Studenten over de fallus
Wat een lul!
Lul, jongeheer, leuter, piemel, pik, tampeloeres, snikkel, roede… Allemaal namen voor hetzelfde: de penis.
Het kleinste lid van de samenleving krijgt veel aandacht: mensen maken zich – in de kunst, popcultuur en daarbuiten – druk over zijn vorm, formaat en functie. Dat is deels toe te schrijven aan biologie: het is niet zo gek dat mensen gehecht zijn aan de penis – letterlijk, in het geval van cis-mannen – want iedereen heeft er een relatie mee: we zijn er immers allemaal uit voortgekomen.
‘Als iemand zijn motor laat brullen op straat, zeggen mensen altijd iets als: “Oh, die heeft zeker een kleintje”’
Maar ondanks alle heisa rond piemels – of misschien wel juist daardoor – wordt er in onze maatschappij weinig écht nagedacht en gepraat over penissen. Wat is een penis eigenlijk? Maakt het hebben ervan je een man? En waarom zijn we toch zo gefascineerd door fallussen?
Daar gaat de nieuwe tentoonstelling PHALLUS: Norm & Vorm over, die op 26 mei opent in het Universiteitsmuseum. De tentoonstelling stelt vraagtekens bij de rigide normen die onze cultuur heeft opgelegd aan de penis, zowel waar het gaat om seks en gender als op wetenschappelijk gebied: normen waar RUG-studenten net zo goed als andere mensen mee worstelen.
Internet
‘We lijken misschien een open gemeenschap’, zegt letterenstudent Richard, ‘maar we zijn er niet erg goed in om op een eerlijke, volwassen manier over deze dingen te praten.’ En dat is zonde, vindt hij, want het is altijd beter ‘om gewoon open te zijn en je te realiseren dat iemand anders vergelijkbare ervaringen heeft’.
‘Hij zit in je broek en doet z’n eigen ding, alsof hij een vrije wil heeft’
Toen hij voor het eerst seksueel actief werd, vond hij soelaas bij een Redditforum dat BigDickProblems heet. ‘Ik stuitte er een paar jaar geleden op, toen ik naar condooms zocht.’ Daar kon hij vragen stellen en ‘echt advies’ krijgen over het formaat van condooms en de verschillende types, maar hij las er ook over zorgen die anderen bleken te delen.
‘Het internet is daar perfect voor’, beaamt psychologiestudent James. ‘Je googelt zoveel dingen over je pik, omdat je je altijd afvraagt of je wel normaal bent.’ Voor hem was het een ‘soort zelfontdekking’ om meer te weten te komen over zijn penis en over zichzelf.
Taboe
Ze mogen dan een rol spelen in meesterwerken van de Westerse kunst, maar penissen zijn, net als borsten en vagina’s, lang als schaamtevolle lichaamsdelen bestempeld. En zelfs nu wordt naaktheid op veel plekken in het Westen nog afgekeurd – er zijn maar weinig plekken waar je in volle glorie rond kunt lopen.
Dat taboe is een van de redenen dat er zoveel penishumor is, denkt psychologiestudent Patricia. ‘We praten er weinig over, daar komt het gewoon door. En ik denk dat er veel ongemak is rond dat soort gesprekken.’
‘Als je in de klas naar voren wordt geroepen als je een stijve hebt… Dan is het opeens je ergste vijand’
Maar dat is niet de enige reden, volgens James: ‘Ze zien er gewoon grappig uit. Ze zijn een beetje zielig, vooral als ze daar maar een beetje hangen.’ Hij is het met Patricia eens dat mannen het lastig vinden om een serieus gesprek te voeren over penissen. ‘Als ik er met mijn vrienden over lul, is het alleen als grap, want hoe vraag je iemand serieus hoe het met hun penis gaat?’
Pornografie
Volgens universitair docent seksuologie Charmaine Borg zorgt pornografie er mogelijk voor dat problematische ideeën die toch al bestaan in de samenleving nog eens een zetje krijgen: ‘Het idee dat je als man altijd moet klaarstaan, dus altijd een erectie moet kunnen krijgen; dat je een hoog libido hebt en altijd kunt penetreren en klaarkomen, en dat je altijd volledig de controle hebt over de situatie.’
