Overleven op de fiets
Angstige internationals
In zijn eerste week in Groningen, zag promotiestudent filosofie Vinicius Carvalho dat een meisje aangereden werd. ‘De fietser had voorrang moeten geven, maar dat deed ze niet’, vertelt hij. Gelukkig reed de auto niet al te hard, maar ze eindigde wel op de motorkap. ‘Uiteindelijk mankeerde ze niets, maar het had veel erger kunnen aflopen… Het was best eng.’
Vorig jaar studeerden er meer dan 8500 internationale studenten in Groningen. Hoeveel er nu zijn, is nog niet bekend, maar een ding is duidelijk: het zullen er meer zijn. De internationals uit 139 landen vormen een kwart van alle studenten aan de uni. Alle nieuwe studenten moeten zich leren weren in de fietschaos van Groningen, maar voor internationals is dat nog lastiger.
Gevaarlijk
Dat leidt vaak tot gevaarlijke situaties: studenten die over de snelweg fietsen, door rood rijden of zelfs een rotonde verkeerdom nemen. Internationals begaan meer verkeersovertredingen dan Nederlandse studenten, met gevaarlijke, levensgevaarlijke verkeerssituaties tot gevolg.
Mensen denken dat we al weten hoe we moeten fietsen, maar dat is niet zo
De Nederlandse premasterstudente sociologie Courtney Rowan, weet hoe chaotisch en gevaarlijk het centrum van de stad kan zijn. ‘Ik hoor vrij vaak over fietsongelukken in de binnenstad’, zegt ze.
Volgens Dick De Waard, die in 2019 onderzoek deed naar verkeerspsychologie, valt op dat juist de internationale studenten meer risicogedrag vertonen bij deelname aan het verkeer dan Nederlanders. Een van de problemen is dat fietsen voor Nederlandse studenten de normaalste zaak van de wereld is, terwijl internationals er niet mee zijn opgegroeid en het dus snel moeten leren.
Ongelijkheid
‘Fietsen is een belangrijk onderdeel van het studentenleven’, zegt psychologiestudent Daryian Soobiah. ‘Als wij internationale studenten naar Nederland komen, denken mensen dat we al weten hoe we moeten fietsen, maar dat is niet zo’, zegt Wendy Razafindrabeza, die nu een jaar in Groningen is.
Ik knalde met mijn hoofd op de straat. Gelukkig droeg ik een helm
Sean Langdon-Down, die mariene biologie studeert en uit het Verenigd Koninkrijk komt, herkent de ongelijkheid tussen internationals en Nederlandse studenten. Voor sommigen is het de allereerste keer dat ze op de fiets zitten’, zegt hij. ‘Het kost gewoon tijd om aan het verkeer hier te wennen’.
Het resultaat is vaak chaos. Umme Aiemun, masterstudente internationale veiligheid, besloot op de Vismarkt op de fiets te stappen toen ze net een paar drankjes te veel op had. Ze viel en brak haar linkerarm. ‘Ik gebruikte mijn arm om de val te stoppen’, zegt ze. ‘Ik moest geopereerd worden om het bovenste en onderste deel van mijn arm weer aan elkaar te zetten.’
Litteken
Ze heeft een groot litteken dat ze toont als ze mensen over haar ongeluk vertelt. ‘Het voelde bijna als een soort overgangsritueel’, zegt Umme lachend. ‘Het voelde alsof ik de volledige Groningen-beleving meemaakte als eerstejaarsstudent.’
Sean botste in de regen op een brommer toen hij bij de Vismarkt fietste. ‘Ik rolde over mijn fiets heen en viel op de grond’, zegt hij. ‘Ik knalde met mijn hoofd op de straat en gelukkig droeg ik een helm. Ik wil er niet aan denken wat er gebeurd zou zijn als ik die niet op had gehad.’
En hij heeft nog enige ervaring met fietsen. Net als Daryian, die leerde fietsen op Mauritius, waar hij vandaan komt. Dat maakte de overgang naar Nederland voor hem makkelijker, maar fietsen in Groningen is gewoon niet hetzelfde als fietsen in je vaderland.
Fietshelm
Neem de fietsen. In de meeste landen hebben die bijvoorbeeld alleen handremmen. Dus zijn die mensen niet gewend aan fietsen waarbij de trappers niet achteruit kunnen draaien. Nog een opmerkelijk verschil zijn de veiligheidsvoorschriften. In sommige landen dragen mensen een fietshelm, ‘maar als je in Groningen een helm draagt, kijken mensen je raar aan’, zegt Vinicius.
