Uitstelgedrag leidt tot slechte resultaten
Shit! Alweer te laat begonnen
Kom je in de problemen of niet?
Bernard Nijstad onderzocht gedurende drie jaar elk jaar zo’n duizend eerstejaars van de faculteit Economie en Bedrijfskunde om te zien welke factoren studieproblemen voorspelden. Hij vond er vijf: naast impulsiviteit en uitstelgedrag, gaat dat om je cijfers op de middelbare school, een lage score op ‘zelfeffectiviteit’ en op intrinsieke motieven voor je studiekeuze, ofwel: vind je je studie leuk?
‘Middelbare schoolcijfers zeggen iets over eerdere prestaties. Het is een totaalbeeld van hoe gemotiveerd, slim en gedisciplineerd mensen zijn’, zegt Nijstad. ‘Iedereen die het atheneum heeft afgerond, moet de universiteit kunnen doen, maar het komt op motivatie aan. Niemand kíjkt of je in de collegebanken zit.’
Dan is het dus handig als je een studie hebt gekozen die je leuk vindt. ‘Er zijn studenten die een studie kiezen omdat ze later een dikke auto willen. Dat is niet de beste reden.’
Ook zelfeffectiviteit – het gevoel dat je goed bent in iets – speelt nog een belangrijke rol. ‘Mensen die het gevoel hebben dat ze ergens niet goed in zijn, stellen meer uit. Ze denken dat het niet veel uitmaakt wat ze doen. Ik kan wel hard gaan studeren, maar ik kan het toch niet. Dan kan ik het net zo goed niet doen, denken ze dan.’
Eindeloos door Facebook scrollen, even lunchen of een serie kijken – één aflevering maar… Het is makkelijk om het studeren uit te stellen. Maar studenten die dat vaak doen, komen vlak voor de tentamens in de problemen en halen lagere cijfers. Bernard Nijstad, hoogleraar besluitvorming en organisatiegedrag, onderzocht het uitstelgedrag van eerstejaars bij de Faculteit Economie en Bedrijfskunde.
Al in de eerste week van het studiejaar liet hij ze een vragenlijst invullen. Herkenden ze zich in stellingen als ‘Ik doe dingen zonder erover na te denken’? Of ‘Ik koop impulsief spullen?’ Aan het einde van het eerste blok moesten ze opnieuw een vragenlijst invullen. Deze keer gingen de vragen over hoe ze gestudeerd hadden, over hun cijfers en het aantal behaalde studiepunten.
Kantelpunt
Studenten die de neiging hadden het studeren uit te stellen, hadden lagere cijfers gehaald. Dat is misschien niet zo heel verrassend. ‘Ver weg van de tentamens ga je leuke dingen doen in plaats van studeren’, weet Nijstad. ‘Maar naarmate ze dichterbij komen, wordt studeren steeds dringender. De afweging tussen studeren en iets anders doen, verschuift. Je ziet bij iedereen dan een kantelpunt. Het probleem is natuurlijk als dat veel te laat komt.’
Wat hij ook ontdekte: de studenten – vooral jongens – die op de allereerste vragen hadden ingevuld dat ze impulsief waren, bleken ook het meeste uitstelgedrag te vertonen. ‘Die gaan hier studeren en willen manager worden, maar zijn hartstikke makkelijk af te leiden. Dan willen ze gaan studeren en belt een vriend: ga je mee de kroeg in? Dan gaan ze dat meteen doen’, vertelt Nijstad.
Slecht nieuws, weet hij. Want het eerste blok bleek de resultaten van verderop in het jaar te voorspellen. ‘Een slecht begin is een goede voorspeller voor een slecht einde’, zegt Nijstad. Bovendien waren de effecten ook in het tweede studiejaar nog te zien. Het werd zwakker, omdat het verder van het meetmoment af was, maar het effect bleef. ‘Uitstellen is echt een gewoonte. En sommige mensen stellen gewoon meer uit dan anderen.’
Herpakken
Slechts één categorie studenten kwam een eerste slechte tentamenweek wel te boven: studenten die het gevoel hebben op de juiste plek te zitten. ‘Die kunnen zich herpakken. Als je het gevoel hebt niet op je plek te zitten, boeit het je ook minder of je goede cijfers haalt of niet.’
Het motiveert om naar mensen te kijken die aan het studeren zijn
Tweedejaarsstudenten internationale betrekkingen en internationale organisaties Ditte en Stijn herkennen het probleem. Ditte studeert niet voor niets altijd in de UB of op haar faculteit. Ze moet zo min mogelijk afleiding hebben. ‘Ik ben niet erg gedisciplineerd’, geeft ze toe. ‘Thuis studeren lukt sowieso niet. Ik doe mijn telefoon op vliegtuigmodus, anders ga ik video’s op YouTube kijken, appen of bellen. Ik ga ook altijd met vriendinnen naar de bibliotheek. Het motiveert om naar mensen te kijken die aan het studeren zijn.’
