Ansari was vijf toen hij wist: ik word later hartchirurg. De geboren Iraniër, die opgroeide in het Verenigd Koninkrijk, Canada en Pakistan, leerde razendsnel en ging, met dat ene doel voor ogen, naar een van de beste medicijnscholen in Pakistan, waar hij zo’n vijf jaar jonger was dan zijn klasgenoten.

‘Op de eerste dag zagen ze me niet staan. Ik was er met mijn oudere zus, iedereen dacht dat zij de student was, niet ik.’

Maar al gauw waren alle ogen op Ansari gericht. 

Toen de groep eerstejaars medicijnstudenten de anatomieruimte binnenkwam voor zijn eerste praktijkles, was de spanning hoog. Het moment naderde dat ze de theorie in praktijk moesten brengen. ‘Wie wil als eerste snijden?’ vroeg de leraar. Stilte. Een student viel flauw.

Hard werken

Maar de veertienjarige Ansari stapte naar voren en nam de scalpel ter hand, en bewees dat zijn leeftijd geen issue was. ‘Ik wilde leren. Mijn liefde voor geneeskunde hielp me door te gaan.’

Zijn familie verhuisde naar Iran en hij haalde zijn eerste graad toen hij nog maar 22 was.

Omdat hij zo’n vliegende start had gemaakt met zijn academische carrière, kwam hij er pas tijdens zijn co-schappen achter dat niet alles wat hij wilde, ook haalbaar was.

Omdat ik jong was, dachten ze dat ik niets wist

Hij had altijd voor ogen gehouden dat hij hartchirurg zou worden, maar eenmaal in de praktijk bleek dat hij dat idee moest laten varen. ‘Als stagiair zag ik hoe hard een hartchirurg werkt, dat hij urenlang moet staan. Ik kan die fysieke stress niet aan, bleek. Dus besloot ik om cardioloog te worden.’

Tijdens zijn stage werkte hij diensten van twaalf uur, werkte dag en nacht, net als de andere stagairs. Maar door zijn leeftijd nam niet iedereen hem serieus. ‘Ik merkte dat patiënten vaker hulp vroegen bij de anderen. Ze dachten dat ik niets wist, omdat ik jong was’, zegt hij met een glimlach.

Leeftijdsdiscrimintatie

Ansari probeerde er het voordeel van te zien. ‘Het werk was altijd zo hectisch, soms was het wel lekker om even geen patiënten te hebben’, zegt hij schouderophalend.

Toen hij cardioloog werd – op zijn 27e – en naar een afgelegen ziekenhuis in Iran werd uitgezonden, maakte hij hetzelfde mee. Patiënten gingen liever naar de andere cardioloog, die een paar jaar ouder was. ‘Ze dachten dat hij meer ervaring had, maar we waren allebei nog maar net afgestudeerd.’ 

Helikopter

Het veranderde toen de patiënten doorkregen dat de twee artsen op dezelfde behandelingen uitkwamen. Toen de oudere collega vertrok, was er sowieso weinig keus meer: Ansari was op dat moment simpelweg de enige cardioloog in het 70.000 mensen tellende stadje Tabas.

Als ik er niet was, moesten patiënten met een helikopter naar een andere stad worden gevlogen

‘Ik werkte de klok rond en probeerde zo min mogelijk verlof op te nemen, want als ik er niet was, moesten patiënten met een helikopter naar een andere stad worden gevlogen.’

Het werk in de periferie gaf hem ook inzicht in het werk met patiënten uit verschillende lagen van de bevolking, vertelt hij. ‘Ik had zoveel interessante gevallen.’ En dus vroeg hij patiënten toestemming om hun gegevens te gebruiken en presenteerde hij zijn bevindingen op congressen in Europa.

Onderzoek

Zijn liefde voor onderzoek had hij niet verloren, maar het werk in een groot afgelegen zorgcentrum met zoveel patiënten, bood hem amper ruimte om zich bezig te houden met lange papers.

Wel schreef hij wel een voorstel om de ziekenhuispatiënten op te nemen in de registratie van de European Society of Cardiology. ‘En ik probeerde onze groep ertoe te bewegen meer internationale samenwerking aan te gaan, al was het maar door gegevens te delen, omdat het beter is voor onderzoek wanneer er meer data is.’

Op zijn dertigste zat zijn dienst erop en vertrok Ansari naar Groningen. Hij ging promotieonderzoek doen naar aangeboren hartafwijkingen.

Jonger

Opeens zat hij aan de andere kant. Normaal gesproken doen medicijnstudenten promotieonderzoek voordat ze zich specialiseren, vertelt Ansari. ‘Dus nu, na zoveel jaar, zijn de meeste mensen waarmee ik werk jonger dan ik.’

Ze zien het als een stap terug, maar ik volg gewoon mijn dromen

Hij moet er zelf nog aan wennen. Bijvoorbeeld als hij zijn collega’s om hulp moet vragen als hij iets over statistieken wil weten. ‘Misschien denken ze dat ik dat al zou moeten weten, omdat ik ouder ben,’ lacht hij.

Mensen vragen hem soms waarom hij, nadat hij als arts heeft gewerkt, nog een promotietraject volgt. ‘Ze zien het als een stap terug. Maar ik volg gewoon mijn dromen.’

MRI

Zijn ervaring als cardioloog heeft veel voordelen voor zijn onderzoek, zegt hij. Hij heeft immers gezien waar patiënten daadwerkelijk mee te kampen hebben. Hij kan daardoor onderzoeksvragen bedenken die direct een verbetering zouden kunnen betekenen. ‘Sommige onderzoeken zijn briljant, maar maken in de praktijk geen enkel verschil.’

Zo wordt er veel onderzoek gedaan naar relatief nieuwe onderzoeksmethoden als de MRI, legt hij uit, maar daar heeft een cardioloog in afgelegen gebieden niets aan, want die heeft geen MRI ter beschikking.

‘Ze hebben er meer aan om te weten met welke signalen en symptomen ze gemakkelijk een hartkwaal kunnen diagnosticeren, of een uitslag voorspellen of waarmee ze sneller kunnen beslissen of iemand naar huis kan of niet.’

Simpel

‘Met al die nieuwe innovaties worden oude diagnostische tests of medicijnen soms over het hoofd gezien. Maar die nieuwe spullen zijn niet overal beschikbaar’, zegt hij.

En dus, als onderdeel van zijn huidige onderzoek bij het UMCG, gebruikt hij een simpele ECG. ‘Dan hoeven mijn collega’s geen patiënten op pad te sturen om zeshonderd kilometer verderop een MRI-scan te laten maken.’

Engels