De verkeerslichten in Groningen zijn ook nog eens verwarrend. Groningen is de enige stad in het land waar alle fietsers tegelijk groen krijgen. ‘Als je bij het kruispunt aankomt, zijn er zoveel mensen bij elkaar’, zegt Vinicius, ‘je moet oogcontact zien te krijgen en bedenken wat ze gaan doen.’
De regels zijn anders, de borden zijn anders. ‘Er zijn zoveel mensen en ik ken gewoon niet alle regels,’ zegt Vinicius. ‘Ik wil niet degene zijn die een ongeluk veroorzaakt of zelf gewond raken.’
Angst
Het gevolg is angst. Toen Wendy in Groningen kwam en de chaos zag, werd ze al bang bij het idee dat ze op een fiets moest stappen. Dat was ook zo bij het onderzoek van De Waard. Hij liet een groep eerstejaars een stuk van vier kilometer fietsen en ‘een van de internationals was doodsbang.’
Ik heb ook medelijden met ze; ik weet hoe moeilijk het kan zijn in het begin
Dit vergroot alleen maar het verschil tussen ervaren en onervaren fietsers. Iza Valkema, een Nederlandse student media studies, ergert zich ook aan onervaren fietsers. ‘Voornamelijk als ik chagrijnig ben en haast heb’, zegt ze. Zij houdt zich in, maar ze heeft wel gezien hoe anderen boos worden en schreeuwen dat mensen uit hun doppen moeten uitkijken.
Courtney vindt het irritant als mensen te langzaam fietsen. Ze woont nu zes jaar in Groningen en kent de stad van binnen en van buiten maar ze kan zich goed voorstellen hoe hectisch en moeilijk de stad kan overkomen op nieuwkomers. ‘Aan de ene kant erger ik me’, zegt ze, ‘maar aan de andere kant heb ik ook medelijden met ze. Ik weet hoe moeilijk het kan zijn in het begin.’
Minder eng
Nu de eerste zes weken van het studiejaar voorbij zijn, lijkt het allemaal wat rustiger te worden.
‘Ik ben wel echt beter geworden in fietsen’, zegt Umme. ‘Ik moest gewoon even wennen’, voegt ze eraan toe. ‘Voordat ik hier naartoe kwam, wist ik wel dat er hier gefietst werd, maar ik wist niet hoe moeilijk het zou zijn.’ ‘Veel mensen weten wel hoe ze een fiets moeten bestijgen, maar ze kennen de verkeersregels niet’, voegt Sean toe.
Het zou fijn zijn als de overgang wat minder eng en gevaarlijk was. De Waard hoopt mensen te helpen door een fietssimulatie te maken. ‘Dan kunnen mensen die fietsen eng vinden het in een veilige en gereguleerde omgeving leren’, zegt hij.
Courtney denkt dat een fietscursus zou kunnen helpen. ‘Sommige Nederlandse kinderen krijgen fietsles op de basisschool zodat ze de regels leren’, zegt ze. ‘Dat zou ook wel handig zijn voor internationals en eerstejaars.’
Kleine moeite
Sean en Daryian denken dat ongelukken en het gebrek aan communicatie voorkomen kunnen worden door meer informatie over fietsregels. ‘De universiteit zou studenten wat korte informatie moeten geven, zodat ze weten wat ze kunnen verwachten voordat ze naar Groningen komen’, zegt Daryian.
Daryian denkt ook dat het fijn zou zijn als mensen die al in Groningen wonen hun vrienden vertellen over hoe het hier werkt in het verkeer. ‘Dat zou een kleine moeite zijn’, zegt Sean. ‘Ik oefende ‘s nachts met vrienden, dan zijn de wegen minder druk. Dat heeft heel erg geholpen.’
Maar er is licht aan het einde van de tunnel. Veel studenten zeggen dat ze het snelle fietsverkeer in Groningen uiteindelijk leuk leren vinden. Het is een soort gecontroleerde chaos, zegt Sean. ‘Er zijn fietsen, bussen, auto’s, en toch werkt het op de een of andere manier.’ ‘Ik vind fietsen wel echt leuk’, zegt Daryian. ‘Eigenlijk zelfs leuker dan autorijden.’