‘Als je geil bent, dan heb je een compleet ander brein’
Zulke mythen kunnen een grote impact hebben op mannen en hun relatie met hun penis, want als iemand er niet aan kan voldoen – misschien omdat hij te snel klaarkomt of niet lang genoeg stijf blijft – kan dat ze zenuwachtig maken en ze laten denken dat ze geen goede sekspartner zijn en dus minder mannelijk, zegt ze. ‘En dan zijn ze de volgende keer nog zenuwachtiger en dat verergert dit soort problemen.’
Richard is soms onzeker over het formaat van zijn penis, geeft hij toe. Veel mensen zouden zijn probleem niet als een probleem zien, omdat een grote lul in onze maatschappij als iets positiefs wordt gezien. ‘Heel vroeger was je een echte intellectueel als je een kleintje had’, zegt hij. ‘Nu ligt er meer nadruk op het hebben van een grote, alsof je opeens een ander persoon bent als je een kleintje hebt.’
Ideale penis
Mannelijkheid, zegt James heeft te maken met ‘bepaalde positieve karaktertrekken die niets te maken hebben met het formaat van je lul’. Dat is een punt dat ook de transgemeenschap maakt: ‘Er zijn waarschijnlijk geweldige mensen, geweldige mannen, die geen piemel hebben.’
‘Ik spreek voor de meeste mannen als ik zeg dat er in de slaapkamer gekke situaties voorkomen, waarbij je zoiets hebt van: oeps!’
En toch worden er enorm veel ideeën over mannelijkheid opgehangen aan de penis. Die kunnen het zelfbeeld van mannen positief of negatief beïnvloeden, al naar gelang hun penis voldoet aan het ideale plaatje: een monsterlijk lange, dikke, rechte jetser.
Richard is het eens met Borg dat pornografie schadelijk kan zijn. ‘Ik denk dat veel onzekerheden voortkomen uit porno. Jonge mannen kijken daarnaar en denken dat dát een echte pik is. En dan kijken ze naar hun eigen, en vragen ze zich af waarom zij niet zo’n lul hebben als Johnny Simms.’
Vrouwen
Maar het zijn niet alleen mannen die hieronder lijden, zegt Borg. Het beperkte beeld van seks als penetratieve daad, bedoeld voor de voortplanting, schaadt ook vrouwen, omdat het veel aspecten van de vrouwelijke seksualiteit en het seksuele genot uitsluit. Seks is zoveel meer dan alleen penetratie, zegt ze. Het is zelfs zo dat slechts 30 procent van de vrouwen klaarkomt door alleen penetratie.
‘Dat je weet hoe groot jouw lul is in vergelijking met anderen is ook wel een ding, dus dat houd ik voor mezelf’
En mannen en vrouwen ervaren die seksuele norm ook heel anders. ‘De eerste keer dat je een penis ziet is in seksuele context, en dat is gewoon een enge situatie’, zegt Patricia. ‘Het is alsof je binnengedrongen moet worden of zo. We zeggen dat een vrouw haar maagdelijkheid verliest en de connotatie is dat die van haar afgenomen wordt op het moment dat ze gepenetreerd wordt.’
‘Seks kan zo rijk zijn, zoveel meer dan alleen maar penetratie’, vindt ook James. Als mannen onzeker en ongelukkig zijn over hun penis, kan dat een negatieve invloed hebben op hun geestelijke gezondheid, zegt hij. ‘Maar het probleem is niet jouw lul, het probleem is de maatschappij. Je zou jezelf niet moeten beoordelen op wat er daar beneden gebeurt.’
Richard en James zijn pseudoniemen.
PHALLUS. Norm & Vorm
De tentoonstelling PHALLUS. Norm & Vorm is ontwikkeld door het Gents Universiteitsmuseum (GUM) en was daar te zien van 24 maart 2022 tot 16 april 2023. De expo is het resultaat van twee jaar lang onderzoek van het GUM naar de manier waarop de wetenschap gender bestudeert en de rol van de maatschappij.
Veel kunstwerken die te zien waren in Gent, zijn ook te zien in Groningen. Zo is er werk van Sofie Muller, Maria Fernanda Cardoso, Murielle Scherre, David Hockney, Man Ray en Vajinsky.
Naast de tentoonstelling kunnen bezoekers ook deelnemen aan diverse activiteiten in een publieksprogramma, samengesteld door experts van de Rijksuniversiteit Groningen, het UMCG, Rutgers, Women INC, COC Groningen en Drenthe, en ervaringsdeskundigen.
Het Universiteitsmuseum Groningen is geopend van dinsdag tot en met zondag van 12 tot 5 uur. Op schoolvakanties is het museum ook op maandag open. Bekijk voor meer informatie: rug.nl/museum.