Een jaar oorlog in heel Oekraïne
‘Iedereen betaalt voor de invasie’
Door Yuling Chang
By Yuling Chang
Yuling Chang
‘Het besef van de oorlog wordt hier wel minder’, is Gerlinde Korterink opgevallen. Ze is vrijwilliger bij Zeilen van Vrijheid, een stichting die medische hulp, ambulances en andere hulpvoertuigen levert aan Oekraïne.
Mensen zijn vermoedelijk niet meer zo geschokt door nieuws over de oorlog, denkt ze. En omdat de oorlog niet in hun achtertuin is, gaat het dagelijkse leven eigenlijk gewoon door voor hen. Dat is de menselijke natuur, weet ze. ‘Maar zo ver weg van Nederland is de oorlog niet.’
Korterink en haar collega’s hopen de oorlog weer meer onder de aandacht te brengen door het land rond te reizen met een Oekraïense ambulance die kapotgeschoten is door een Russische raket. Maandag stonden ze op de Vismarkt.
‘Het gebeurde midden in de nacht in Kharkiv’, zegt Korterink. ‘Het Russische leger lanceerde een raket om deze ambulance te verwoesten.’ Het was nog een geluk dat er niemand gewond raakte, zegt ze, maar de Oekraïners raakten wel een ambulance kwijt die ze hard nodig hadden.
Onderhandelingen
Yulia, een RUG-medewerker die nu vijf jaar in Nederland woont, heeft ook opgemerkt dat de situatie in Oekraïne het nieuwe normaal is geworden voor de mensen hier. Dat is begrijpelijk, zegt ze. ‘Mensen toonden hun medeleven door naar mijn verhaal te luisteren en vaak te vragen hoe het met mijn familie ging, hoe het met mij ging.’
Ze vechten ook voor het voortbestaan van hun cultuur, hun taal
De meeste mensen steunen haar nog steeds enorm, zegt ze, maar er zijn er ook die vragen waarom haar land niet onderhandelt met Rusland over het einde van de oorlog. ‘Sommige mensen begrijpen niet wat er op het spel staat. We hebben het niet over het afspreken van wat voorwaarden, maar over het voortbestaan van het land, de natie.’
De Oekraïners vechten niet alleen maar om land, benadrukt ze: ‘Ze vechten ook voor het voortbestaan van hun cultuur, hun taal, alles wat bij hun identiteit hoort.’
Vorige zomer ging Yulia terug naar het westen van Oekraïne om haar ouders te bezoeken. Het luchtalarm ging elke dag meermaals af. ‘De eerste keer dat ik het hoorde, was ik bang en wist ik niet wat ik moest doen’, zegt ze. ‘Het klinkt verdrietig, maar mijn vrienden en familie zijn eraan gewend geraakt.’
Andere houding
Yuliya Hilevych, universitair docent sociologie en demografie, is het met haar naamgenoot eens dat onderhandelen niet mogelijk is. ‘Om een einde aan de invasie te maken zouden we óf een stuk van ons land moeten opgeven, óf onze onafhankelijkheid. Dat is wat de Russen willen.’
Voordat de oorlog uitbrak vonden de meeste mensen dat Rusland en de NAVO om de tafel moesten gaan zitten om het over de voortdurende spanningen te hebben. Oekraïne werd niet erkend als een land dat kon onderhandelen, zegt Hilevych, alsof het überhaupt niet bestond. Dat vond ze heel vervelend, alsof ze nog steeds bij de Sovjet-Unie hoorden en zich moesten onderwerpen aan de macht van Moskou. ‘Alsof we Rusland moesten behagen.’
Om de invasie te beëindigen moeten we land of onze onafhankelijkheid opgeven
Dat is nu aan het veranderen, zegt ze, net als de houding tegenover wapens naar Oekraïne sturen. ‘Mensen accepteren nu dat Oekraïne hulp nodig heeft, en voornamelijk militaire hulp’, zegt Hilevych. Toen ze vorig jaar geld inzamelde voor haar land zeiden mensen vaak dat ze alleen wilden doneren voor humanitaire hulp, niet aan het leger.
Vragen hoe het met iemands familie in Oekraïne gaat laat zien dat je om mensen geeft, zegt Hilevych, maar acties zijn nog beter, en doneren is daar een van.
Donaties
Kostia Gorobets, docent aan de Faculteit Rechtsgeleerdheid, spoort mensen ook aan om te doneren. Toen de oorlog begon kreeg hij concentratieproblemen, maar het helpt om actie te ondernemen, zegt hij. Hij maakte kaartjes in de kleuren van de Oekraïense vlag met daarop de namen van twee fondsen met een korte beschrijving en een QR-code. Hij maakte ook een schema om mensen te helpen bij het kiezen van een goed doel en ze te laten zien waar hun geld naartoe gaat: humanitaire hulpverlening, wederopbouw, dierenopvang of militaire hulp.
Maar het valt hem ook op dat mensen minder bereid zijn om te helpen. ‘Ik blijf mensen er maar aan herinneren dat het nog steeds oorlog is, en dat die oorlog ook best wel dicht bij Groningen plaatsvindt.’ De Oekraïense burgers hebben geld nodig voor de wederopbouw van hun land, en na de oorlog zullen ze alleen maar meer nodig hebben. ‘We betalen allemaal voor de oorlog, zowel direct als indirect’, zegt hij.
De dagelijkse raketaanvallen zullen ooit tot het verleden behoren, maar ze zullen nooit vergeten worden, zegt Hilevych. ‘Dit is een hele nieuwe pagina in de geschiedenis van Europa, want Oekraïne zal nooit meer hetzelfde zijn.’
Steun voor Oekraïne
Groningers steunen Oekraïne op verschillende manieren:
- De RUG heeft een noodfonds voor Oekraïense studenten opgezet. Volgens woordvoerder Elies Kouwenhoven maken echter slechts een paar studenten hier gebruik van. Oekraïense studenten hebben ook meer tijd gekregen om hun collegegeld te betalen.
- UMCG-medewerkers Willemien Pol en Alie Enting hebben medische goederen verzameld voor de ziekenhuizen in Oekraïne. Willemiens man, die oude ambulances repareert voor Oekraïne, bracht de spullen weg.
- Ukraine Food, een restaurant in Groningen, organiseert een liefdadigheidsevenement op de Grote Markt op 24 februari. Vanaf 4 uur ’s middags verkopen ze daar soep en gebak. Mensen kunnen zelf bepalen hoeveel ze willen betalen. ‘Alle opbrengsten gaan naar Oekraïne’, zegt Valentyna, een van de restauranteigenaars.