Wég met Facebook, wég met Instagram en al die anderen, besloot hij op een avond. En dus logde hij in en verwijderde al zijn profielen. De volgende ochtend was zijn online bestaan compleet uitgewist.

Psychologiestudent Chris stopte vijf jaar geleden met alle sociale media. De aanleiding? De podcast van neurowetenschapper Andrew Huberman over de negatieve impact die ze hebben op het brein. Huberman moedigt zijn luisteraars regelmatig aan hun sociale media gedag te zeggen.

Chris stopte niet ineens. ‘Ik ben eerst een maand gestopt, bij wijze van detox’, vertelt hij. ‘Maar toen ik daarna weer inlogde, verveelde het me.’ Toen was zijn keus gemaakt. 

Uit het jaarlijkse rapport van onderzoeksbureau Newcom over het socialemediagebruik in Nederland bleek afgelopen januari dat jongeren tussen de 16 en 28 het meest ongelukkig worden van sociale media, terwijl ze ook de grootste gebruikers zijn. Niet gek dus dat sommigen ervoor kiezen om hun Instagram en TikTok te verwijderen, maar dat betekent wel dat je misschien dingen mist. 

Is een social media detox iets voor jou? UKrant vroeg studenten die je voorgingen naar de voor- en nadelen.  

Redenen om te stoppen:

1. Het is beter voor je mentale gezondheid

Ale Siebert, een andere psychologiestudent, zei drie jaar geleden alle sociale media gedag. Haar mentale gezondheid had er baat bij, zegt ze. ‘Ik heb gemerkt dat het prima is om je een beetje te vervelen, omdat je dan tot rust komt. Sociale media geven je het idee dat je aan het chillen bent, terwijl je hersenen eigenlijk constant aan het werk zijn en al die video’s en berichtjes moeten verwerken.’ 

Sociale media voelen alsof je chillt, terwijl je hersenen aan het werk zijn

Aanvankelijk miste ze de kleine beloninkjes die haar brein kreeg als ze grappige en leuke filmpjes keek. ‘Ik werd nerveus of rusteloos, omdat ik het gevoel had dat ik iets zou moeten doen. Als je stopt, moet je die kicks in jezelf zoeken.’

Maar ze zette toch door. ‘Soms is het eigenlijk wel fijn om te zitten en niets te doen’, zegt ze. ‘Toen ik stopte, kreeg ik daar rust, stilte en kalmte voor terug.’

Studiegenoot Alessia zag ook in dat ze een pauze moest nemen, maar zij koos een andere oplossing: ze kan alleen nog op haar iPad bij haar sociale media. ‘Ik voel me nu veel meer geaard’, zegt ze. ‘Ik heb het gevoel dat ik nu alles uit het leven kan halen, wat een beetje suf klinkt, maar het is wel waar.’

2. Je vergelijkt jezelf minder met anderen

Voor Chris is een van de grootste voordelen dat hij zichzelf niet meer zo vaak met anderen vergelijkt. ‘Op sociale media zie je de beste momenten van anderen, als ze willen laten zien hoe geweldig hun leven is’, legt hij uit. ‘Je ziet constant enorm knappe mensen. Instagram voelde bijna té geseksualiseerd. Ik kreeg daardoor onrealistische ideeën over schoonheid, maar ik voelde ook druk om eraan te voldoen.’

Student internationale betrekkingen Taylor herkent dat. Zij keerde zich drie jaar geleden af van sociale media en heeft daar geen spijt van. ‘Voor jonge meisjes is het normaal om je onzeker te voelen over je uiterlijk. Ik vergeleek alles aan mijn lijf met dat van anderen. Dat wilde ik niet meer.’

Sociale media gaven haar ook het gevoel dat ze dingen miste. Al die geweldige ervaringen die mensen online deelden, waren niet weggelegd voor haar. Nog niet, tenminste. ‘Ik werd depri over mijn eigen leven en dus besloot ik om de plekken waar ik dat soort dingen zag te vermijden.’ 

Psychologiestudent Ferdinand stopte vier jaar geleden. ‘Toen ik nog eens keek om te zien wat ik miste, realiseerde ik me hoezeer mijn beeld van andere mensen was bepaald door hoeveel volgers ze hadden, of hoe hun profiel eruitzag. Toen besloot ik om niet meer terug te komen.’ 

