Door Denise Overkleeft
By Denise Overkleeft
Andrea (22) wist dat studeren een hele opgave zou worden. Ze kampte immers met een depressie. Al voor aanvang van haar studie psychologie trok ze aan de bel bij de studieadviseur: ‘Ik wist dat ik studievertraging ging oplopen, dus het was beter om vanaf het begin eerlijk te zijn.’
Ze kreeg een aangepast rooster met elk blok maar één vak en haar bsa werd verlaagd. En ook toen ze moest worden opgenomen op de psychiatrische afdeling van het UMCG, stond de studieadviseur haar bij. ‘Zij regelde dat ik al mijn hoorcolleges online kon kijken, dus ik kon mijn vakken vanuit het ziekenhuis volgen. Daardoor liep ik niet nog meer studievertraging op.’
Er zijn veel meer studenten zoals Andrea die door mentale problemen achter raken met hun studie. Maar lang niet iedereen weet dat er heel wat mogelijkheden zijn voor hulp, vertelt studentendecaan Nathalie Lotz-Jager. ‘De studieadviseur is dan de eerste persoon waar je contact mee opneemt’, zegt zij. Die heeft inhoudelijke kennis over je studie en kan je daardoor helpen met het samenstellen van een aangepaste planning en een verlaging of uitstel van het bsa.
‘Het is belangrijk dat je al bij de geringste studievertraging door bijzondere omstandigheden bij de studieadviseur aan de bel trekt’, benadrukt ze. Hierbij moet je denken aan alles wat je hindert in je studie en waar je zelf niks aan kunt doen. Dat kunnen dus mentale problemen zijn, maar ook een zwangerschap, een tijdelijke of permanente beperking, mantelzorgtaken en familieomstandigheden.
Meer dan 15 punten
‘De studentendecaan is de tweede hulplijn. Die komt vaak pas in beeld als je meer dan 15 studiepunten vertraging oploopt’, vertelt Lotz-Jager. Hij of zij kijkt dan hoeveel vertraging je hebt opgelopen en of je in aanmerking komt voor financiële hulp. Denk daarbij aan speciale regelingen via DUO maar ook het Profileringsfonds – een spaarpotje van de universiteit voor studenten die studievertraging oplopen.
Ik kon mijn vakken vanuit het ziekenhuis volgen
Daarnaast kun je even je ei kwijt en kan de studentendecaan helpen bij het aanvragen van bijzondere tentamen- of onderwijsvoorzieningen. Als studeren echt niet meer gaat, kan de studentendecaan ook adviseren over een studiestop, waarna je je studie later weer kan oppakken.
Andrea heeft elke maand een afspraak met de studieadviseur om te bespreken hoe het gaat. ‘Ik ben haar ontzettend dankbaar. Zonder die hulp had ik niet kunnen studeren.’ Ondertussen is ze tweedejaars en in februari woonde ze voor het eerst in een jaar weer een fysiek werkcollege bij. ‘Dat vond ik ontzettend spannend.’
Doordat Andrea bijna al haar vakken online heeft gevolgd, kent ze maar weinig medestudenten. ‘Zat ik daar tussen de eerstejaars. Bleek mijn mentor ook nog een jaargenoot van me te zijn…’
Psychologen
Ook Roosmarijn (25), nu zesdejaars geneeskunde, kwam in het hulpsysteem van de RUG terecht. Ze doorliep haar eerste drie jaar nominaal, maar na haar coschappen kreeg ze een burnout. ‘Ik dacht eerst nog “niet aanstellen”, maar ik merkte gewoon dat het niet meer ging.’
Het was niet alleen de studie die daarvoor zorgde. ‘Bij geneeskunde verwachten ze dat je allemaal nevenactiviteiten doet. De combinatie van commissies, besturen, werk en studie… dat heeft me echt genekt.’
Ze besloot contact op te nemen met de studieadviseur. ‘Zij was erg begripvol en hielp me bij het tijdelijk stopzetten van mijn studie.’
De studieadviseur wees Roosmarijn ook op de psychologen van de universiteit, die kortdurende therapieën bieden van maximaal vijf sessies. ‘Dat is erg laagdrempelig’, vertelt studentenpsycholoog Sjoukje van Warners. Vaak kun je al binnen een maand terecht. En, niet onbelangrijk, het is gratis.
Dat de psycholoog aan de universiteit verbonden is, betekent niet dat je alleen met studiegerelateerde zaken terecht kunt. ‘We bieden traumabehandeling, mindfulness, cognitieve gedragstherapie en nog meer. Daarnaast zijn er verschillende trainingen in groepsverband.’ Zo kun je onder meer leren hoe je het beste kunt plannen en hoe je effectief studeert.
