Zo kom je eraan, zo kom je eraf
Weg met die schurft
Door Carmen Slot
By Carmen Slot
Carmen Slot
Eerst was er een appje. Een meisje met wie hij had geslapen waarschuwde hem dat ze schurft had. Een week daarna merkte Ernst dat het ook bij hem niet goed zat: jeuk!
Twee maanden lang worstelde hij met de aandoening. Twee maanden van krabben en smeren met zalf voordat hij er eindelijk vanaf was. Dat wil hij nooit meer meemaken.
‘Het was winter en als ik thuiskwam stond de verwarming hoog. Maar warmte maakt de jeuk erger. Dan zat ik me in de GK de hele tijd te krabben. Echt constant, tot ik hard begon te schreeuwen en er boos van werd’, vertelt hij. ‘Het is veel erger dan een soa. Je bent er doorlopend mee bezig. Je kan niet eens stilzitten zonder te krabben. Je komt er in je hoofd niet van af.’
Ernst is een van de vele slachtoffers van schurft in Groningen. Begin februari meldde de GGD Groningen 25 patiënten per week, 58 per honderdduizend inwoners. Dat zijn er minder dan de 66 die eind december gemeld werden, maar het aantal loopt de laatste weken weer gestaag op. En de meeste mensen die het oplopen zijn studenten.
Richtlijnen
‘Schurft is eigenlijk een gezelligheidsziekte’, vertelt huisarts Maarten Goedhart van huisartsenpraktijk StudentArts, waar ze een schurftspreekuur ingevoerd hebben. Op plekken waar groepen samenleven gaat de verspreiding namelijk het snelst. ‘Met name onder meiden is chillen en klitten in studentenhuizen, met z’n twaalven onder een dekentje, kijkend naar Netflix, een geliefd tijdverdrijf.’
Het is veel erger dan een soa, je bent er doorlopend mee bezig
Niet voor niets trapte Contractus – het samenwerkingsverband van de grote studentenverenigingen in Groningen – vorige week een plan af om schurft onder studenten aan te pakken. Het idee: ervoor zorgen dat studenten weten wat ze moeten doen als ze schurft hebben. Samen met Groningse huisartsen stelde Contractus concrete en eenduidige richtlijnen op, die ze via social media breed willen verspreiden onder studenten. ‘Wij hoorden in onze omgeving best veel verschillende verhalen over hoe je schurft zou moeten behandelen’, zegt bestuurslid Lotte Jonker. ‘Maar een klein verschil in behandeling kan al bepalen of je opnieuw het risico loopt op een uitbraak of niet.’
Schurft – officiële naam scabiës – is een besmettelijke huidaandoening. De schurftmijt is een rond, geribbeld beestje dat een kwart tot een halve millimeter groot is. Je ziet ze niet met het blote oog, maar als ze eenmaal gangetjes beginnen te graven in je huid, merk je het wel. Je krijgt blaasjes, bultjes en vooral: jeuk. ‘Nachtelijke jeuk is een van de meest voorkomende symptomen’, beaamt Goedhart. ‘De schurftmijt die onder je huid zit wordt actief door warmte. Als je in bed ligt gaat hij bewegen.’
Zalf en pillen
Ook Maarten kreeg maanden geleden schurft. Waar Ernst er twee maanden mee worstelde, duurde de besmetting bij hem ruim een half jaar. ‘Ik zag schurft eerst een beetje als een lachertje. Toen ik jeuk begon te krijgen, nam ik dat ook niet echt serieus, tot het heel erg werd. Toen ben ik naar de huisarts gegaan.’
De standaardbehandeling is twee keer smeren met permetrinecrème met een week tussenpauze, zegt Goedhart. Dat werkt in 97 procent van de gevallen. Gek genoeg schrijven dermatologen meestal ivermectinetabletten voor. ‘Maar smeren is echt beter, want ivermectine is maar voor 56 procent effectief.’
Maarten kreeg zalf én pillen mee. ‘Vijf keer heb ik gesmeerd en ik heb ook nog twee keer pillen moeten gebruiken’, vertelt hij. ‘Mijn huid was in die maanden helemaal kapot: droog, schraal en ik had allemaal rare vlekken.’
Vuilniszakken
Toen zijn huid drie maanden na de behandeling nog steeds niet hersteld was, ging hij terug naar de huisarts. ‘Die zei dat het door de crème kwam, maar later bleek dat dit toch niet klopte. Ik had nog steeds schurft en toen moest ik weer alles behandelen.’
De pillen zijn slecht voor je lever en de crème is slecht voor je huid
Uiteindelijk behandelde hij niet alleen zichzelf, maar zijn hele omgeving. Alles ging in vuilniszakken: kleren, schoenen, mutsen, handdoeken. ‘Ik heb toen gesmeerd, een setje schone kleding voor een week gedragen, weer gesmeerd en pillen genomen en toen is het uiteindelijk weggegaan’, zegt hij.
