Ilinca is polyamoreus
‘Je bepaalt zelf hoe relaties eruitzien’
Door Veronika Bajnokova
By Veronika Bajnokova
Veronika Bajnokova
‘Toen mijn vrienden hoorden dat mijn vriendin Lucy een vriend had gevonden, vroegen ze me: “Val jij ook op hem?”’ En dat is nog maar een van de vele misvattingen waar Ilinca in haar non-monogame leven mee te maken krijgt. ‘Mensen denken dat het een soort orgie is, maar dat klopt niet. Ik was helemaal niet op die manier geïnteresseerd in hem.’
Ilinca Sfrijan-Penciu, tweedejaars kunstmatige intelligentie uit Roemenië, heeft een relatie met twee mensen tegelijkertijd. Ze is een van de naar schatting 65- tot 140.000 mensen in Nederland die meerdere partners heeft, volgens onderzoek van expertisecentrum seksualiteit Rutgers en het polyamorie-kennisnetwerk Pluk de Liefde. En hoewel non-monogamie met de maand populairder wordt, weet ze dat er nog altijd veel verwarring is over hoe dit soort relaties in de praktijk werken.
Ze heeft nog nooit een exclusieve relatie gehad met maar één persoon. ‘Mijn ouders weten wie ik date, maar ze denken dat ik op een gegeven moment voor een van hen kies’, zegt Ilinca.
Maar zij gelooft niet in het idee van zielsverwanten en zegt dat ze zich niet kan voorstellen dat ze ooit voor een monogame relatie kiest. ‘Er zijn zoveel mensen op deze wereld, hoe kun je dan denken dat je de ware in jouw buurt vindt?’
Misverstand
Ilinca is nu twintig, maar zelfs toen ze nog maar twaalf was, zette ze al vraagtekens bij de regels die mensen stellen in monogame relaties. ‘Ik vroeg me af wat telde als vreemdgaan. Is flirten ook vreemdgaan? Ik zou wel willen blijven flirten met mensen.’
Mensen zien ethische non-monogamie als vreemdgaan, zegt ze, maar dat is een misverstand. Om zo’n relatie te laten werken, moet je het allebei eens zijn over de regels en het vereist veel communicatie.
Hoe kun je denken dat je de ware in jouw buurt vindt?
Er zijn ook verschillende vormen van non-monogamie. Polyamorie betekent dat je meerdere liefdesrelaties hebt waarbij mensen emotioneel aan elkaar gecommitteerd zijn. Bij bijvoorbeeld open relaties werkt dat anders: dan zijn partners overeengekomen dat ze seks mogen hebben met anderen, maar geen relatie.
Ilinca’s relaties zijn gebouwd op diepe emotionele verbinding, maar hoewel ze haar partners gelijk behandelt, beseft ze dat ze een sterkere band heeft met Lucy, met wie ze het langste samen is. Ze leerden elkaar kennen in Roemenië, tijdens een dierenrechtendemonstratie van veganisten in Boekarest.
‘Ze worstelde ermee om me uit te leggen dat ze niet monogaam wilde zijn’, zegt Ilinca over die eerste keer dat zij en Lucy het hadden over een relatie. ‘Het bleek dat ik de eerste polyamoreuze persoon was die ze had ontmoet.’
Jaloezie
Inmiddels zijn ze twee jaar samen en in die tijd heeft Ilinca veel geleerd over polyamorie in de praktijk. Een van de eerste uitdagingen waar ze tegenaan liep was jaloezie. ‘De eerste keer dat Lucy haar vriend mee naar huis nam, had ik het gevoel dat ze hem meer aandacht gaf, dat ze bij hem aanhankelijker was dan bij mij.’
Maar in non-monogame relaties wordt jaloezie niet beschouwd als een negatief gevoel. ‘Het is iets waar je mee moet dealen.’ Je moet het niet begraven, maar de verantwoordelijkheid nemen voor je eigen gevoelens en ze communiceren, terwijl je partner weer aandacht moet hebben voor jouw gevoelens. ‘Dus ik vertelde Lucy dat ik het er moeilijk mee had, en zij gaf me een knuffel en verzekerde me dat mijn gevoelens er net zo goed toe deden.’
Nog altijd wordt Ilinca soms jaloers, maar ze wordt er steeds beter in om daar mee om te gaan. ‘Ik wil dat mijn partners me vertellen hoe gelukkig ze zijn met hun partners’, zegt ze. Dit heet compersie, waarbij het geluk van anderen jou gelukkig maakt. ‘Ik wil dat ze me over hen vertellen en als het kan, wil ik ze ontmoeten.’
Grenzen
Maar dat betekent niet dat je geen grenzen nodig hebt. ‘Lucy vertelde me dat ik een grens over ging toen ik vorig jaar met te veel mensen naar bed ging’, lacht ze. ‘Dus daar ben ik mee opgehouden.’
