Door Ingrid Ştefan
By Ingrid Ştefan
Ingrid Ştefan
Paula was nog maar net in Groningen komen wonen, toen iemand op een feestje haar vertelde waar ze drugs kon krijgen. Zomaar, zonder dat ze ernaar gevraagd had.
Ze had op dat moment nog nooit drugs gebruikt en was het ook niet van plan. ‘Ik was uit Canada hierheen verhuisd met het vooroordeel dat alleen een bepaald type persoon drugs gebruikt, en zeker geen fijn type is’, legt de psychologiestudent uit.
Daarom ging ze zich er verre van houden, nam ze zich voor, maar dat bleek nog niet zo eenvoudig: Haar vrienden gebruikten xtc en af en toe zelfs ketamine of 3MMC en hadden daar positieve ervaringen mee. Dus tegen de tijd dat ze in haar tweede studiejaar zat, dacht Paula: waarom ook niet? Zo begon ze samen met haar vrienden tijdens technofeesten te experimenteren.
‘Vergeleken met andere plekken is het hier zo normaal om drugs te gebruiken’, zegt ze. ‘Ze zijn heel makkelijk te krijgen. En studenten doen er ook niet geheimzinnig over; er zijn meer dan eens willekeurige mensen op me af gekomen in een club die me vertelden wat ze hadden gebruikt, of die me vroegen of ik iets bij me had.’
Minder stigma
Arne van den Bos, onderzoeker binnen het lectoraat verslavingskunde en forensische zorg van de Hanzehogeschool, ziet ook dat drugsgebruik normaler is geworden. ‘De producenten zijn geprofessionaliseerd’, zegt hij. En dat zorgt ervoor dat de consumenten minder stigma voelen, legt hij uit. ‘Drugs zijn nu veel eenvoudiger te krijgen. Zelfs mensen die nooit drugs zouden gebruiken, zeggen dat ze er makkelijk aan kunnen komen.’
Vrienden krijgen een wekelijkse nieuwsbrief met de beschikbare drugs
Wie een paar pilletjes wil, hoeft niet meer naar een donker hoekje in de stad om ze stiekem te kopen van een dealer, bevestigt Paula. Je kunt ze nu gewoon aan de deur laten bezorgen. ‘Je hebt ze altijd binnen een paar uur nadat je erom gevraagd hebt.’
Daarvoor hoef je alleen maar een appje te sturen, vult de Letse masterstudent Daniel aan. ‘Sommige van mijn vrienden krijgen een wekelijkse nieuwsbrief via WhatsApp met daarin de beschikbare drugs, als een soort restaurantmenu.’
Drugsparadijs
En hoewel dat er – blijkens de Monitor Hoger Onderwijs 2023 van het Trimbos Instituut – niet voor gezorgd heeft dat het totale aantal studenten dat drugs gebruikt enorm is toegenomen, heeft het wel een ander gevolg, zegt Van den Bos. Een recent onderzoek van de Hanze en RUG dat hij leidde, wijst erop dat internationale studenten overschatten hoe mainstream drugs in Nederland werkelijk zijn.
Internationals gebruiken ongeveer even vaak drugs als Nederlandse studenten, zegt hij, maar ze hebben vaker een verkeerd beeld van Nederland als ‘drugsparadijs’. Zo dachten de deelnemers aan zijn studie dat een op de vijf volwassenen in Nederland (21 procent) in het afgelopen jaar xtc gebruikt had, terwijl dat eigenlijk maar 8 procent is. ‘Dat idee is waarschijnlijk deels een gevolg van het Nederlandse gedoogbeleid voor cannabis en het stereotiepe beeld dat er in de popcultuur en in de media gecreëerd is.’
Als je een onbekende stof hebt die nog niet geregistreerd staat, is die legaal
Internationals voelen zich in Nederland daarom ook vrijer om drugs uit te proberen, volgens Daniel: ‘Je onafhankelijkheid vieren’, noemt hij het. Zelf deed hij dat ook binnen de ravescene van Paradigm. ‘Mensen slikken daar vaak wel iets, vooral xtc. Ik kon daardoor meer genieten van de muziek en ik was meer verbonden met de mensen om me heen.’