3. Je kunt je richten op wat belangrijk is

Zodra een college wat ingewikkeld of saai wordt, is je eerste impuls om je telefoon te pakken, weet Ale. ‘Dan ging ik scrollen en lette ik niet meer op. Zelfs als ik tien minuten op de bus moest wachten, ging ik op mijn telefoon kijken. Ik had het gevoel dat ik me nergens op kon concentreren.’ 

Toen ik weer een tijdje terug was, zag ik hele saaie dingen

Chris dacht dat hij interessante dingen zou mislopen, maar dat bleek niet zo te zijn. ‘Toen ik weer een tijdje terug was op sociale media zag ik hele saaie dingen, vooral van influencers die ik niet meer volgde. Ik zocht iets opwindends, maar met elke klik werd ik teleurgesteld.’

Ook Alessia ontdekte dat ze niet veel gemist had. ‘Ik vond het wel spannend om weer terug te komen, maar er was niet zoveel om in te halen’, vertelt ze. ‘Ik voelde me nogal leeg nadat ik een tijdje gescrold had en ik dacht: ik loop hier mijn tijd te verdoen terwijl ik ook zou kunnen doen wat ik echt leuk vind.’

4. Je komt erachter wie je vrienden zijn

Nadat Taylor van Snapchat was gegaan, begon de coronapandemie. Toen besefte ze: dit is hoe je ontdekt wie je echte vrienden zijn. ‘Daar ben ik zo dankbaar voor. Ik ben de mensen dankbaar die contact met me zochten en die met me afspraken, ook al communiceerde ik niet met ze via het kanaal dat zij het prettigste vonden.’ 

Wiskundestudent Lieke, die haar socials vijf jaar geleden wiste en twee jaar later haar smartphone wegdeed, zegt dat je ook veel meer gespreksonderwerpen hebt. ‘Als ik mijn vrienden zie, kunnen ze me over hun vakantie vertellen en dat ben ik echt geïnteresseerd. Voorheen had ik alles al online gezien.’

Toch zijn sociale media niet alleen maar slecht: als je ermee stopt, heeft dat ook nadelen. 

Redenen om niet te stoppen: 

1. Je onderhoudt makkelijk contact met vrienden

Een positief aspect van sociale media is dat je makkelijk contact kunt onderhouden met vrienden die ver weg zijn. ‘Ik mis het wel om te zien waar mijn maatjes zijn’, zegt Taylor. ‘Ik heb een hoop mensen ontmoet toen ik in Spanje woonde en ik weet niet of ik die ooit weer zie. Zonder sociale media ben je niet verbonden met elkaar.’

Van veel mensen weet ik niet of ik die ooit weer zie

Ook Lieke heeft het gevoel dat ze soms buiten sommige groepen valt. ‘Bij mijn vorige baan hadden ze een Snapchatgroep en daar bespraken ze dingen waar ik niets vanaf wist. En ik weet ook niets van de trends.’

Alessia heeft er moeite mee dat haar vrienden soms allemaal op hun telefoon zitten als ze samen zijn. ‘Dan zit ik me daar af te vragen: wat ga ik nu doen?’ 

2. Contact houden met nieuwe mensen is ingewikkelder

Sociale media zijn ook handig als je nieuwe mensen leert kennen. Instagram is een mooie middenweg als je iemand niet meteen je telefoonnummer wilt geven – dat is erg persoonlijk – maar wel graag contact wilt houden. ‘Als mensen me naar mijn Insta vragen en het klikt heel erg, dan geef ik ze mijn nummer’, zegt Taylor. ‘Maar als ik zomaar iemand tegenkom in een club en zeg dat ik geen Insta heb, dan spreek ik ze waarschijnlijk nooit meer.’ 

‘Je hebt meer keuze in hoe je met elkaar communiceert als je je Insta geeft’, vindt ook Ferdinand. ‘Als je je telefoonnummer geeft, moet je meteen met elkaar appen.’ 

3. Je komt ook nuttige dingen tegen

‘Ik kwam soms heel inspirerende dingen tegen op Instagram’, zegt Chris. ‘Nuttige berichten over nieuwe fitnessoefeningen bijvoorbeeld. Dat soort content mis ik nog steeds.’

En veel bedrijven en evenementen communiceren alleen maar via Instagram, weet Ferdinand: ‘Als je naar festivals gaat, verwijzen ze je altijd naar hun Insta voor kaartjes en info.’

Engels