Lucy zei dat ik met te veel mensen naar bed ging, dus daar ben ik mee opgehouden
Het ging Lucy niet zozeer om het aantal mensen, zegt Ilinca, maar ze was bezorgd dat Ilinca verstrikt zou raken in de ongezonde ‘hookup-cultuur’, waarbij mensen als wegwerpartikelen worden beschouwd. Dus nu heeft ze geen losse seksuele contacten meer, maar werkt ze aan betekenisvolle relaties met anderen.
Afgelopen september kwam ze Alex tegen, die op een activistische markt buttons verkocht. ‘Ik wilde er eentje kopen, maar ik had geen contant geld.’ Alex gaf haar de button toch. ‘Ik zei dat we een andere keer moesten afspreken zodat ik haar het geld kon geven. En toen zei zij: “Je mag in plaats daarvan wel een drankje voor me kopen.”’
Vier partners
Alex heeft meer ervaring met non-monogamie dan Ilinca, en ook meer partners. Voor Ilinca was dit de eerste keer dat ze niet iemands primaire partner was. ‘Op onze eerste date opende ze Google Calendar en zei ze dat ze al vier partners had’, lacht Ilinca.
‘Ze had graag met me willen daten, maar ze zat al aan haar max’, legt ze uit. ‘Dat heet polysaturatie. Liefde is grenzeloos, maar onze tijd en energie zijn wel beperkt, dus het houdt ergens op.’ Aanvankelijk sprak ze alleen spontaan af met Alex, maar na verloop van tijd werd het een regelmatige afspraak. Nu staat Ilinca minstens een keer per week in rood in Alex’ agenda.
Check-ins
Ilinca vertelt dat ze vaak even checkt bij haar beide partners of niemand zich verwaarloosd voelt. ‘Ik maak me constant zorgen dat ik aan de een meer aandacht besteed dan aan de ander.’ Toen ze Alex begon te daten, besefte ze dat ze al snel volledig opging in haar nieuwe relatie. ‘Ik bleef dan bijvoorbeeld vijf nachten achter elkaar bij haar logeren en dan dacht ik: oh shit, ik trek langzaam bij haar in.’
Ze kon het alleen nog maar over Alex hebben: met haar vrienden, maar ook met haar vriendin. Tot Lucy op de rem trapte. ‘Ze wilde dat ik voorzichtig was en niet te snel verliefd zou worden’, zegt Ilinca.
Ook nu was het weer geen kwestie van jaloezie: Lucy had gewoon het beste met Ilinca voor. ‘Omdat ik zoveel tijd met Alex doorbracht, zei Lucy dat ik onafhankelijker moest zijn.’
Je voldoet toch al niet aan de normen, dus waarom zou je het niet nog verder voeren?
Dat moest Ilinca leren. ‘In de meeste monogame relaties heb je ook zo’n periode, de wittebroodsweken, waarin je zoveel tijd met iemand doorbrengt dat je je helemaal met diegene gaat vereenzelvigen.’ Dat kan polyamoreuze mensen ook overkomen, maar als je met meerdere mensen een relatie hebt, ga je minder snel afhankelijke trekjes vertonen, volgens Ilinca.
Voor haar is non-monogamie nauw verbonden met haar ervaringen als queer persoon. ‘Je voldoet toch al niet aan bepaalde maatschappelijke normen, dus waarom zou je het dan niet nog een stapje verder voeren?’ Wat ze het fijnste vindt aan non-monogamie, zegt ze, is dat er geen norm is. ‘Je bepaalt zelf hoe je relaties eruitzien.’
Antikapitalistisch
Ze ziet vaak grapjes voorbij komen dat polyamorie de nieuwe norm wordt voor mensen die anders de huur niet kunnen betalen. ‘Maar liefde is niet een soort profijtelijke relatie, gebaseerd op winst, zoals het kapitalisme ons wil laten geloven’, stelt Ilinca. ‘Dat en de hookup-cultuur zijn uitwassen van de individualistische maatschappij. We behandelen mensen niet meer met compassie en zachtheid.’
Polyamorie past voor Ilinca bij de antikapitalistische idealen waar ze naar streeft. ‘Ik wil in een gemeenschap leven, ik wil ergens bij horen’, zegt ze. ‘Dat is iets heel radicaals in onze samenleving.’
Maar non-monogamie is niet voor iedereen weggelegd. ‘Je moet er veel moeite in steken om alles wat je hebt geleerd te herzien, en je moet goed kunnen communiceren. Met een partner stuit je op bepaalde uitdagingen, maar hoe meer partners, hoe meer uitdagingen.’
Meer weten over non-monogamie? Ilinca raadt de boeken Polysecure van Jessica Fern en The Ethical Slut van Easton en Hardy aan, of volg @polyphiliablog op Instagram.
De namen Lucy en Alex zijn pseudoniemen.