Sam is vervreemd van haar familie
‘Ik heb niets meer in Slowakije’
Door Veronika Bajnokova
By Veronika Bajnokova
Veronika Bajnokova
‘Ik kwam uit de kast tegen mijn zus en zij zei: “Je kunt het beter niet aan onze ouders vertellen.”‘
Student human geography and planning Sam Ďurkáč (21) had eindelijk de moed verzameld om haar in vertrouwen te nemen, maar werd teleurgesteld. ‘Ik stelde mezelf open en zij bagatelliseerde het gewoon.’ Toen besefte Sam dat ze zich niet veilig voelde om haar ware ik te tonen aan familie. ‘Het was gewoon geen optie om mezelf te zijn in die omgeving.’
Maar Sam kan niet leven met een leugen. ‘Ik denk, voel en gedraag me op manieren die niet passen binnen het construct van gender’, legt ze uit, rondjes draaiend in de stoel in haar kamer bij het Noorderplantsoen. De muren zijn versierd met spiegels, anarchistische posters en vlaggen: de regenboogvlag, de transvlag en de vlag van de Kerk van Satan, die voor de Slowaakse de afwijzing van God als top van een hiërarchie vertegenwoordigt.
Sam is een identity abolitionist, wat betekent dat ze zich verzet tegen de hokjes die de maatschappij bedacht heeft. Sam omarmde haar queer geaardheid als een manier om aan deze hokjes te ontsnappen. ‘Als ik een rok draag, heeft dat niets te maken met vrouwelijkheid. Dat ben ik gewoon.’
Maar labels zijn niet helemaal nutteloos, vindt ze: Sam gebruikt termen als non-binair en transgender om te verwijzen naar de gedeelde ervaringen in de queer gemeenschap. ‘Als ik zeg dat ik trans ben, betekent dit dat ik me identificeer met de trans ervaring dat ik me niet houd aan het geslacht dat de maatschappij me bij mijn geboorte heeft toegewezen.’
Verkeerd
Toen Sam haar ouderlijk huis verliet om in Groningen te gaan studeren, besefte ze nog niet hoe ingrijpend dat zou zijn.
Als kind voldeed Sam al niet aan de maatschappelijke normen: ze trok graag de kleren van haar zus aan en was geobsedeerd door My Little Pony. Stiekem was ze blij als ze door haar lange, blonde haar werd aangezien voor een meisje.
Maar Sams moeder wilde dat haar afknippen en Sams broer pestte haar omdat ze van ‘wijvenprogramma’s’ hield. ‘Ik voelde me niet op mijn plek, alsof ik iets verkeerd deed.’
Sam werd altijd gezien als een weirdo en probeerde daarom op de middelbare school een tijd lang ‘gewoon’ te zijn: met kort haar, een vriendin en mannelijk gedrag. ‘Ik voldeed aan het stereotype van een knappe jongen en daardoor voelde ik me een echte man.’
In de war
Lange tijd wilde Sam niet toegeven dat ze verliefd was op een mannelijke klasgenoot. ‘Het voelde als onbekend terrein, ik was in de war.’ Maar toen die eerste relatie met een meisje uitging, voelde het als een soort onafhankelijkheidsverklaring dat ze toegaf biseksueel te zijn.
Hoewel Sams geaardheid nooit een probleem was voor haar vrienden, voelde ze zich toch niet vrij haar queer identiteit te verkennen en kende ze niemand die hetzelfde was om mee te praten. Tegelijkertijd voelde Sam zich thuis onveilig. ‘Ze zeiden altijd: “We houden van je, wie je ook bent”, maar waren tegelijkertijd openlijk queerfobisch.’
Tijdens de middelbare school werd Sam depressief: ‘Ik wist niet meer wie ik probeerde te zijn en wie ik wilde zijn.’
