In de Universiteitsbibliotheek toont student geneeskunde Christian ongeveer twintig ongeopende WhatsAppberichtjes op zijn telefoon. Allemaal van mensen op wie hij niet meer reageert. Hij vindt het lullig, maar soms weet hij gewoon niet hoe het verder moet in een gesprek. ‘Ik vind ook dat ik ze niks schuldig ben. Sommige van hen heb ik nog geen dag gekend.’

Ook rechtenstudent Jakob ghost vaak mensen. Sommige mensen sturen gewoon te veel berichtjes achter elkaar, vindt hij, en dus negeert hij ze. Medestudent Vilma bekent dat ze ‘een hoop mensen’ heeft geghost. ‘Je terugtrekken uit een sociale relatie is heel normaal’, zegt ze. ‘Studenten zijn bang om zich te binden en willen gewoon zorgeloos door het leven gaan.’

Onbeleefd

Het is tegenwoordig doodnormaal voor studenten om zich zonder ook maar iets te zeggen terug te trekken uit een oppervlakkige vriendschap. Ze weten heus wel dat het niet de beste manier is. Maar ze vinden ook dat ‘niemand je iets schuldig is’ en vinden het zelf ook niet zo erg als iemand met we ze een keer op date gingen plotseling niet meer reageert. 

‘We hadden één date gehad en zouden nog een keer een biertje pakken, maar dat liep op niets uit.’ Ze zeiden niet eens doei. ‘We hebben allebei niks meer van ons laten horen’, zegt psychologiestudent Anna.

Ik reageer niet omdat ik de confrontatie niet aan wil gaan

Veel studenten die we in de UB spreken, zeggen dat ze het onbeleefd vinden om iemand te dumpen door te zeggen dat het waarschijnlijk niets wordt. Student technische bedrijfskunde Jannat draait vaak om de hete brij heen. 

Social media

Maruška, student economie en bedrijfskunde, durft niet gemeen te zijn. ‘Ik reageer niet omdat ik de confrontatie niet aan wil gaan. Vaak hebben we elkaar ook maar een keer gezien of hebben we alleen maar geappt, dus dan is het ook niet zo persoonlijk.’

De oorzaak van dit soort gedrag wordt vaak gezocht bij social media. Volgens Rik Smit, universitair docent media studies, is het inderdaad makkelijker om niet meer te reageren als je contact alleen maar via een scherm verloopt. 

Maar er zit volgens hem meer achter. ‘Aan de ene kant heb je mensen die anderen gewoon negeren, maar het kan ook zijn dat je zo veel contacten hebt dat je het gewoon vergeet’, zegt hij. ‘Er is altijd meer aan de hand.’

Per ongeluk

Jannat noemt zichzelf een ‘gepensioneerde ghoster’. Ze zegt dat ze vroeger wel eens per ongeluk mensen negeerde. ‘Daar ben ik niet trots op. Ik had ooit een meisje ontmoet met wie het klikte en we gingen samen uit. Op een avond appte ze me redelijk laat en ik viel in slaap. Ik heb nooit meer gereageerd. Ik schaamde me zo. Ik vond het echt heel vervelend’, zegt ze.

Ze kon het gewoon niet over haar hart verkrijgen om nog te antwoorden na al die dagen. ‘Alsof er dan iets tussen jou en die persoon komt waardoor het te ongemakkelijk wordt om nog verder te praten’, zegt ze. 

Maar het vervelendste aan de situatie, volgens Jannat, is dat je de persoon die je gehost hebt vaak weer tegenkomt omdat Groningen zo klein is. 

Het meisje waar ze niet meer op had gereageerd raakte innig bevriend met haar buurvrouw aan de andere kant van de gang. ‘Ik kwam haar tegen en we deden alsof er niks aan de hand was. Zij begreep waarschijnlijk ook wel dat ik het niet expres had gedaan.’

Platonisch

Maruška geeft toe dat ze niet hard genoeg werkt voor contacten die misschien wel heel leuk hadden kunnen uitpakken. ‘Er was een keer een jongen die ik heel leuk vond. Achteraf gezien denk ik nog wel eens dat ik had moeten reageren’, zegt ze.

Student internationaal recht Paula vertelt dat ze ook wel mensen in platonische vriendschappen heeft genegeerd omdat ze het gewoon te druk had. ‘Dan vergat ik te reageren en was het uiteindelijk te laat om nog iets terug te zeggen. Ik ben bevriend met mensen hier en thuis, en soms is het gewoon teveel om allemaal bij te houden.’

De ghosters vinden het vaak lullig dat ze niet beter hun best deden, en de ghostees, degenen die genegeerd worden, blijven ook met een naar gevoel achter. Student management, accounting and control Mahmoud is zowel ghostee als ghoster geweest. Hij zegt dat hij er ‘onzeker’ van werd als hij geen reactie kreeg.

