Afgeschrikt door de taal
Verenigingen zijn heel Nederlands
Door Alessandro Tessari
By Alessandro Tessari
Het probleem was niet eens de studievereniging zelf, zegt Iva. Esperia, de vereniging van Europese talen en culturen, organiseerde veel onderwijsactiviteiten en die waren allemaal in het Engels en heel interessant. Maar wanneer er sociale activiteiten werden georganiseerd, voelde de Bulgaarse student zich plotseling een buitenstaander. De taalbarrière, die aanvankelijk niet zo’n probleem leek, veranderde plotseling in een muur.
Ze herinnert zich een speurtocht door de stad, een paar maanden geleden. ‘In mijn groepje was ik de enige international en iedereen bleef maar Nederlands spreken. Ik probeerde echt vaak een gesprek te beginnen, maar ze schakelden hoogstens een minuutje over naar het Engels en gingen dan weer naar het Nederlands.’
Beide kanten
Na een tijdje gaf ze het op. ‘Ik voelde me buitengesloten. Ik ging door met de speurtocht, maar ik deed het in feite in mijn eentje.’ Iva ging niet weer naar de bijeenkomsten van Esperia. ‘Mijn vrienden konden meestal niet mee en alleen zou ik het gewoon niet leuk hebben.’
Ik moet zelf een praatje aanknopen, maar het is fijn als anderen dat ook doen
Ze is niet de meest extraverte persoon, geeft ze toe. Maar de interesse moet wel van twee kanten komen. ‘Het is mijn verantwoordelijkheid om mensen aan te spreken en een praatje aan te knopen, maar het is wel fijn als anderen dat ook doen.’
Iva praatte met haar Nederlandse vrienden over het probleem. Ze begrepen allemaal wat ze bedoelde en boden hun excuses aan. Maar er veranderde vervolgens weinig. ‘Het verbaasde me dat ze het wel door hadden, maar er toch mee door bleven gaan.’
Verenigingen
Verenigingen vormen een belangrijk deel van het Groningse studentenleven. Maar zelfs na twintig jaar internationalisering aan de RUG en de Hanzehogeschool hebben internationals nog moeite hun plekje te vinden binnen de verenigingen. ‘Ze komen hier vol enthousiasme om zich in de Nederlandse cultuur en het Nederlandse studentenleven te storten, maar ze worden vaak buitengesloten en raken dan ontmoedigd’, zegt international Andra Buciu, lid van studentenpartij Lijst Calimero in de u-raad.
Voor internationals kan de taal een flinke horde zijn
Buciu zet zich in voor het promoten van inclusiviteit onder studenten. ‘Vooral de grootste verenigingen zijn een beetje vaag over integratie’, zegt ze. ‘Ze erkennen het groeiende aandeel van internationals in de stad, maar lijken niet zo goed te weten wat ze ermee moeten doen.’
De taalbarrière is het grootste probleem, zegt ze. ‘Sommige Nederlandse studenten denken dat je Nederlands moet spreken om mee te kunnen doen, maar voor internationals kan dat een flinke horde zijn. Maar omdat zij proberen ‘meer Nederlands’ te zijn, zouden de Nederlandse verenigingsleden hun best kunnen doen om hen erbij te trekken door Engels te spreken.’
All-Dutch
Claudia, die aan de Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen studeert, zegt dat haar hockeyteam bij GCHC dat niet helemaal had begrepen. ‘Ik was net aangekomen in Groningen en het leek me leuk om bij een team te horen. Voor de sport en om vrienden te maken. Na de eerste training gingen we nog iets drinken. Het waren allemaal Nederlandse studenten, op een Duits meisje na. Niemand sprak Engels, of probeerde dat zelfs maar.’
Hoewel ze probeerde zich aan te passen, deden de anderen geen moeite om haar erbij te betrekken. ‘Het voelde niet goed. Ik wilde niet in mijn eentje bier drinken, dus ik bleef maar even en ging er toen vandoor.’
Ze ging niet meer naar de volgende training. ‘Ik weet dat ik moeten openstaan voor de plaatselijke taal en cultuur. Ik zou Nederlands moeten leren om beter te integreren. Maar je voelt je toch buitengesloten in zulke situaties.’
Praktisch probleem
Bij het Erasmus Student Network (ESN) speelt het taalprobleem niet. Een van de doelen van de vereniging voor uitwisselingsstudenten is om internationale en Nederlandse studenten samen te brengen. Maar, zegt voorzitter Hannah Jelkman, het probleem met Nederlandse verenigingen heeft vele kanten.
‘Er is het praktische, organisatorische aspect en het meer sociale aspect’, zegt ze. Praktisch gezien is het veel werk om documentatie en andere materialen in het Engels beschikbaar te maken. En los van de communicatieproblemen tussen studenten onderling, ‘worden Nederlandse verenigingen beperkt door hun lange geschiedenis vol tradities.’ Al die specifieke gebruiken laten zich immers niet makkelijk vertalen.
Nederlandse verenigingen worden beperkt door hun lange geschiedenis
Bij Albertus, een van de traditionele gezelligheidsverenigingen, zijn internationale leden welkom. ‘Maar de hoofdtaal is Nederlands’, zegt vicepraeses Coen Heere. ‘Dus we proberen niet actief internationale studenten te trekken. Dat is niet onze topprioriteit.’
En aangezien er meer dan genoeg Nederlandse studenten lid willen worden, is het ook niet echt nodig om internationals aan te trekken. ‘We hebben nu al een capaciteitsprobleem’, zegt Heere.
Integratie
Toch is het niet allemaal slecht nieuws voor internationals. ‘Op sociaal gebied zijn er positieve ontwikkelingen geweest’, zegt Jelkmann. ESN-activiteiten bereiken een steeds diverser publiek. Een van die activiteiten was Integration Night, dat samen met de grote verenigingen, waaronder Albertus, werd georganiseerd. Internationale studenten kregen er de kans om te ervaren hoe het is om lid te zijn van een Nederlandse vereniging.
Zo’n honderd studenten schreven zich in voor een lezing op Albertus, een diner op Vindicat en een biercantus bij Dizkartes. ‘Internationals wilden graag begrijpen wat er precies gebeurt bij de verenigingen en de gebouwen bekijken. De interesse is er’, zegt Jelkmann.
In januari organiseerde ESN ook een discussie rond de integratie van internationale en Nederlandse studenten ‘We bespraken het probleem vanuit sociaal en praktisch perspectief en er was een international die een positief verhaal vertelde over haar integratie in het Nederlandse studentenleven.’
Goede weg
Buciu vindt ook dat de situatie verbetert. ‘Het kost tijd, maar we zijn op de goede weg.’ Ze zou graag meer in gesprek gaan met internationals en hen uitleggen dat Nederlandse studenten niet bijten. ‘Sommigen denken dat Nederlandse studenten niet willen integreren, maar dat is niet het geval.’
Ze zou ook graag meer informatiebijeenkomsten willen, over hoe het is om lid te zijn van een vereniging, of om extracurriculaire activiteiten te doen, zoals sporten bij de ACLO, een cursus volgen bij de USVA, of zelfs een bestuursjaar.
Iva zou graag zien dat er meer gesproken wordt over de verschillende perspectieven in een multiculturele omgeving. ‘Het is gemakkelijker voor Nederlandse studenten, want zij zijn thuis. Wij komen hier vaak alleen en spreken een andere taal in een vreemd land. Als je die twee uitgangspunten bespreekt, dan komt er misschien wat meer begrip en wordt integratie gemakkelijker.’