Geaccepteerd
Dat veranderde allemaal toen Sam naar Nederland kwam en zich eindelijk geaccepteerd voelde om wie ze was. Hier verkende ze haar identiteit en werd ze ook gediagnosticeerd met ADHD. ‘Ik denk anders en ik ben anders. Authenticiteit is de kernwaarde die me drijft.’
Maar jezelf zijn is makkelijker gezegd dan gedaan. Sam kan zich die eerste keer in een gaybar nog goed herinneren. Door haar afkomst uit een klein Slowaaks stadje vond ze het eng om een rok te dragen. Ze was bang voor wat mensen zouden zeggen. ‘Maar mijn zorgen bleken onterecht.’
In Groningen vond Sam begrip en acceptatie. Nu heeft ze goede vrienden om haar ervaringen mee te delen: ‘We kunnen onze gekte gezamenlijk ontwikkelen.’
Maar Nederland is ook niet perfect. Na haar coming-out als non-binair en trans is Sam lastiggevallen op straat. ‘Ik ben nooit fysiek mishandeld, maar het scheelde niet veel.’ Het is niet uitzonderlijk om in Groningen uitgescholden of nageroepen te worden, zegt ze.
Trots
In de drie jaar dat Sam hier woont, is ze maar twee keer op familiebezoek gegaan, beide keren gemaskeerd als hetero. Maar toen haar ouders eerder dit jaar naar Groningen kwamen en haar moeder vroeg naar de regenboogvlag aan de muur, wilde ze niet langer liegen.
‘Ik zei dat ik trots ben op wie ik ben’, herinnert Sam zich. Toen haar moeder zei dat queer mensen geestesziek zijn, maakte ze een einde aan het gesprek. ‘Je kunt respectvol zijn of mijn huis uit gaan’, zei Sam. Haar moeder stond op en vertrok.
Sams zus was er kapot van en kon niet stoppen met huilen. Ze troostten elkaar: ‘Dat gaf me het gevoel dat ik, als persoon, belangrijker voor haar was dan welke traditie dan ook.’
Sam was boos op haar moeder, maar nog meer teleurgesteld in haar vader, die zei dat Sam de mening van haar moeder moest tolereren. ‘Als we intolerantie tolereren, dan zijn we intolerant. Dat is de paradox.’
De situatie kwam tot bedaren, maar daarna sprak Sam er nooit meer over met haar ouders. ‘Wat heeft het voor zin als ze niet naar je willen luisteren?’
Niet veilig
Deze zomer is Sam niet teruggekeerd naar Slowakije. Niet alleen omdat ze haar ouders niet wil zien, maar ook omdat het daar niet meer veilig voelt. ‘Ik hoor steeds over mensen die gediscrimineerd, mishandeld en zelfs vermoord worden. Mensen willen je vermoorden alleen maar omdat je bent wie je bent.’
Slowakije heeft nog altijd een negatieve houding ten opzichte van de queer gemeenschap en daar kan Sam niet tegen. ‘Het is slopend als mensen zo openlijk hatelijk over je zijn, als ze zo uitgesproken en standvastig zijn terwijl ze niets weten over hoe het is om trans te zijn.’
Teruggaan naar Slowakije, zegt Sam, zou slecht zijn voor zowel haar geestelijke als lichamelijke gezondheid. ‘Dat is niet mijn thuis. Ik heb daar niets meer.’ Sam zou alleen haar zus graag weer eens willen zien. ‘Het is niet zo dat ik niet wil gaan, maar ik heb zelf gewoon geen keuze.’
Het valt mij op dat de hele homogemeenschap heel veel van ons eist qua tolerantie, maar als men een andere mening heeft, dan zijn die personen hatelijk en transfoob, homofoob enzovoort. Het zou goed zijn als die lhbti personen ook eens leren dat de wereld anders in elkaar zit, dat je met elkaar van mening kunt verschillen over identiteit en dat we ons niet constant maar aan die groep hoeven aan te passen.