Van de mijten afkomen is een ‘taaie rit’, beaamt Ernst, omdat de geneesmiddelen bepaald niet onschuldig zijn. ‘De pillen zijn slecht voor je lever en de crème is slecht voor je huid. Na twee maanden regelmatig behandelen is mijn huid naar de tering.’
Ook bij hem veroorzaakte de crème jeuk en plekjes en hij werd daar enorm onzeker van. ‘Je kijkt naar je polsen en denkt: is het schurft of niet? Terwijl je eigenlijk weet dat het van de crème komt.’
Vies
En Tijmen, die na twee maanden nog steeds niet van de hardnekkige beestjes af was, belandde uiteindelijk bij de dermatoloog, omdat zijn huisarts ook niet meer wist hoe hij hem moest helpen. ‘Ik heb wel twintig keer moeten smeren’, vertelt hij.
Tijmen kreeg het, net als Ernst, van een bedpartner. Aanvankelijk had hij alleen jeuk en dacht hij niet aan schurft, maar op een gegeven moment kreeg hij ook bultjes. ‘Ja, dan heb je schurft. Ik vind het heel hardnekkig.’
Wat hij vooral vervelend vond, was dat hij anderen moest vertellen over de aandoening, want iedereen met wie je langer dan een kwartier huid-op-huid contact hebt gehad kan besmet zijn: bedpartners, maar ook huisgenoten. Zij moeten ook maatregelen nemen, inclusief smeren en het hele circus met kleding en beddengoed in vuilniszakken.
‘Ik vind het iets heel persoonlijks en vies wat je over jezelf vertelt’, zegt hij. Tijmens huisgenoten hebben ook allemaal preventief gesmeerd. ‘Ik wilde er graag van af. Dan is dat nodig.’
Ook Ernst vond het ongemakkelijk. Gelukkig waren er in zijn geval niet veel gesprekken nodig, maar toch: ‘Je denkt: gaan mensen dit doorvertellen? Wat denken ze over mij?’
Epidemie
De studenten zijn blij met de campagne van Contractus en de huisartsen, want tot nu toe is er te veel onduidelijkheid over de aanpak van schurft, vinden ze. ‘Er moet sneller behandeld worden. Je krijgt niet direct iemand te spreken die er verstand van heeft en je in dat hele proces begeleidt’, zegt Ernst.
Ik ben paranoia geworden door die shit
‘Wat mij betreft gaan we eindelijk met z’n allen schurftvrij rondlopen. Op een andere manier kom je er niet vanaf als stad’, zegt Tijmen.
Maarten vindt dat het allemaal wel eerder had gemogen. ‘Het is gewoon een epidemie en er is niet een instantie die zegt: kijk uit voor schurft!’
Preventief smeren
Ernst en Maarten zijn gelukkig van de schurft af. Maarten smeert tegenwoordig zelfs preventief. ‘Als ik geïnformeerd word door een huisgenoot of iemand anders, dan ga ik smeren. Ik ben paranoia geworden door die shit.’
Hij vermijdt het zelfs om op stoffen banken of stoelen te zitten. ‘Ik sta liever. Mensen kunnen wel zeggen dat ze het niet hebben, maar dat weet je niet. Ik heb liever dat een vrachtwagen over mijn voet rijdt, dan dat ik nog een keer schurft krijg.’
Tijmen moet nog een poosje volhouden. ‘Ik heb het afgelopen weekend weer gekregen. Vanavond moet ik weer smeren. Het blijft me achtervolgen.’
Stop schurft!
Heb je schilferende streepjes op je handen, liezen of voeten? Jeuk? Dat kan schurft zijn, dus ga naar de huisarts. Je moet behandelen als jijzelf schurft hebt, je bedpartner of een huisgenoot. Dit moet je doen:
- Maak je kamer goed schoon, vooral de bank, stoffen stoelen en het tapijt. Trek wegwerphandschoenen aan en leg schone kleding klaar voor drie dagen.
- Verzamel al je gedragen kleding, beddengoed en gebruikte handdoeken in een vuilniszak en was die op 60 graden. Wat je niet kunt wassen – zoals sloffen en knuffels – zet je minimaal drie dagen weg in een gesloten vuilniszak.
- Douche met water en zeep en houd je washandje en handdoek gescheiden van je andere spullen. Knip je nagels kort en smeer je van kaaklijn tot voetzolen in met permetrinezalf, ook onder je nagels. Laat de zalf 12 uur intrekken. Breng de zalf opnieuw aan op lichaamsdelen die je wast en/of afveegt, zoals handen, billen en geslachtsdelen.
- Dag 2: was je beddengoed en nachtkleding op 60 graden (trek handschoenen aan als je de was doet). Douche met water en zeep, trek schone kleren aan en keer je matras om voor je hem opmaakt. Herhaal de behandeling na een week.