Na twee dagen voortdurend overgeven terwijl ze niets at of dronk, was Yeva Nikonenko wanhopig. Ze had dringend hulp nodig, vond ze, en dus ging ze naar de eerstehulpafdeling van het UMCG.

‘Voordat er een verpleegkundige naar me toe kwam, had ik al iets van acht keer overgegeven. Ze benadrukte dat het ziekenhuis er alleen was voor ernstige zaken’, herinnert de tweedejaars internationaal recht zich.

Nadat ze de verpleegkundige duidelijk gemaakt had dat haar constante gespuug behoorlijk ernstig was, werd ze opgenomen. Ze lag acht uur in bed met een infuus in haar arm, in afwachting van de testresultaten. De uiteindelijke diagnose: een ernstige vorm van gastritis, oftewel maagslijmvliesontsteking. Ze kon maar het beste paracetamol innemen en cola drinken.  

‘Ik dacht dat ik gek werd’, zegt ze. ‘Al die standaard dingen had ik natuurlijk al geprobeerd. Ik kwam naar het ziekenhuis omdat ze niet werkten. Het had geen enkele zin gehad om naar het ziekenhuis te komen. Voor dat advies had ik net zo goed thuis kunnen blijven.’

Nog altijd moet Yeva een paar keer per week overgeven, hoewel het niet zo erg is al eerder. ‘Ik ben nog steeds ziek, maar ik laat het nu maar zitten, want ik denk niet dat ik in Nederland hulp kan krijgen. Ik wacht wel tot ik weer terug naar Georgië ga’, zegt ze. 

Poortwachter

Vraag rond in Groningen en je hebt zo een reeks andere voorbeelden van internationals zoals Yeva die naar de eerste hulp gaan en zich daar niet serieus genomen voelen, of vinden dat ze niet de juiste zorg krijgen. Wat gaat er mis?   

Volgens Bas Bens, eerstehulparts bij het UMCG, is een van de problemen dat internationale studenten rechtstreeks naar het ziekenhuis komen terwijl ze zich tot een huisarts zouden moeten wenden.

Ik denk niet dat ik in Nederland hulp kan krijgen

Hij ziet dat er de laatste jaren meer internationals naar de spoedeisende hulp (SEH) komen. En hoewel dat deels te verwachten valt, aangezien er gewoon meer internationals in Groningen zijn, heeft het ook te maken met culturele verschillen, denkt hij. ‘In veel landen heeft de huisarts geen poortwachtersfunctie’, zegt hij. ‘Mensen zijn gewend om voor veel dingen naar het ziekenhuis te gaan.’

Bens neemt het ze niet kwalijk dat ze dan hier hetzelfde doen. ‘Het kan voor internationals lastig zijn om te begrijpen hoe het Nederlandse zorgsysteem werkt.’

Desondanks weten veel van hen toch wel ongeveer hoe het hier werkt, zegt hij, en gaan ze pas naar de eerste hulp nadat ze al geprobeerd hebben een huisarts te vinden. ‘Die hebben tegenwoordig vaak een wachtlijst en dat maakt het zelfs voor Nederlanders lastig om toegang te krijgen tot primaire zorg. Als je dat niet oplost als land, is het niet zo gek dat mensen naar de spoedeisende hulp komen. Ze hebben al van alles geprobeerd en zijn behoorlijk wanhopig.’

Gezicht vol vellen

Dat was zeker het geval bij Ilinca Padurariu, eerstejaars internationale betrekkingen, toen de huid van haar gezicht afgelopen oktober enorm geïrriteerd raakte. Na een consult per e-mail schreef StudentArts een recept uit voor antibiotica, maar tegen de tijd dat ze ontdekte dat het om een type ging waar ze allergisch voor was, was het weekend begonnen.

Omdat het tentamentijd was, ze enorme jeuk had en de vellen inmiddels zowel van haar gezicht als haar nek hingen, besloot ze dat het ziekenhuis haar enige optie was. Ze wist toen nog niet goed hoe de spoedzorg werkt in Nederland. 

Als mensen geen huisarts kunnen krijgen, is het niet gek dat ze naar de SEH komen

Een dokter van de Huisartsenspoedpost in het Martini Ziekenhuis stond haar te woord. ‘Ik vertelde dat ik dacht dat ik een stafylokokkeninfectie had en ik merkte aan haar houding gewoon dat ze me niet serieus nam. Dat zou kunnen zei ze, maar het kon ook dat ik roodvonk had. Ze adviseerde me om weer naar mijn eigen huisarts te gaan.’