Deze persoon is hier ook weer een voorbeeld van iemand die tolerantie eist, maar zelf intolerant is. Als je het satanisme aanhangt, wat ik zo even vermoed vanwege die vlag, dan is dat het laagste wat je kunt doen. Dan ben je hartstikke respectloos naar de mensen die wel geloven. Ik vind het prima als je niet gelovig bent (ben ik zelf ook niet), maar voor heel veel mensen geeft God vreugde, en zij vinden het iets moois. Laat iedereen in hun waarde, ook mensen met een andere levensvisie.
Verder, ze houdt niet van labels, maar ze heeft zich wel laten diagnosticeren met het niet bestaande ADHD? Dat is raar. Als er iets is wat je juist in een hokje plaatst, dan is het wel een diagnose. Het valt mij ook wel vaak op dat juist die queer en transgender mensen een zogenaamde diagnose krijgen. Is het een schreeuw om nog meer aandacht, ik heb geen idee, maar zij lijken er alles aan te doen om ervoor te zorgen dat de wereld om hun draait. Oh kijk, ik ben trans, nu ben ik bijzonder. Oh kijk ik ben depressief, nu ben ik bijzonder en hoef ik niet aan mij zelf te werken, want dat komt door mijn stoornis.
Ik ben blij dat we in Europa nog tenminste landen hebben die traditioneel zijn. Het lijkt mij hartstikke leuk om in een land te wonen waar een man een man is, een vrouw een vrouw, en je niet wordt doodgegooid met allerlei genderwaanzin, zoals hier in Nederland. Ik kan het helemaal niet meer uit elkaar houden wat je tegenwoordig allemaal hebt. En dat terwijl het zo simpel is: je bent een man of een vrouw, ongeacht hoe jij jezelf identificeert. Maar we gooien het verschil in geslacht zo overboord, dat je haast er niet meer achter kunt komen of iemand een man of een vrouw is. Nogmaals, gelukkig zijn er nog traditionele landen, zoals Slowakije, maar ja, dan ben je direct hatelijk richting de queergemeenschap als land…
Uiteindelijke moet tolerantie van twee kanten komen. Als deze persoon zich wil identificeren als queer, prima, maar heb dan net zoveel respect naar mensen die er anders is staan. Uiteindelijk heft die lhbti groep altijd het morele vingertje hoog op als het gaat om vrijheid, maar zij laten hun moraal net zo hard weer vallen wanneer een ander iets doet wat hen niet aanstaat.
Wat een uiterst sympathieke en tolerante reactie. Helemaal niet hatelijk, transfoob, homofoob, enzovoort.
Probeer het eens inhoudelijk Robbert! Niet allerlei krachttermen gebruiken.
Diagnosis has nothing with labelling and ‘seeking attention’ here, as well as broken arm, autoimmune disease or other illnesses you have to deal with. Second thing, you don’t have to tolerate people who simply being offensive to your views and calling you hurtful words, that’s why you are welcome to leave their house! It’s not intolerance, it’s self-defence that is necessary to keep yourself safe mentally and physically. Just be freaking respectful! You can have all right to have traditional values, as well as you can have any other ones.
Well, diagnosis has definitely something to do with labeling. The fact that you label an introvert as autistic or an unhappy person as depressed says it all. The fact that people actually believe that those “mental illnesses” exist is insane to me. Being introvert is ok , there is really no need to send those people to a psychiatrist who don’t even know what they are doing.
As for your second point, the fact most of the LGBT community want there monopoly on not being hurt or anything is just not how the world works. Different views exist. Either you agree to disagree or you have a problem, but you can’t say that you shouldn’t say anything bad about gays, otherwise they are hurt.
Brent, dat zijn geen krachttermen hoor. Kijk maar eens in het woordenboek. Iemand vlucht uit een land omdat mensen daar vanwege hun geaardheid vermoord worden, en jij schrijft dat het je juist ‘hartstikke leuk’ lijkt daar te wonen. Moet ik daar nog verder op ingaan, naast de al gebruikte woorden? Nee.
