Omgaan met een onzekere toekomst
Zij vertrekken niet
‘Ik snap niet zo goed waarom we het hierover hebben. Wat is de echte reden?’ vraagt hoogleraar innovation management Pedro de Faria uit Portugal zich af.
‘De universiteit klaagt dat ze niet genoeg geld heeft, maar tegelijkertijd willen ze geen internationals’, zegt de Duitse natuurkundestudent Marike Schneider. ‘Het is gewoon verwarrend.’
‘Ik denk dat politici een niet-bestaand probleem proberen op te lossen’, zegt Janice*, een Canadese medewerker van de Faculty of Science and Engineering. ‘En welk effect gaat dit hebben op de reputatie van de universiteit en op wat de studenten kunnen leren?’
Kortzichtig
Nee, begrijpen doen de meeste internationale studenten en medewerkers van de RUG de plannen niet om de internationalisering in het hoger onderwijs terug te dringen. Ook zij zien dat de problemen die er spelen, zoals het woningtekort, maar om daar nu internationals de schuld van te geven, vinden ze kortzichtig.
Dit is niet de juiste manier om het probleem op te lossen
~ Oliwia Nadolna
‘Ik snap de zorgen’, zegt psychologiestudent Leon Lepenies uit Duitsland. ‘Maar Groningen is volgens mij een internationale stad die afhankelijk is van internationale studenten en hun geld.’
Oliwia Nadolna, student forensische psychologie van Poolse afkomst, is het met hem eens. ‘Dit is niet de juiste manier om het probleem op te lossen. Het is een reactie op de zorgen van de mensen in dit land, niet een proactieve actie.’
De Faria denkt dat de plannen een heleboel verschillende problemen met één algemene maatregel proberen aan te pakken. ‘Er is geen duidelijk doel, en dat maakt het lastig om de oplossingen te evalueren.’
Maar ondertussen hebben ze er wel mee te dealen.
Positief advies
Half april bracht de Raad van State, die wetsvoorstellen beoordeelt, een positief advies uit over de Wet internationalisering in balans. Daarmee is de weg vrij om de wet aan de Tweede Kamer voor te leggen, die in meerderheid voor is. De bedoeling is om dat voor 1 september geregeld te hebben.
In Denemarken hebben ze ontdekt dat het niet echt werkte
~ Josephine Lehaff
Dus hoe kijken internationals aan de RUG nu naar hun toekomst? Blijven ze hier en proberen ze dan toch maar Nederlands te leren? Of gaan ze hun academische droom elders achterna?
Josephine Lehaff denkt dat het wel weer overwaait. De universitair docent (UD) bij letteren is Deens en heeft gezien wat er in haar eigen land gebeurde toen dat vergelijkbare maatregelen nam. ‘Ze hebben de instroom van internationals een paar jaar ingeperkt en toen ontdekten ze dat het niet echt werkte.’
Hoe zit het ook alweer?
Overvolle collegezalen, verengelsing van het onderwijs, hoge werkdruk en grote kamernood in studentensteden. De hoge aantallen studenten leiden op meerdere gebieden tot problemen. Volgens de huidige demissionaire regering komt dat vooral door de toegenomen instroom van internationale studenten. Daarom is er een wet in de maak: de Wet internationalisering in balans (WIB).
Hiermee krijgen hbo’s en universiteiten de mogelijkheid om het aantal internationale studenten te beperken. Ook stelt de wet dat bacheloropleidingen – masters zijn voorlopig uitgezonderd – in principe Nederlandstalig moeten zijn. Er wordt wel rekening gehouden met de arbeidsmarkt voor de opleiding en de regio waarin de onderwijsinstelling staat. Hoe dat vorm krijgt, is nog niet duidelijk.
Vooruitlopend op de invoering riep een meerderheid van de Tweede Kamer begin dit jaar hbo’s en universiteiten op om zelf met een plan te komen om de verengelsing tegen te gaan. Vooral rechtse partijen – sinds afgelopen verkiezingen in de meerderheid in de Tweede Kamer – steunden deze motie.
Bedrijven klaagden over een tekort aan hoogopgeleide medewerkers en dus werd het beleid vorig jaar weer ingetrokken. ‘Het is een patroon dat ik vaak zie’, zegt Lehaff. ‘Het is in mijn ervaring vaak meer een manier om een standpunt in te nemen over internationalisatie dan dat het een echt plan is.’
Fase
De Indiase Ritumbra Manuvie, UD rechten bij UCG, maakt zich ook niet echt zorgen. Zij denkt dat het een fase is, doordat rechtse politici de wind mee hebben. ‘Dit gaat weer voorbij.’ Wat voor haar ook meespeelt is dat Engels de voertaal is bij UCG. Uit een bijeenkomst bij haar faculteit maakte ze op dat de kabinetsplannen niet tot personele wijzigingen zullen leiden. ‘Dus ik voel me wel veilig.’
Letterendocent Geraldine* uit Amerika heeft dat gevoel niet zo. Ze krijgt soms negatieve reacties van haar collega’s, zegt ze. ‘Met name de oudere mensen zien mij en mijn internationale collega’s als een last, omdat we niet in het Nederlands les kunnen geven. Zij moeten nu al een paar jaar lesgeven in het Engels en voelen dat als een belasting en dit zien ze als revanche.’
Het is geen eerlijke vergelijking, vindt ze. ‘Als je al op jonge leeftijd Engels leert, als je onder de 25 bent bijvoorbeeld, is dat veel makkelijker dan als je, zoals ik, op oudere leeftijd een nieuwe taal moet leren.’