Meer dan genoeg

‘Ik praatte met iemand die ik heel erg leuk vond en ik dacht dat we op hetzelfde spoor zaten’, zegt Mahmoud. ‘Toen ik meer mezelf begon te zijn in plaats van een rol te spelen voor een kans op seks, kreeg ik rare reacties en steeds minder berichtjes. Het was vervelend, want het voelde alsof ik niet mezelf kon zijn.’

Als ze de volgende ochtend een berichtje sturen, weet ik vaak niet meer wie ze zijn 

Toch heeft hij ook ‘meer dan genoeg’ mensen geghost in het verleden. Meestal op dezelfde manier: door steeds minder te reageren. Mahmoud verzint smoesjes en zegt dat hij het druk heeft, ook al is dat niet zo. ‘Een keer had ik mazzel: ik werd ziek en moest naar het ziekenhuis. Toen kon ik oprecht zeggen dat ik beter even alleen kon zijn’, zegt hij.

Universitair hoofddocent Çigdem Bozdag Bucak, die zich specialiseert in onderzoek naar het gebruik van digitale media, zegt dat de connecties tussen mensen vandaag de dag minder sterk zijn. Dat leidt onder andere tot het ghosten van vluchtige contacten. 

‘Het is heel makkelijk om je aan mensen te binden en om ze weer los te laten’, zegt Bozdag Bucak. In het echte leven ligt de drempel om iemand te negeren nou eenmaal veel hoger.’

Social media

Sociale media hebben daar wel iets mee te maken, denkt ze, maar die zijn niet de enige verantwoordelijken. Het komt volgens haar ook door verstedelijking en het feit dat we allemaal de optie hebben anoniem te blijven. 

Ook voor de opkomst van social media waren onze relaties namelijk al vluchtiger aan het worden, legt Bozdag Bucak uit. Sociale media maken het makkelijker om meerdere losse relaties te hebben waarbij we iemand snel kunnen laten vallen als we geen interesse meer hebben.

‘Je moet ook rekening houden met individuele factoren, zoals de sociale en culturele omstandigheden’, zegt ze. ‘Het hangt er ook vanaf wat mensen van een bepaalde leeftijd acceptabel vinden. Misschien is ghosten wel acceptabel voor sommige groepen.’

Er zijn ook situaties waarin ghosten al helemaal geaccepteerd lijkt te zijn. Als je de enige bent die het gesprek gaande houdt, of als de ander juist te aanhankelijk wordt en eindeloos berichtjes stuurt.

Aangeschoten

Jannat negeert vaak mensen die ze tijdens het uitgaan heeft ontmoet. ‘Soms ben ik een beetje aangeschoten en dan vragen jongens me om mijn Instagram of Snapchat. Ik reageer dan heel enthousiast, maar als ze de volgende ochtend een berichtje sturen, weet ik vaak niet meer wie ze zijn’, zegt ze.

Dan reageert ze misschien een of twee keer, maar ‘als ze de hint niet begrijpen dat ik niet geïnteresseerd ben, dan reageer ik niet meer’, zegt ze. 

Hij vroeg me of ik kinderen wilde en of ik goed kon koken. Ik heb hem geblokkeerd

Soms, zeggen de studenten, is ghosten de enige manier om van iemand af te komen. ‘Ik had een date met een jongen die ik online had ontmoet. Het ging heel goed maar halverwege onze eerste date zei hij dat hij van me hield. De week daarna vroeg hij me of ik kinderen wilde en of ik goed kon koken’, zegt Jannat. 

Ze probeerde hem voorzichtig te vertellen dat ze geen match waren. ‘Hij zei toen dat ik dan niet met hem uit had moeten gaan. Wat verwachtte hij dan? Dat ik direct met hem zou trouwen? Hij zei dat ik zijn hart gebroken had. Hij werd boos, dus heb ik hem geblokkeerd.’

Fenomeen

Bozdag Bucak zegt dat het niet te zeggen is of mensen elkaar tegenwoordig vaker ghosten. Het is door social media wel makkelijker geworden om te verdwijnen zonder uitleg, maar ‘door een bepaald gedrag een naam te geven wordt het ook zichtbaarder’, zegt ze. 

De uitdrukking ‘ghosten’ is dan ook redelijk nieuw; hij werd rond 2005 populair. ‘Omdat we het een naam hebben gegeven letten we er ook meer op.’

Mahmoud ziet er inmiddels wel een voordeel aan als iemand niet meer reageert. ‘Als je echt op zoek bent naar een relatie en iemand ghost je is het eigenlijk toch een zegen, want het scheelt tijd. Het hoort nou eenmaal bij de huidige cultuur van mensen ontmoeten en met ze appen.’

Engels