Dat zijn het wel degelijk, want wanneer jij iemand homofoob noemt, denken anderen: “Oh, bij die persoon moet ik maar uit de buurt blijven, want die deugt niet”. Die termen zie ik inderdaad als krachttermen die worden misbruikt door de linkse woke cultuur. Er gebeuren ook helemaal geen nare dingen met homo’s in Oost Europa, hooguit gelden daar andere wetten. Maar je wordt in ieder geval niet doodgegooid daar met allemaal zaken zoals transgender of non-binair, dat is positief. Kinderen worden dan niet steeds in verwarring gebracht van: “Ben ik een jongen of een meisje? Ben ik een homo of toch queer?”. In die zin is het mooi dat er voornamelijk uit voort komt dat er nog traditionele mannen en vrouwen zijn en dat het voor een groot deel die kinderen of jongvolwassenen, die denken dat ze trans zijn, slechts een fase is.
Nou Brent, inhoudelijk is er eigenlijk geen beginnen aan.
“de hele homogemeenschap” – oh ja? Waar baseer je dat op? Heb je àl die mensen gesproken?
“dat we ons niet constant maar aan die groep hoeven aan te passen” – wat bedoel je met ‘constant’, en wat voor ‘aanpassingen’ worden er precies van je gevraagd? Volgens mij kunnen de meeste cis/heteromensen vrijwel alles in hun leven doen zonder dat er iets aangepast moet worden – tenzij je het al een aanpassing vindt de ander niet lastig te vallen, te stigmatiseren, enzovoorts.
“Laat iedereen in hun waarde, ook mensen met een andere levensvisie.” – ik ben benieuwd hoe jij ‘in hun waarde laten’ precies definieert.
“het niet bestaande ADHD” – dat is nogal, eh, kort door de bocht. Leg eens uit.
“Is het een schreeuw om nog meer aandacht, ik heb geen idee, maar zij lijken er alles aan te doen om ervoor te zorgen dat de wereld om hun draait.” – kennelijk heb je wel degelijk een idee, want dat beschrijf je in dezelfde zin. Waar baseer je deze interpretatie op, behalve dan op je eigen irritatie? Dat iets jou opvalt, wil niet zeggen dat mensen het doen om op te vallen.
“Ik ben blij dat we in Europa nog tenminste landen hebben die traditioneel zijn. ” – maar wat is precies ‘traditioneel’? Ook wat sekse en gender betreft zijn er allerlei verschillende tradities. Welke traditie heb je precies op het oog, en welke dingen daarvan vind je wel en niet de moeite van het behouden waard?
“Ik kan het helemaal niet meer uit elkaar houden wat je tegenwoordig allemaal hebt.” – het is soms inderdaad verwarrend, maar het recht van andere mensen om te leven zoals zij dat willen kan toch niet afhankelijk gemaakt worden van wat jij wel en niet kunt volgen…
“Uiteindelijke moet tolerantie van twee kanten komen. Als deze persoon zich wil identificeren als queer, prima, maar heb dan net zoveel respect naar mensen die er anders is staan.” – je bedoelt, net zoals jij respect hebt voor hun visie of levenswijze? Maar waar blijkt dat respect van jou dan precies uit? Ik zie het niet.
“Uiteindelijk heft die lhbti groep altijd het morele vingertje hoog op als het gaat om vrijheid, maar zij laten hun moraal net zo hard weer vallen wanneer een ander iets doet wat hen niet aanstaat.” – volgens mij probeert niemand jou het recht te ontzeggen er je mening op na te houden (al kun je natuurlijk best kritiek krijgen als je hem uit; dat is nu eenmaal hoe het werkt in een open samenleving) of te leven zoals jij dat wilt. Wat mensen als Sam willen, is leven zoals zij dat willen, zonder dat mensen daar de hele tijd op- en aanmerkingen op hebben. En die wens wordt in dit stuk uit de doeken gedaan. Kennelijk vind jij dat je het recht hebt om wèl op- en aanmerkingen te hebben, maar hoe verenig je dat dan met je eerdere wens om iedereen in hun waarde te laten? Het was toch tweerichtingsverkeer?
ga de politiek in pls @eric wat een fantastisch kalme en inhoudelijke reactie is dit.
