is voller geworden en de lichtvervuiling erger. Tijdens bouwperiodes is het helemaal verschrikkelijk door alle bouwlampen ’s nachts.’
Lichtste plek
In 2024 bleek de campus zelfs een van de lichtste plekken van Nederland. ‘Onze metingen laten zien dat Zernike wedijvert met Rijswijk, het epicentrum van lichtvervuiling in Nederland,’ aldus Jurriëns.
Gevolg? De potentie van de Gratamatelescoop wordt niet optimaal benut. ‘Zwakke sterren en sommige kometen zijn niet zichtbaar’, vertelt Peletier. De kleinere telescoop in Lauwersoog, sinds 2021 op afstand bestuurbaar, ziet daardoor soms net zo veel. ‘De Zernike-telescoop is bijna twee keer zo groot, maar door de lichtvervuiling is dat voordeel weg.’
Geen regie
Er zijn initiatieven genomen om het probleem aan te pakken, maar volgens Peletier en Jurriëns ontbreekt de regie. ‘Te veel betrokken partijen, niemand neemt de leiding. En met de huidige bezuinigingen is er simpelweg weinig geld. Dan gebeurt er dus niets.’
In maart maakten Jurriëns en collega’s een nachtelijke ronde op de campus. ‘Daar schrokken we nogal van. De hele Feringabuilding is ’s nachts verlicht. Kamers waar helemaal niemand is.’
Telescoop op La Palma
Zernike wordt nooit echt geschikt voor sterrenkunde, moet Peletier erkennen. ‘We zijn op allerlei manieren bezig om er omheen te werken. Samen met Denemarken en Noorwegen willen we een grote telescoop op La Palma (Canarische Eilanden, red.) plaatsen, op afstand bestuurbaar. Het project loopt, maar het gaat langzaam. De RUG wil graag, maar het is duur. Samenwerken met partners is daarom essentieel. Hopelijk lukt het binnen twee jaar.’
‘Maar ook los van sterrenkunde zou het beter zijn als het ’s nachts donkerder is. Voor de natuur bijvoorbeeld’, zegt Peletier. De RUG eindigde vorig jaar op de derde plek van duurzaamste universiteiten wereldwijd. ‘Met minder lichtvervuiling zouden we zelfs voor de eerste plaats kunnen gaan’, denkt Jurriëns.