Dodelijk ontspannen

Leestijd: 6 min. (1010 wrdn)

‘Je komt aan en het is altijd maar de vraag of iemand nog te helpen is.’

Jelmer was tot voor kort student in Groningen en first responder. Dat is iemand die wordt opgepiept als er ongelukken gebeuren op plekken waar de ambulance moeilijk bij kan komen. Zij moeten dan de eerste, levensreddende, handelingen uitvoeren. Deze ochtend werd Jelmer naar de Ambonstraat geroepen, de straat tussen het Koude Gat en de Guldenstraat. Er was iemand uit het raam gevallen.

Hij noemt het – met gevoel voor understatement – een ‘hele ongezonde actie’. Want wat hij daar aantrof is moeilijk te omschrijven. ‘Er was in dit geval weinig van diegene over’, reageert Jelmer. ‘Alles lag verspreid over zo’n vierkante meter. Ik hoorde later het gerucht dat de student te veel had gedronken.’

Twaalf gevallen, vier doden

Het gebeurt vaker in de stad. De afgelopen vijf jaar alleen al vielen twaalf mensen uit het raam of van het dak. Van die twaalf overleefden vier de val niet.

In 2009 slopen drie studenten van Cleopatra het toen leegstaande pand van Zara in de Herestraat binnen. Ze wilden van het uitzicht op het dak genieten. Een van hen zakte door een dakplaat en viel omlaag. Hij overleed aan zijn verwondingen.

In 2010 was het raak in het Tingtangstraatje, toen een 20-jarige student van een plateau bovenin het studentenhuis viel. Hij stortte twaalf meter omlaag en stierf vrijwel meteen.

In 2013 stierf een 21-jarige student toen hij uit het raam van zijn huis in de Taco Mesdagstraat viel. Hij overleed in het ziekenhuis aan zijn verwondingen.

En in februari van dit jaar maakte een 20-jarige Albertiaan ‘s nachts vanaf de tweede verdieping van zijn huis in de Ambonstraat een dodelijke val. Hij werd pas ’s ochtends gevonden.

Gelukkig zijn er ook veel gevallen waarbij het wel goed afgelopen is. Dat wil zeggen: studenten vallen wel, maar komen er met verwondingen vanaf.

Enorm tragisch

Studentagent Matthijs Beukema was verschillende keren aanwezig na een val. ‘Het valt op hoe vaak dit gebeurt’, zegt hij. ‘Het is enorm tragisch dat jonge mensen op die manier om het leven komen.’

Hij is duidelijk nog steeds geraakt, als hij erover praat. En ook Jelmer- de first responder – is het niet in de koude kleren gaan zitten. ‘Het is niet alleen enorm kut dat mensen vallen en ze daarmee aan hun einde komen. Er is ook iemand die je gaat vinden.’ Hij beschrijft een oudere man die een slachtoffer had aangetroffen. ‘Hij was zo in shock, dat hij de boel wilde gaan opruimen.’

Hoe komt het dat juist studenten zo vaak vallen? Gebrek aan inschattingsvermogen? Drank en drugs, zoals mensen vaak automatisch aannemen? Of speelt er nog iets anders?

De student uit het Tingtangstraatje stond bij zijn open raam toen hij uit balans raakte en viel. Hier lijkt geen drank in het spel te zijn geweest. De student die in de Herestraat door de dakplaat zakte, wilde van het uitzicht genieten. Hij deed dat soort dingen wel vaker, vertelden zijn vrienden later.

Alcohol in het spel

In Huize Harry, in de Bleekerstraat, waar afgelopen december vier studenten tijdens een huisfeest uit het raam vielen, was natuurlijk wel drank in het spel. Maar of dat de oorzaak was?

‘Hoe het kon gebeuren, weten we nog steeds niet’, zei één van de bewoners na afloop. Ze hadden folie voor de ramen gedaan als decoratie. ‘Maar het raam ernaast was gewoon zichtbaar’, vertelde een andere huisgenoot. ‘Het was duidelijk geen muur.’

Paniek brak los toen vier studenten vielen en op een binnenplaatsje tussen de gebouwen belandden. Gelukkig waren de buren thuis, want vanuit Huize Harry waren de gewonden – die het alle vier overleefden – niet te bereiken.

Een vaste oorzaak is niet aan te wijzen, zegt ook studentagent Beukema. Wel valt op dat de gevallen voornamelijk ’s nachts of in de vroege ochtend voorkomen. En: ‘Vaak is er alcohol in het spel, maar dit is niet hard te maken’, legt hij uit. ‘Daadwerkelijke oorzaken zijn nooit echt te noemen. Het is moeilijk te bepalen in welke staat iemand verkeert op dat moment.’

Er wordt achteraf overigens geen bloedtest gedaan. Beukema: ‘Als iemand zomaar valt, is daarvoor geen aanleiding.’

Timmer een lat voor je kozijn

Wat ook meespeelt, is het feit dat studenten gewoon hoog wonen en in oudere panden. Dat wil niet zeggen dat de bouwkundige kwaliteit onvoldoende is, maar zo’n huis is wel vaak anders gebouwd. Zo ook Huize Harry. De combinatie van het lage kozijn, het grote raam en een feestje, is het recept voor een val.

Voorkomen kun je het niet. Dat denkt ook de woordvoerder van de gemeente die mogelijke studentenpanden keurt. ‘We brengen wel advies uit’, vertelt Jan Tielman van de gemeente Groningen. Bij het instellen van een studentenwoning komt een inspecteur langs die beoordeelt of het huis aan de eisen voldoet. Tielman: ‘Vluchtwegen, brandveiligheid. Het voorzien van situaties. Voor een dakterras heb je bijvoorbeeld een vergunning nodig. Maar wat betreft de hoogte van het raam en dergelijke, raden wij alleen aan er rekening ermee te houden.’

Zouden gemeente of politie iets moeten doen? Studentagent Matthijs Beukema denkt niet dat het mogelijk is. ‘We kunnen huizen niet én inbraakproof én valproof maken.’ Hij raadt studenten vooral aan er zelf iets aan te doen. ‘We weten allemaal dat je met minder alcohol scherper bent’, zegt hij. ‘Timmer voor mijn part een lat op je kozijn voor als er een feestje is, zodat je er niet zomaar uit valt. Mijn zegen heb je.’

Het bewustzijn moet groeien, meent hij. ‘De mooiste tijd van je leven’, noemt hij de studententijd. ‘Maar studenten wanen zich ook te vaak veilig. Let er gewoon op.’ Hij hoopt dat de studenten er wat meer over na gaan denken, want:  ‘Ik hoop dat het de laatste keer was, maar dat is tegen beter weten in.’