Vorig jaar zakte ze voor een tentamen omdat ze te laat begonnen was met studeren. Bij haar studiegenoot Stijn gaat het altijd nét goed: ‘Ik ben legendarisch in uitstellen. Ik gedij bij druk en haal vaak een nacht door’, zegt hij. ‘Dan haal ik het tentamen met een 5,5. Daardoor verander ik mijn gedrag niet.’
Vliegtuigmodus
Toch baalt hij achteraf wel van zijn gedrag. ‘Ik denk dan wel: er had zoveel meer in gezeten als ik op tijd was begonnen.’ Om minder snel afgeleid te raken, geeft Stijn zijn telefoon vaak af aan bekenden, als hij ze tegenkomt in de UB. Andere keren zet hij de vliegtuigmodus aan. ‘Ik ben ook gestopt met het luisteren van muziek tijdens studeren. Dat leidt veel te veel af. Dan ben ik gefocust op de muziek in plaats van op wat ik moet leren.’
En nóg weet hij altijd wel iets te vinden waardoor hij afgeleid kan worden. ‘Er zijn altijd andere dingen leuker dan studeren. Als ik iets interessant op internet tegenkom, ben ik zo acht linkjes verder. Maar als ik een vak echt leuk vindt, houd ik het wel goed bij.’
Tijdsdruk zet tot actie aan. Op een gegeven moment moet je wel
Toch is uitstellen menselijk – bijna iedereen doet het – en heeft het ook wel degelijk voordelen, zegt Nijstad. Uitstellen zorgt namelijk uiteindelijk voor tijdsdruk: vlak voor een deadline is uitstel geen optie meer. ‘Tijdsdruk zet tot actie aan. Op een gegeven moment moet je wel. Ik heb zelf ook tijdsdruk nodig, met schrijven vooral. Dan loop ik vast in een paragraaf en lukt het maar niet. Als er een deadline is, lukt het wel.’
Zelfregulatie
En zelfs wie wel veel uitstelt, is niet per definitie verloren. ‘Het is echt een gewoonte. Maar het helpt om de afleiding weg te halen. Ga in de bibliotheek studeren in plaats van thuis. Tussentijdse deadlines zijn een goede zelfregulatie. Probeer je daar dan wel aan te houden. Opdrachten opknippen in kleinere taken met deadlines die eerder komen, kortere klappen maken, werkt ook.’
Ook opleidingen kunnen volgens Nijstad uitstellen voor studenten moeilijker maken. ‘Door deeltoetsen in te voeren in plaats van een groot tentamen aan het eind van het blok, gaan studenten sneller aan de slag. Als de deadline eerder komt, moeten ze wel.’
Studenten die hoog scoorden op een aantal risicofactoren voor studiesucces – waaronder impulsiviteit en uitstelgedrag – kregen studiebegeleiding en cursussen aangeboden. ‘Het probleem is alleen, dat die studenten ook de mensen zijn die niet komen opdagen.’
Je uitstelgedrag te lijf
Kleine brokjes
Word je gek van de gedachte dat je de héle dag opgesloten zult zitten in dat studieboek? Knip die dag in brokjes. Spreek met jezelf af dat je een uur gaat studeren. Daarna zie je wel verder. Je zult merken dat dat uur zo voorbij is en je er gemakkelijk een uurtje bijdoet. En dan nog een uurtje… Voor je het weet heb je de hele dag zitten blokken.
Vermijd afleiding
Facebook, kattenfilmpjes kijken, appen met je vrienden, Instagram checken… Heel verleidelijk allemaal. Bescherm jezelf tegen afleiding. Zet je telefoon op de vliegtuigmodus of helemaal uit. Ook handig: met de gratis app Forest plant je virtuele boompjes die groeien zolang je maar van je telefoon afblijft. Ook handig is de Chroomextensie Stayfocusd die je browser – tijdelijk – blokkeert.
Studeer met anderen
Studeren is niet zo heel anders dan naar de sportschool gaan of gezonder eten. Veel makkelijker als je je kunt optrekken aan iemand anders. Zoek iemand om samen mee aan de slag te gaan. Spreek af bij de UB of welke andere studieplek ook maar werkt voor jou.
Geef jezelf een deadline
Dat tentamen is zo ver weg dat je de druk van die deadline nog helemaal niet voelt. Dus moet je de tijdsdruk verhogen. Geef jezelf krappere deadlines: aan het eind van de dag moet hoofdstuk vier zijn samengevat.
Beloon jezelf
Nee, je hebt niet zo heel veel zin om je op je studie te storten. Maar dat uitstellen is ook niet fijn. Want diep in je fluistert dat stemmetje dat zegt: eigenlijk zou je nu moeten… Stel jezelf een beloning in het vooruitzicht. Als je het hoofdstuk doorgeploegd hebt, mag je de volgende aflevering van The haunting of Hill House kijken. Netflixen was nog nooit zo relaxed.