Wat vinden we van digitale toetsen?

Elvan Sonmez, masterstudent Biomedische Wetenschappen, heeft nog nooit een digitaal tentamen gemaakt. ‘Ik zou het wel willen proberen voor ik afstudeer. Voor mijn gevoel leef ik echt in het stenen tijdperk. Ik zou er denk ik wel gestrest van raken. Ik zou me afvragen: ‘Is het wel goed aangekomen?’

Digitaal toetsen groeit enorm. Zeven jaar geleden werden er vijftien digitale toetsen afgenomen. Het huidige studiejaar komt waarschijnlijk uit op 1300 digitale toetsen. Waarschijnlijk groeit dit aantal over twee jaar naar 2000. Om dat aantal aan te kunnen, moet het aantal toetsplekken met een computer in de Aletta Jacobshal uitgebreid worden van 600 naar 1200.

‘Het werkt sneller, dat is sowieso fijn’, zegt Shina Al Mizori, die al wel digitale examens heeft gehad en nu een master Business Administration volgt. ‘Als ik sneller kan typen, kan ik ook sneller doordenken. En je kan makkelijker heen en weer tussen de vragen. Als ik een tentamen maak, vul ik altijd mijn eerste gedachte in. Aan het eind kan ik dan weer terug naar de eerste vraag en alles netjes uittypen.’

Universitair hoofddocent Marjolein van Offenbeek had eerst haar bedenkingen. ‘Op papier heb je rijkere informatie, dacht ik. Dan heb je beter door of ze het gesnapt hebben’, althans zo meende ze. En ze was even weg van haar beeldscherm. ‘Je kan desnoods in de tuin gaan zitten. Rustiger voor je ogen, even een frisse neus.’

Dikgedrukt

Maar nu ze het gedaan heeft, is ze over de brug. ‘Als je per vraag wilt nakijken, kun je beter een patroon vinden. Wat zitten er voor variaties in de antwoorden? Op papier ben je vreselijk lang bezig, en dan ga je vaak toch maar per heel tentamen nakijken.’

Assistent professor HRM and Organizational Behavior Jessica de Bloom bevalt het ook. ‘Je krijgt geen discussies over wat er wel of niet staat.’ En: ‘Het gaat supersnel. Geen stapels papier meer, het is gewoon simpel. Ik werk nu in een bijna papierloos kantoor.’

Omdat open vragen zoveel makkelijker zijn om na te kijken, kiezen docenten daar ook sneller voor, zegt Rolf Klein Hegeman van het Team Toetsondersteuning bij het Centrum voor Informatie Technologie (CIT/ESI). ‘Studenten hebben dan ook sneller hun resultaat.’ Ook vakken met veel studenten zijn makkelijker om na te kijken.

Maar het grootste voordeel is breder dan snelheid: ‘Het maakt authentiekere vormen van toetsing mogelijk’, zegt Klein Hegeman. ‘Er zijn andere vraagtypen mogelijk die beter kunnen aansluiten bij de leerdoelen.’ Bij een digitaal tentamen kan de docent bijvoorbeeld een audio-fragment toevoegen. Docenten kunnen ook aanwijsvragen gebruiken, en volgordevragen, waarbij de studenten de antwoordmogelijkheden met de muis kan verplaatsen. Ook een vak als Statistiek kun je tegenwoordig digitaal toetsen.

Op papier ben je vreselijk lang bezig, dit is veel sneller

Shina: ‘Wat ik heel leuk vind: je kan de tekst opmaken. Dikgedrukt maken, opsommingen aangeven. Je kan makkelijker dingen eruit knippen en een geordend verhaal maken. Ik ben ook blij met de papierbesparing, dat vind ik ook belangrijk.’

Militaire precisie

Nadeel is dat er meer fouten kunnen ontstaan dan bij een papieren tentamen. De voorbereiding en uitvoering ‘vereist militaire precisie’, zegt Klein Hegeman.

‘Als je per ongeluk op “verzenden” drukt, krijg je maar één waarschuwing’, zegt Shina. ‘Ik vind de interface ook niet zo chill, soms is het een beetje verwarrend. Gelukkig zitten er altijd drie mensen in het hokje, mocht er iets fout gaan.’

Om fouten te voorkomen, wordt elke toets getoetst. ‘Zodra de docent aangeeft dat de toets in concept klaar is, bekijken wij deze op een pc die exact hetzelfde is als de pc’s in de Aletta Jacobshal’, legt Klein Hegeman uit. Dit gaat bijvoorbeeld om opmaak, leesbaarheid, werking van audio en video, of de instructies duidelijk zijn. Kortom: of alles werkt zoals het hoort te werken. Vervolgens controleert het CIT/ESI ook nog alle instellingen.

Helemaal vloeiend ging het in het begin niet, zegt Klein Hegeman. ‘We begonnen bijvoorbeeld met toetsen in de bekende Nestoromgeving, waarbij studenten na het inloggen zelf naar een tentamen moesten navigeren. Dat leverde veel stress op, dus we hebben gezorgd dat je nu na het inloggen direct in je toets terecht komt’, zegt Klein Hegeman.

Doorwerken

Maurits Kruizinga, student International Relations & International Organisations, heeft twee digitale tentamens gehad, waarvan een meerkeuze. ‘Daarvan vind ik het wel fijn dat het op een scherm was. Als je een vraag beantwoordde, kon je niet meer terug. Bij papier ga ik altijd twijfelen.’ Hij snapt dat het ook een nadeel kan zijn. ‘Maar ik haalde een 9.1, dus ik vond het prima’, lacht hij.

Even een aantekeningetje maken is wel lastiger

Imke Van der Meulen doet Bedrijfseconomie en had drie of vier digitale tentamens voor enkele minorvakken. ‘Ik vond het voor meerkeuzevragen chill. Je wist meteen hoeveel je fout of goed had en zat minder lang in onzekerheid. Het is gewoon veel efficiënter.’

‘Ik word wel zenuwachtig van al dat getik van mensen om me heen,’ zegt ze. En je kunt niet eindeloos doortypen. ‘Onderstrepen kan bovendien ook niet online, terwijl ik dat normaal vaak wel doe.’

Stress

Bij Maurits’ digitale tentamen met essayvragen was dat ook een nadeel. ‘Dat vond ik lastiger uit te tikken. Je weet natuurlijk niet precies wat ze van je willen hebben, en even een aantekeningetje ernaast maken is wel lastiger.’ Hij vindt het nu wel prima, zolang het duidelijk aangegeven wordt van tevoren. ‘Als eerstejaars was het voor mij überhaupt wennen hoe het zat met tentamens.’

‘Notities maken is nu lastig,’ erkent De Bloom, vandaar dat zij ervoor gekozen heeft om dat toe te staan. Het lijkt haar mooi om woordenboeken te integreren, zodat die gemakkelijk toegankelijk zijn. ‘Het zou superhandig zijn als je geen woordenboeken meer hoeft mee te sjouwen.’

Of Elvan tijdens haar studie nog een digitaal tentamen kan verwachten, is gissen. Maar ach, papier vindt ze ook wel zo prettig, zegt ze. ‘Je staart tegenwoordig de hele dag al naar een scherm.’

Engels