Op Ilinca’s aandringen schreef ze haar wel een ander antibioticum voor, maar dat bleek achteraf de verkeerde soort, want de stafylokokbacterie – die dus inderdaad het probleem was – is daar resistent tegen. ‘Inmiddels zag mijn gezicht er zo erg uit dat toen ik met een vriendin in de bieb was, een totale vreemde tegen haar zei dat hij voor me zou bidden.’ 

Uiteindelijk stelde StudentArts de correcte diagnose, maar dat was pas nadat ze al een maand had geprobeerd haar weg te vinden in het Nederlandse zorgsysteem. 

Gesprek

Er is geen garantie dat studenten de behandeling krijgen waar ze op hoopten, zegt Bens, maar waar ze sowieso wel op kunnen rekenen bij de SEH is een gesprek, zelfs als het om een klein probleem gaat. ‘We vragen naar hun huisarts, of het lastig was om er eentje te vinden of om een afspraak te krijgen en dan praten we verder. Je kunt ze niet met lege handen weg laten gaan’, legt hij uit.

Wat het lastiger maakt voor internationals, denkt hij, is dat het hen ontbreekt aan een netwerk van mensen die kunnen helpen. ‘Je bent alleen en je maakt je zorgen. Veel mensen gaan dan dingen opzoeken op internet en dat helpt meestal niet.’

Daarom vindt hij het belangrijk dat iedereen die naar het ziekenhuis komt gezien wordt, ondanks de druk die dat op het zorgsysteem legt. ‘Wat ik een noodgeval vind en wat jij een noodgeval vindt is waarschijnlijk niet hetzelfde. In het algemeen bepaalt het publiek wat spoedzorg is, of we dat nou leuk vinden of niet. Dan bellen ze of komen ze langs en hebben we daarmee te dealen.’ 

Maar voor internationals kan het soms lastig zijn om duidelijk te maken wat er aan scheelt. ‘Er is altijd een taalbarrière waardoor subtiele signalen verloren kunnen gaan’, zegt Bens. ‘In zulke situaties kan het frustrerend zijn als je in het buitenland woont.’

Ambulance

‘Frustrerend’ is nog zacht uitgedrukt, zegt student internationaal en Europees recht Raul Robert Nedelcu over zijn ervaring. Afgelopen september werd hij ’s nachts gebeld door een vriend die in paniek was. Een gezamenlijke kennis had flink gedronken en veel wiet gerookt en was in een shoarmatent aan de Oosterstraat buiten bewustzijn geraakt. 

Hij was gewoon weer zo’n student die te veel drank en drugs had gebruikt

‘Toen ik aankwam, hing hij over de tafel gezakt. Hij had zijn ogen dicht, hij bewoog niet en reageerde ook niet op mijn vragen. Alleen zijn hand had een zenuwtrekje’, vertelt Raul. Dus deed hij wat hem het verstandigste leek en belde het noodnummer, maar de telefoniste wuifde zijn zorgen weg. ‘Ze zei dat hij gewoon weer zo’n student was die te veel drank en drugs had gebruikt en dat ik hem maar naar huis moest brengen.’  

Een Nederlandse voorbijgangster met een medische achtergrond schoot hem te hulp. Ze bood aan zelf om een ambulance te bellen en dit keer kwam die meteen, zegt Raul. ‘Ze vroegen haar om zijn temperatuur en hartslag te meten en haar gaven ze echt aanwijzingen wat ze moest doen.’

Hoewel het goed afliep voor Raul’s vriend – de ambulance kwam binnen tien minuten en hij werd ter plekke behandeld – is Raul zijn vertrouwen in het Nederlandse zorgsysteem kwijtgeraakt. ‘Ik voel me hier niet veilig meer. Ik denk niet dat het me in geval van nood lukt een ambulance te bellen’, zegt hij.  

Tips

Er kan soms iets fout gaan, zegt Bens, maar hij benadrukt dat het belangrijk is dat studenten wel hulp zoeken als ze die nodig hebben – in eerste instantie bij een huisarts en daarna bij de spoedeisende hulp. ‘We staan iedereen te woord en we sturen niemand zomaar weg.’ 

Voor wie het zorgsysteem in Nederland een onneembare hobbel lijkt, heeft hij wel een paar tips. ‘Zoek een huisarts zodra je hier aankomt. Als je gezond bent denk je misschien dat het niet hoeft, maar wacht niet tot je er wel eentje nodig hebt.’

En, benadrukt hij: ‘Als het niet om een acute situatie gaat waarbij het een zaak is van leven of dood, dan ga je ermee naar de huisarts. Die is er om je te helpen, en doorgaans werkt dat systeem goed.’

Engels