Depressie
Als duidelijk wordt dat er langere of intensievere therapie nodig is, dan kan de studentenpsycholoog externe psychologenpraktijken aanraden. Je moet dan nog wel een verwijzing via de huisarts krijgen. ‘Maar we kunnen heel veel studenten weer op de rit helpen met die korte trajecten’, licht Van Warners toe.
Het zou fijn zijn als studenten eerder op financiële hulp gewezen worden
Bij Roosmarijn was direct duidelijk dat ze meer hulp nodig had. ‘Met een lichte burn-out wacht je zo een paar maanden totdat je terecht kunt bij de reguliere GGZ. Maar mijn klachten waren dermate erg, dat ik zo door die wachtrij fietste’, vertelt ze.
Haar burn-out sloeg om in een depressie. ‘Het ging zo slecht dat ik moest worden opgenomen op de psychiatrische afdeling in het UMCG.’ In overleg met de studieadviseur besloot ze haar studie stop te zetten.
Ook zag ze haar spaarrekening steeds kleiner worden. ‘Daar had ik lang voor gewerkt, dus dat was echt niet fijn.’ Uiteindelijk vroeg ze een bijstandsuitkering aan. Dat was een behoorlijke stap voor haar. ‘Ik schaamde me, maar ik moest wel: ik had geld nodig om mezelf in leven te houden.’
Profileringsfonds
Wat Roosmarijn niet wist, is dat de universiteit ook beurzen geeft aan studenten met studievertraging door bijzondere redenen, zoals ziekte. ‘Tot dit interview wist ik niet eens dat het Profileringsfonds bestond. Het zou fijn zijn als studenten eerder op zulke financiële hulp gewezen worden. Dat kan een hoop schelen.’
Roosmarijn heeft nu nog zo’n drie dagen per week therapie. ‘Dat neemt dus echt wel de meeste tijd in beslag.’ Verder probeert ze de studiestof van afgelopen jaren te herhalen. Deze maand heeft ze, na anderhalf jaar, haar studie weer opgepakt.
Soms vindt ze het lastig dat ze er zo’n tijd uit is geweest, vertelt ze. ‘Ik zie andere studenten al arts worden en aan het werk gaan en ik zit hier nog.’ Maar aan andere studenten wil ze graag meegeven dat niemand zich hoeft te schamen voor mentale klachten. ‘Het overkomt je. Parkeer die schaamte en vraag om hulp. Praat erover.’
Bureaucratie
Toch loopt de hulpverlening niet altijd even soepel. Daphne, inmiddels afgestudeerd in media studies, hoopte ook op financiële hulp van het Profileringsfonds, maar kwam niet door het bureaucratische systeem van de RUG heen: ‘Er was veel poespas omheen. Toen dacht ik: laat maar.’
Het overkomt je. Parkeer die schaamte en vraag om hulp
Tijdens haar master liep Daphne door psychologische problemen studievertraging op. Ze trok aan de bel bij de studieadviseur. ‘Ik had behoorlijke vertraging en het leek me goed om aan de universiteit te laten weten waarom. Ik wilde mijn verhaal kwijt.’
Pas later wees de studieadviseur Daphne op het Profileringsfonds. Om daarvoor een verzoek in te dienen, moest ze naar de studentendecaan. Die beoordeelt of je recht hebt op financiële steun of niet. ‘Dat gesprek was niet fijn’, vertelt ze. ‘Ik dacht dat een doorverwijzing naar de psycholoog wel genoeg was, maar de decaan bleef maar doorvragen over mijn persoonlijke situatie.’
Deadline
Het gesprek was pas een eerste stap in het proces om het geld daadwerkelijk te krijgen. Daphne kreeg een deadline met de opdracht om voor die datum verschillende bewijsstukken aan te leveren. Daarmee moest ze bewijzen dat ze recht had op de compensatieregeling.
‘Dat is raar toch?’, zegt ze. ‘Het gaat al niet goed en dan moet je al die administratie nog gaan doen. Ik keek er heel erg tegenop om dat allemaal te regelen.’ En dus stelde ze het uit, tot ze op een punt kwam dat haar e-mailaccount van de RUG het niet meer deed, omdat ze inmiddels al een tijd was afgestudeerd.
‘Die deadline heeft me de nek omgedraaid’, vertelt ze. ‘Het is gewoon zoveel gedoe: heel omslachtig en veel werk. Daarom heb ik het niet gedaan.’
Toch raadt Daphne andere studenten aan om wel snel actie te ondernemen: ‘Houd gewoon contact met je studieadviseur. Vaak hebben ze veel meegemaakt. Je schaamt je misschien een beetje, maar je hebt alleen jezelf ermee als je het niet doet.’