Ik was best inhoudelijk, maar aangezien ik niet de woorden homofoob of transfoob tegenkom, zal ik nog eens 1 voor 1 op je punten ingaan:
Met de homogemeenschap bedoel ik inderdaad niet iedereen, er zijn altijd uitzonderingen, maar het valt mij wel op dat een heleboel homo’s slecht tegen kritiek of een andere levensvisie kunnen. Op iedereen is kritiek, dus of je kunt in een hoekje gaan zitten huilen, of flink zijn.
Met het aanpassen aan de LHBTI groep gaat het mij erom dat we niet meer mogen spreken over mannen en vrouwen, maar dat we inclusieve genderneutrale taal moeten gebruiken, anders ben je transfoob of iets dergelijks.
Iedereen in hun waarde laten gaat van twee kanten, zowel van de homogemeenschap als van de als van de kerkelijke visie. Als je er niet uitkomt met elkaar dan kom je maar niet op visite bij elkaar, maar homo’s willen vaak dat tolerantie van een kant komt, en zo werkt de wereld eenmaal niet.
Op zaken als ADHD ben ik inderdaad kritisch. Het lijkt er in deze maatschappij stevig op dat wanneer je niet sociaal genoeg bent of te druk of te ongelukkig, dat je dan een label autisme, ADHD of depressie krijgt. Ik vind dat onzin. Ik ben er namelijk van overtuigd dat er allerlei manieren zijn om jezelf te verbeteren. Kijk maar eens naar wat Andrew Tate over depressie zegt. Om dan op het punt in te gaan dat het een schreeuw om aandacht is, nou inderdaad, aangezien we helemaal accepteren dat dergelijke labels bestaan en je dan inderdaad iets ”mankeert”, plus of je trans of queer bent, dan lijkt het er voor mij heel erg op dat deze mensen gewoon extra aandacht willen.
Traditioneel betekent dat we gewoon nog mannen en vrouwen hebben en dat we niet gaan doen alsof er geen verschillen of grenzen meer zijn. Inderdaad in Hongarije, Slowakije en Rusland is een man gewoon een man en een vrouw een vrouw.
”het is soms inderdaad verwarrend, maar het recht van andere mensen om te leven zoals zij dat willen kan toch niet afhankelijk gemaakt worden van wat jij wel en niet kunt volgen…”
Nee, behalve dan dat je hatelijk bent wanneer je iemand ”misgendert”.
”– je bedoelt, net zoals jij respect hebt voor hun visie of levenswijze? Maar waar blijkt dat respect van jou dan precies uit? Ik zie het niet.”
Dat heb ik zeker, nou moet je niet doen alsof ik dat niet heb, ik geef ook nog aan dat ik het helemaal prima vindt dat iemand zich indentificeert als queer, maar ik blijf het wel bijzonder vinden, aangezien je het ook gewoon simpel kunt houden, namelijk je bent biologisch gezien een man of een vrouw, en hoe je je identificeert zit toch echt tussen de oren.
Als laatste over moraliteit, ja zij mogen ook kritiek op mijn visie hebben, maar dat hebben zij meestal niet, want wanneer jij vraagtekens stelt bij vragen zoals bijvoorbeeld of kinderen door drag queens moeten worden voorgelezen, dan ben je direct hatelijk, homofoob of transfoob. Ook mag je geen grappen over hen maken, want (uitzonderingen daargelaten) dan zijn ze gekwetst en willen ze het privilege dat er over hen geen ”verkeerde” opmerkingen mogen worden gemaakt.