Les in het Nederlands
Geraldine ziet zichzelf daarom niet een hele reeks vakken in het Nederlands geven, hoewel ze de taal al behoorlijk goed spreekt. ‘Ik had een privéleraar en ik denk dat ik het niveau om aan de universiteit les te geven in het Nederlands kan bereiken als ik een jaar lang twee tot vier uur lessen volg en twintig uur zelfstudie per week doe.’
Maar dat zijn veel uren, en ze denkt niet dat ze van de universiteit onder werktijd mag studeren. ‘En zelfs als het lukt, dan kost het me veel meer tijd om de opdrachten van Nederlandse studenten na te kijken dan die in het Engels.’
Met name de oudere mensen zien hun internationale collega’s als een last
~ Geraldine
Bovendien is het gewoon niet logisch om les te geven in het Nederlands, zegt De Faria. ‘Het zou ten koste gaan van de kwaliteit van het onderwijs en wetenschappelijke artikelen zouden constant vertaald moeten worden.’
Zo ver wil Lehaff niet gaan. ‘Ik denk dat er wel degelijk goede redenen zijn om in het Nederlands les te geven, omdat dat toegankelijker is voor Nederlandse studenten. Het probleem ontstaat als je daarnaast niet ook nog opleidingen in het Engels mag aanbieden.’
Wat doen de universiteiten?
Begin april stuurde koepelorganisatie Universiteiten van Nederland een plan naar Den Haag. In totaal krijgen 35 grote bacheloropleidingen een Nederlandstalige variant, waardoor het aandeel Engels in de bacheloropleidingen met zo’n tien procent omlaag gaat.
Aan de RUG wordt voorgesteld de bachelors data science & society (Campus Fryslân) en economics and business economics (FEB) één of meerdere Nederlandstalige tracks te geven. Bij geschiedenis (letteren) komt de focus voornamelijk op de Nederlandse variant van de bachelor te liggen, terwijl bedrijfskunde (FEB) en farmacie (FSE) volledig Nederlandstalig worden. Bij psychologie (GMW) en geneeskunde (Medische Wetenschappen) komt een numerus fixus op de Engelstalige track.
Het streven is om de wet per 1 september van dit jaar in te voeren. Of de Tweede Kamer de huidige plannen van de universiteiten voldoende op de motie en het wetsvoorstel vindt lijken, is nog niet bekend.
En hoewel Geraldine hoopt op meer duidelijk van de universiteit en haar faculteit over de veranderingen die ze gaan invoeren – ‘Mijn leidinggevende is ook in de war’ – vinden anderen, zoals de Mexicaanse Rodrigo Gonzalez, UD bij UCG, dat ze voldoende informatie krijgen. ‘We worden constant op de hoogte gehouden van de wet en hoe het ervoor staat.’
Lehaff, die net als Geraldine bij letteren werkt, zegt dat het onderwerp aan de orde is gekomen in bijeenkomsten. ‘Er zijn geen geruststellende persoonlijke gesprekjes, maar dat vind ik in dit stadium ook niet nodig.’
Bescherming
Ondanks alle vragen die de kabinetsplannen oproepen, zijn de meeste internationale medewerkers die UKrant sprak niet van plan om te vertrekken. ‘De universiteit steunt zijn medewerkers heel goed’, zegt De Faria. ‘Ik krijg de indruk dat ze hun best gaan doen om hun internationals te beschermen.’
Voor Geraldine hangt het af van wat de toekomst brengt. ‘Als het merendeel van mijn werk straks in het Nederlands moet, ga ik misschien wel weg.’ Gonzalez dacht er al over na om weg te gaan voor de internationaliseringswet werd voorgesteld. ‘Om culturele redenen, maar deze plannen zijn zeker iets om mee te wegen. Het gaat niet alleen om de directe impact van de wet, maar ook hoe die mijn vrienden en collega’s raakt. Dat raakt mij indirect ook.’
Het gaat er ook om hoe de wet mijn vrienden en collega’s raakt
~ Rodrigo Gonzalez
Janice is van plan om hier te blijven om privéredenen. ‘Ik ben hier met mijn gezin naartoe verhuisd. Zij zijn hier nu gesetteld en mijn man heeft hier ook een baan’, zegt ze. ‘Maar als ik een student of postdoc was, zou het een heel andere situatie zijn.’
Unieke positie
Als ze opnieuw een plek moest kiezen om te studeren, beaamt Marike, de Duitse natuurkundestudent, dan zou ze niet naar Nederland gaan. Ze geeft de voorkeur aan een Engelstalige bachelor. ‘Er zijn niet zoveel plekken in Europa waar je natuurkunde in het Engels kunt studeren. Ik denk dat de RUG een unieke positie verliest als ze op Nederlands overschakelen.’
Voor haar maakt het ook niet zoveel meer uit wat er gaat gebeuren met de kabinetsplannen. ‘Ik wil sowieso dichter bij mijn vrienden en familie wonen’, zegt ze. ‘Daar heeft de wet niks mee te maken.’
Paul Ehlers, een Duitse student forensische psychologie, voelt diezelfde onverschilligheid. ‘Het is mijn probleem niet meer, omdat ik ergens anders ga promoveren. Maar voor nieuwe studenten is het heel anders. Als ik nu aan mijn studie begon, weet ik niet wat ik zou doen.’
Maar landgenoot Leon vindt de plannen ‘behoorlijk klote’. Hij kon in Duitsland niet terecht voor een studie psychologie omdat de toegangseisen te hoog waren, maar hier wel. ‘Dus als ze hier op een gegeven moment ook de Engelse masters schrappen, heb ik echt een probleem.’
* Janice en Geraldine zijn gefingeerde namen. Hun echte namen zijn bekend bij de redactie