Gestegen energielasten
Samen bibberen op de bank
Toen Wessel Onnes in januari 2018 introk in zijn studentenhuis, was de gemeenschappelijke energierekening 360 euro per maand. Dat bedrag steeg elk jaar een beetje, maar dat viel te verwachten en hij en zijn huisgenoten konden het trekken. Tot afgelopen oktober. ‘Opeens verdubbelde de rekening van 480 naar 960 euro.’
‘Dit is misschien wel het eind van ons huis’, zegt de student business administration. Een van zijn huisgenoten besloot al te vertrekken. ‘Hij zei dat het veel te duur was en dat het zo niet ging werken. Ik begrijp hem volkomen, het is gewoon klote.’
Hoeveel is jouw rekening gestegen, vergeleken met oktober vorig jaar?
How much has your monthly energy cost increased, compared to October last year?
Stijgende prijzen
Met de winter in aantocht worden Groningse studenten hard geraakt door de hoge energieprijzen, geeft een online enquête van UKrant aan. Van de 271 respondenten zegt 57 procent dat hun energiekosten met ten minste de helft zijn gestegen en volgens 29 procent zijn ze meer dan verdubbeld. Meer dan een kwart van de respondenten betaalt 125 euro of meer per maand.
Mijn huisgenoten weigeren hun gedrag te veranderen
Iemand die in een gebouw van Xior woont zag haar maandelijkse energierekening omhoogschieten van 70 naar 190 euro. Een andere student zegt dat de kosten van gas van 43 cent per kuub naar 2,50 per kuub zijn gestegen. En weer een ander is van 60 naar 450 euro per maand gegaan en wordt geconfronteerd met een nabetaling van 6000 euro.
Bijna 75 procent van de respondenten zegt dat ze moeite hebben om de rente te betalen, waarbij 28,5 procent aangeeft daar veel meer moeite mee te hebben en 5 procent de huur helemaal niet meer kan betalen.
Huisgenoten
Om het nog erger te maken, hebben veel van hen het gevoel dat ze nauwelijks invloed hebben op hun situatie. Ze wonen samen met andere studenten en delen de rekening, terwijl hun huisgenoten er misschien niet zo op gebrand zijn als zij om geld te besparen. Bijna 60 procent zegt dat ze weinig tot geen vertrouwen hebben in de bereidheid van hun huisgenoten om hun energieverbruik te verminderen.
Als je je energierekening deelt, denk je dan dat je huisgenoten proberen energie te besparen?
If your energy bill is shared, do you think the others (e.g. your housemates) are trying to save energy?
‘Ik probeer er heel erg op te letten dat ik de kachel uitzet, dat ik korter douche en andere dingen doe om geld te besparen’, zegt een student. ‘Maar zij doen daar veel minder aan mee, of helemaal niet. We delen de rekening met z’n drieën, maar dan betaal ik dus ook mee aan hun verbruik.’
‘Mijn huisgenoten draaien de verwarming helemaal open, laten het water lopen en laten de lichten aan’, zegt een ander. ‘Ik heb geprobeerd het aan te kaarten, maar ze weigeren hun gedrag te veranderen.’
In grotere flatgebouwen zijn mensen misschien nog wel minder geneigd rekening te houden met elkaar. ‘Voordat we belachelijk hoge bedragen moesten betalen voor energie, waren veel studenten er trots op dat ze de airconditioning onnodig lieten loeien, omdat anderen er toch voor betaalden’, zegt een andere huurder van Xior. ‘Het beleid om een gedeelde rekening te hebben voor wat ieder in zijn eigen kamer verbruikt is een enorme systeemfout. Het moedigt mensen aan om energie te verspillen.’
Besparen
Maar er zijn ook studentenhuizen die wel zoveel mogelijk energie proberen te besparen. Dat zijn vaak de huizen waar de bewoners elkaar kennen en samen socialiseren. ‘We hebben daar duidelijke afspraken over’, zegt een student. ‘En daar houden we ons aan.’
Veel studenten waren trots dat ze de airco lieten loeien
Sommige huizen hebben de verwarming zo lang mogelijk uitgelaten. ‘Ondanks het feit dat het daardoor heel vochtig is binnen’, zegt een student.
Anderen zetten de verwarming maar een paar uur per dag aan, of ze gebruiken elektrische kachels en stoken het niet warmer dan 16 of 17 graden. Respondenten gaven ook aan dat ze korter of kouder douchen, of dat ze bij de ACLO onder de douche gaan.
Helpt je huisbaas je om je energieverbruik omlaag te brengen?
Did your landlord(s) do anything to help you cope with the energy use?
