John raakte er een van zijn beste vriendinnen door kwijt. De student internationaal en Europees recht kende haar al een decennium en ze waren al tijden vrij close. Nu wil ze hem niet meer zien. Niet omdat hij een misdaad heeft begaan of haar slecht heeft behandeld, maar omdat ze ruzie kregen over vaccinaties.

John is niet gevaccineerd tegen corona, en dat is hij ook niet van plan.

‘We waren op een feestje en het gesprek kwam op vaccinaties. Iemand vroeg of ik al gevaccineerd was. Ik zei nee, want ik had het gevoel dat het vaccin nog niet genoeg getest was. Toen draaide die vriendin  zich om en zei dat iedereen die geen vaccin wil een egoïst is!’

Ze wilde hem niet meer zien totdat hij gevaccineerd was.

‘Ik was geschokt dat een goede vriendin zoiets zou doen’, zegt hij. ‘Maar het heeft me niet van gedachten doen veranderen.’

Twijfel

John – niet zijn echte naam – is een van de grofweg 1,8 miljoen mensen (kinderen niet meegerekend) in Nederland die niet zijn ingeënt tegen het coronavirus. Hoewel veel studenten in het begin stonden te dringen zich zo snel mogelijk in te enten, zijn er nu nog steeds veel jongeren die twijfelen om zich te laten prikken.

Op dit moment heeft 71 procent van de Groningers tussen de 20 en 29 jaar zich laten vaccineren en is 66 procent volledig gevaccineerd, zo blijkt uit cijfers van de GGD. Dat is iets meer dan het Nederlandse gemiddelde, waarvan slechts 67 procent een eerste shot heeft gehad en 56 volledig is gevaccineerd. 

Ik praat er meestal niet over, ik wil niet nog meer vrienden kwijtraken

Voor John was de reactie van zijn vriendin reden genoeg om voortaan voorzichtig te zijn met wat hij zegt. ‘Ik praat er meestal niet over. En als mensen het me rechtstreeks vragen, zal ik proberen van onderwerp te veranderen. Ik wil niet nog meer vrienden kwijtraken.’

Snelheid

John maakte zich vooral zorgen over de snelheid waarmee de vaccins op de markt zijn gekomen. Zijn vriendin Maartje – die ook internationaal en europees recht studeert – denkt er net zo over. Ze is geen anti-vaxxer, zegt ze. ‘Ik heb als kind al mijn vaccins gehad’, benadrukt ze.

Toch voelt ze zich niet op haar gemak bij het hoge tempo waarin de coronavaccins zijn ontwikkeld. Ik ben bang dat mijn immuunsysteem door het vaccin een flinke deuk zal oplopen. Tegelijkertijd vertrouw ik juist op mijn immunsysteem. Als ik Covid zou krijgen, denk ik niet dat ik in het ziekenhuis zal belanden of iets dergelijks.’

Gek genoeg maakte ze zich wel zorgen om haar ouders tijdens de eerste en tweede golf. Ze moedigde hen zelfs aan om een prik te halen. ‘Maar nu ze zijn ingeënt, is het voor mij niet meer zo van belang om ook een prik te halen.’

Not amused

Ook bij Maartje levert haar standpunt in haar omgeving problemen op. Haar zus en zwager zetten allebei prikken bij de GGD en zijn op z’n zachtst gezegd not amused, vertelt Maartje. Haar zus ‘kan heel opdringerig zijn. Ze stuurt me links naar websites en vertelt me over haar eigen ervaringen – dat ze geen bijwerkingen heeft gehad. Het is soms vervelend om haar te ontwijken.’

Heel moeilijk is het niet: haar zus woont in Hilversum. 

Ik heb mijn hele leven al een fobie voor injectienaalden

Maar andere studenten, zoals de Ierse University College-student Keelan Toomey, hebben een heel andere reden om vaccinaties te mijden. Keelan zou juist heel graag een prik willen. Als dat maar zonder naald kon.

‘Ik heb mijn hele leven al een fobie voor injectienaalden’, zegt hij. Trypanofobie heet het. ‘Ik weet dat die angst irrationeel is’, erkent hij en hij beseft ook dat mensen hem misschien niet geloven als ze zijn nogal opvallende tatoeages zien. ‘Het is iets dat ik gewoon niet kan verklaren. Het is er gewoon.’ Voor hem zou een oraal vaccin een godsgeschenk zijn.

Immuunsysteem

De studenten merken wel dat de maatschappij hen pusht om het vaccin toch te nemen. Bijvoorbeeld in Frankrijk, waar student natuurkunde Thom net vandaan komt. Ook hij wil geen prik, omdat hij meer vertrouwen heeft in zijn immuunsysteem dan in het vaccin. 

‘Maar daar zijn cafés, restaurants, bars en bioscopen zelfs verboden terrein voor wie nog niet gevaccineerd is of 40 euro wil neetellen voor een dagtest,’ vertelt Thom. Dat betekende voor hem dat koffieleuten met vrienden voor hem was uitgesloten. ‘Het sluit mensen buiten die zich geen test kunnen veroorloven maar die wel hun medische autonomie willen behouden.’

In Nederland viel het tot nu toe mee, vindt Thom. Maar dat blijft misschien niet zo. ‘En het is niet dat ik de anderen niet begrijp’, zegt hij. ‘Maar ik geloof ook dat corona voor mij hetzelfde zou uitpakken als een verkoudheid en meer niet.’

Thom probeert ook gesprekken over vaccinaties te vermijden. En ook Keelan – ook al storen zijn huisgenoten zich niet aan zijn beslissingen – is bang gestigmatiseerd te worden door mensen met wie hij niet zo close is.

Het leven gaat door

‘Het onderwerp komt een of twee keer per week ter sprake’, zegt Keelan. ‘Ik ben er vrij open over, maar ik wil er niet agressief op worden aangesproken. Als mensen het stom of irrationeel vinden… het leven gaat door.’

Ik besef dat mijn beslissing een beetje egoïstisch is

Ze weten één ding zeker: dat ze recht hebben op hun eigen keuze, ook als die anderen raakt. ‘Ik besef dat mijn beslissing een beetje egoïstisch is,’ zegt Thom, ‘en ik maak me ook zorgen dat ik als petrischaaltje fungeer voor nieuwe varianten van het virus, maar ik geloof wel dat mijn recht om te kiezen boven de gedachten van anderen gaat.’

Wat zijn die gedachten dan? Nou, je kunt er donder op zeggen dat het personeel en het bestuur van de RUG zo hun zorgen hebben over ongevaccineerde studenten. Geconfronteerd met die zorgen, meent John dat het feit dat hij wekelijks een paar zelftests doet en dat hij een mondkapje draagt eventuele angsten zou moeten wegnemen. ‘Het vaccin is al een tijdje makkelijk te krijgen en professoren hebben de mogelijkheid gehad er een te halen als ze zich onveilig voelden.’

Inmiddels begint het studentenleven weer, met colleges om bij te wonen en feestjes om te bezoeken. Voor de gevaccineerden zal moeten blijken of ze voldoende beschermd zijn tegen de rest van de universitaire gemeenschap. Hopelijk blijft intussen het licht branden en blijven de deuren van de uni open. Zoals John nonchalant zegt: ‘het leven gaat door.’

Engels