Wendy, Mercy, Lucille en MJ
Als je naam niet je eigen naam is
Door Nenritji Suwa
By Nenritji Suwa
Nenritji Suwa
Chinese student Wenting Zhao kent het verhaal dat rondgaat op de universiteit. Het gaat over een Chinese student met een naam die veel te moeilijk was – voor westerlingen dan. De student had haar docent meerdere keren proberen te vertellen hoe ze heet, maar het lukte maar niet om haar naam uit te spreken of zelfs maar te onthouden.
Uiteindelijk koos hij ervoor om naar haar te wijzen als hij iets van haar wilde, of hij noemde haar ‘Chineesje’.
‘Het mag mij dan niet overkomen zijn’, zegt Wenting, ‘Maar ik vond het heel vervelend om te horen. Het is ontzettend racistisch en denigrerend, en ik zou ook niet in zo’n situatie willen zitten. Dus als iemand vraagt hoe ik heet, geef ik ze mijn Engelse naam. Die kunnen mensen makkelijker onthouden.’
En dus kent de Europese gemeenschap Wenting Zhao, student arts, policy and cultural entrepreneurship, als ‘Wendy’.
Geen simpele vraag
‘Hoe heet je?’ lijkt een hele simpele vraag, maar voor veel internationale studenten, vooral uit Afrika en Azië, is dat helemaal niet zo. Velen van hen hebben namen die Europeanen maar moeilijk vinden om uit te spreken en dus is het makkelijker om voor een westerse naam te gaan.
Dus als iemand vraagt hoe ik heet, geef ik ze mijn Engelse naam. Die kunnen mensen makkelijker onthouden
Masterstudent clinical linguistics Oluwaseyi Agebeye uit Nigeria noemt zichzelf ‘Mercy’. UCG-student Minjae Kim heet ook wel ‘MJ’, naar z’n initialen. Economiestudent Lucille ‘Mumbi’ Kibara, die zowel een Keniaanse als een buitenlandse naam heeft, stelt zichzelf over het algemeen voor als Lucille.
Voor Wenting was het niet moeilijk om te bedenken hoe ze zichzelf zou noemen, zegt ze. ‘Het is een bijnaam die ik van m’n vrienden kreeg en mensen noemden me al zo in China. Bijnamen zijn heel gebruikelijk in de Chinese cultuur. Zelfs mijn moeder noemt me WenWen; ik heet alleen Wenting als ze boos op me is.’
In Nigeria hebben mensen zowel een Engelse naam als een Nigeriaanse naam, dus Oluwaseyi heet ook echt Mercy. ‘Die naam is ook echt heel waardevol voor me’, zegt ze.
Minjae Kim besloot het zichzelf makkelijk te maken en zijn naam af te korten tot zijn initialen. ‘Mensen doen er vaak lang over om mijn naam goed uit te spreken. Soms lukt het ze uiteindelijk, maar vaak ook niet’, zegt hij.
‘Liever helemaal niet’
Veel studenten veranderen hun voornamen omdat mensen hem niet uit kunnen spreken. Mercy Oluwaseyi heeft gezien hoe mensen worstelen met haar naam. ‘Dan heb ik eerlijk gezegd liever dat ze hem maar helemaal niet uitspreken’, zegt ze.
Voor hetzelfde geld zeg je dus ‘fuck’ in plaats van iemands naam
Soms is de verkeerde uitspraak zelf niet eens het probleem, maar verandert die de betekenis van iemands naam. ‘Als je in het Chinees een geluid anders uitspreekt betekent de naam ineens iets heel anders, bijvoorbeeld als je Zhao als Chao uitspreekt. Dus als iemand je naam verkeerd uitspreekt kan het zijn dat ze ineens iets heel onbeleefds zeggen’, zegt Wenting. Voor hetzelfde geld zeg je dus ‘fuck’ in plaats van iemands naam.
Wenting wil wel duidelijk maken dat ze zich niet Wendy noemt omdat ze erbij wil horen. ‘Het is gewoon makkelijker, zowel voor mijzelf als voor anderen.’
Maar er zijn ook andere redenen. Minjae is zich bewust dat zijn naam ‘anders’ is. Dat probleem loste hij op door zichzelf MJ te noemen. Lucille Mumbi weet ook hoe niet-westers haar voornaam is. ‘Als ik zeg dat ik Mumbi heet willen mensen altijd weten wat het betekent en waar het vandaan komt’, zegt ze.
‘Meestal zijn ze oprecht nieuwsgierig, maar het voelt soms wel alsof ik een beest in een dierentuin ben.’ Dit overkomt internationals wel vaker: mensen vinden ze exotisch vanwege hun naam.
Racisme
Dan is er ook nog het risico dat een niet-westerse naam kan leiden tot stereotypering en racisme, iets waar veel buitenlanders ook last van hebben. ‘Maar Lucille is een naam die voornamelijk witte vrouwen hebben’, zegt ze. ‘Dus als ik naar een baan solliciteer heet ik Lucille. Mumbi klinkt gewoon te “etnisch”.’
Maar hoewel een westerse naam het leven voor deze studenten een beetje makkelijker maakt, verliezen ze er ook iets door.
Minjae en Wenting vinden dat niet zo heel erg. ‘Ik geef zelfs de voorkeur aan Wendy omdat bijnamen zo normaal zijn in China. Het is een soort code, of een nummer. Ik ben nog steeds mezelf, ik ben nog steeds Chinees. Het doet er niet zo toe.’
Door mijn initialen te gebruiken, geef ik mensen meerdere mogelijkheden
Minjae wordt liever bij zijn echte naam genoemd, maar hij voelt zich niet enorm verbonden met zijn Zuid-Koreaanse achtergrond. Hij is een derdecultuurkind en is opgegroeid met verschillende invloeden. ‘Door mijn initialen te gebruiken geef ik mensen meerder mogelijkheden. Ik vind het niet erg.’
Wenting kent veel studenten die het wel erg vinden. ‘Het staat toch voor hun nationaliteit, voor iets wat ze niet willen veranderen.’
Identiteit
Daar is Mumbi het mee eens. ‘Als ik mezelf Lucille noem, voelt het alsof mijn identiteit gekoloniseerd wordt’, zegt ze. Haar Keniaanse naam draagt veel betekenis met zich mee; ze is vernoemd naar haar grootmoeder. De naam verbindt haar aan haar familie en haar achtergrond. ‘Iedere keer als ik mezelf voorstel met mijn Engelse naam, voelt het alsof ik meer afstand creëer tussen mijn stam en mijn cultuur.’
Helaas is het nu niet het juiste moment om alleen maar haar etnische namen te gebruiken. Tenzij ze natuurlijk besluit Europa te verlaten om terug te gaan naar Kenia. ‘Misschien later’, zegt ze, ‘als ik me comfortabeler voel en ik een fatsoenlijke carrière heb opgebouwd in Europa. Dan zou ik graag mijn etnische naam meer willen gebruiken.’