Ook voor Paula zijn drugs vooral een sociaal iets. ‘We doen het samen en ik heb dan het gevoel dat ik closer ben met mijn vrienden’, vertelt ze. Maar hoewel Daniel voorzichtig wilde zijn en daarom alleen bekende drugs als xtc gebruikte, vindt Paula het prima om wat meer te experimenteren. Xtc is haar standaard feestdrug, maar ze heeft ook 3MMC geprobeerd. ‘Dat is gewoon een wat afgezwakte versie van xtc, die je tegelijkertijd wel meer energie geeft’, legt ze uit. Toch zou ze het niet nog een keer nemen: ‘Xtc werkt voor mij gewoon beter.’
Designer drugs
‘Je ziet nu dat designer drugs een trend zijn’, zegt Daniel. ‘Die heb ik zelf niet geprobeerd, maar ik weet van veel andere mensen dat ze die wel nemen.’
Designer drugs zijn synthetische, in een lab ontworpen drugs. Xtc valt daar dus ook onder, maar de term wordt vooral gebruikt voor nieuwe drugs zoals 3MMC, met net weer een paar andere moleculen dan een oudere, bekendere versie en daardoor ook weer net wat andere effecten.
Volgens het Trimbos Instituut worden er in heel Nederland niet meer designer drugs gebruikt dan eerst, maar Van den Bos denkt dat ze wel populair zijn onder Groningse studenten. ‘Designer drugs zijn ingewikkeld’, zegt hij. ‘Er wordt een soort kat-en-muisspel mee gespeeld met de autoriteiten. Want als je een onbekende stof hebt die nog niet geregistreerd staat, is die legaal.’
Daardoor lijken zulke drugs misschien minder gevaarlijk dan ze zijn, legt hij uit. ‘Maar we hebben nog geen idee wat de langetermijngevolgen zijn van zulke middelen. Dus in feite ben je een proefkonijn als je designer drugs uitprobeert.’
Praten
Zo kijkt Paula er niet naar. Zij probeerde 3MMC gewoon omdat het haar leuk leek. ‘Studenten hebben de leeftijd om te experimenteren. Ik denk dat ze designer drugs proberen uit nieuwsgierigheid, net als ik. En als international ben je toch al dingen aan het verkennen’, zegt ze. ‘Daar hoef je je niet voor te schamen. Ik denk ook dat het belangrijk is om erover te praten, om vooroordelen zoals ik vroeger had tegen te gaan.’
Als international ben je toch al dingen aan het verkennen
Maar Van den Bos ziet ook nadelen aan die openheid. ‘Het is op zich goed dat studenten hier meer open over zijn, maar het kan ook voor een vertekend beeld zorgen bij hun leeftijdsgenoten’, zegt hij. ‘Want daardoor kan het lijken of meer mensen drugs gebruiken dan eigenlijk het geval is.’
En als hun drugsgebruik problematisch wordt, zijn studenten opeens veel minder open. Uit de studie van Van den Bos blijkt dat maar een klein deel van de internationals dan om hulp en advies vraagt.
Verslavingszorg
Dat is Bill de Smeth, preventiemedewerker bij Verslavingszorg Noord-Nederland (VNN), ook opgevallen. ‘We zien dat lang niet zoveel studenten naar ons toe komen als we zouden verwachten. Veel van hen denken: ik zoek het zelf wel uit.’
En dat is jammer, zegt hij. ‘Wij staan bekend om onze verslavingszorg, wat een heel heftig, stigmatiserend woord is, maar we doen zoveel meer.’ Zo kun je bijvoorbeeld je drugs laten testen door VNN, en kun je er anoniem in gesprek als je verslavingsproblemen hebt.
VNN wil graag toegankelijker worden voor studenten, ook internationals, zegt De Smeth. Want ook hij en zijn collega’s maken zich zorgen over deze groep. Als studenten denken dat drugs gebruiken doodgewoon is, zou dat ervoor kunnen zorgen dat ze makkelijker aan het experimenteren slaan. ‘Door het te normaliseren kan het lijken alsof de meerderheid van de mensen drugs gebruikt. En dat is toch echt niet zo.’