Isolatie
Wat het nog lastiger maakt is dat verhuurders vaak niet hun verantwoordelijkheid nemen. Slechts 14 procent van de respondenten zegt dat hun huisbaas ze geholpen heeft, bijvoorbeeld door raamfolie te verstrekken, dubbel glas te plaatsen of het dak te isoleren. De andere 86 procent heeft een huisbaas die ze letterlijk en figuurlijk in de kou laat staan.
‘Ik denk dat mijn huisgenoten veel energie verspillen, maar dat komt ook doordat het huis zelf een grote grap is, met enkel glas en overal gaten en deuren die niet dicht kunnen’, zegt een student. ‘Dan kun je ook niet echt verwachten dat wij goed over ons energieverbruik nadenken.’
Wessel heeft hetzelfde probleem. ‘Er is geen isolatie, geen zonnepanelen, er zitten overal kieren en het tocht enorm. Het is te gek voor woorden’, zegt hij. ‘De verhuurder doet niks en wij zitten met de gevolgen.’ De huisbaas stuurde wel een klusjesman langs om te kijken of de isolatie verbeterd kon worden, maar nee: ‘Hij zei tegen ons dat het niet opgelost kon worden, maar je kunt de wind horen gieren.’
Huurverhoging
Lidia Nikolova, eerstejaars communicatie- en informatiewetenschappen, betaalt nu rond de 700 euro per maand voor haar studio van 20 vierkante meter zonder toilet. ‘Onze verwarming doet het maar twee uur per dag’, zegt ze. ‘Als we de warme kraan aanzetten hebben we meestal geen waterdruk en de wifi doet het ook vaak niet. Ik zou niet weten waarom ik zoveel moet betalen voor energie.’
Heb je moeite om je huur te betalen?
Are you having trouble paying your rent?
Als de energieprijzen stijgen is het voor de meeste verhuurders het makkelijkste om de huur op de een of andere manier te verhogen. Toen geneeskundestudent Kim Kloppenburg (20) in haar huis trok, was de energie inclusief, maar haar huisbaas liet een tijdje geleden weten dat ze zelf een energiecontract moest afsluiten. ‘Nu betalen we met zijn vieren 760 euro voorschot. Dat is bijna 200 euro per persoon! De gasprijzen zijn zo enorm hoog geworden en onze huisbaas weigert ons op wat voor manier dan ook tegemoet te komen.’
De huisbaas doet niets en wij zitten met de gevolgen
Wat verder bijdraagt aan het stressniveau van de studenten is de constante onzekerheid. 79 procent van de respondenten geeft aan dat ze geen idee hebben hoeveel energie ze verbruiken. De meesten zien nooit een rekening en weten niet hoeveel het scheelt als ze de verwarming lager zetten of sneller douchen. En degenen die de rekening wel zelf krijgen snappen niet goed wat er eigenlijk staat.
‘Heel veel informatie die ik krijg over mijn energierekening is moeilijk te begrijpen’, zegt Iris Volders (23). Ze studeert ruimtelijke ordening en is alleenstaande moeder. ‘Er staat een rekentool op de site van het energiebedrijf waarmee ik kan berekenen hoeveel ik moet betalen, maar dat is maar een schatting. Ik kreeg ook een mail met een prijstabel en dan moet ik die getallen vermenigvuldigen met een bepaalde hoeveelheid… Het is bijna onleesbaar.’
Bezorgd
Het eindresultaat is dat studenten zich zorgen maken over de nabije toekomst. 62 procent zegt heel erg bezorgd te zijn, 33 procent een beetje. ‘Mijn ouders ondersteunen me nog financieel’, zegt Kim. ‘Maar mijn huisgenoot moet alles zelf verdienen. Zij is heel gestresst over hoe ze de eindjes aan elkaar moet knopen. En als de prijzen blijven stijgen, lukt dat niet meer.’
Maak je je zorgen over de stijgende energiekosten?
Do the rising costs for energy worry you?
Ze hoopt dat hun huisbaas medelijden toont. ‘En de regering moet maatregelen nemen om studentenhuizen duurzamer te maken. Studenten moeten beschermd worden; dit is niet meer te betalen.’
Wessel vindt ook dat de regering actie moet ondernemen. ‘Het zou geweldig zijn als studenten aanspraak konden maken op bepaalde toeslagen, omdat alles al zo duur is. Ik hoop echt dat ze iets kunnen doen aan die energietoeslag en dat de prijzen gereguleerd worden.’
Maar Iris heeft er weinig vertrouwen in dat er iets verbetert. ‘Neem dat prijsplafond. Ze hebben mooie praatjes, maar ze kunnen niet beloven dat het ook echt gaat lukken.’ Iris gebaart naar beneden. ‘In werkelijkheid is dat alles wat je kunt verwachten.’