Kamernood internationals
Een gebed zonder eind
Alexander Bakos uit Roemenië had zich ingeschreven bij de opleiding rechten van de RUG. Maar hij is nooit echt begonnen. ‘Ik ben weer teruggegaan vanwege het kamertekort’, schreef hij aan de UK.
De Fins-Viëtnamese Nora Gurung is net begonnen aan een premaster klinische psychologie. Zij moest naar het Simplon Jongerenhotel omdat ze geen kamer kon vinden. ‘Ik zit in een soort overlevingsmodus’, vertelde ze eerder aan de UK. ‘Ik heb veel studenten zien huilen omdat ze niet meer weten wat ze moeten doen. Ik begin me af te vragen of er nog hoop is.’
‘Gerieflijke gastverblijven’
Al voordat de universiteit in 1614 werd opgericht, kwamen leerlingen uit heel Europa naar Groningen naar de Latijnse School.
Kamerkrapte was toen nog geen probleem, want het was waarschijnlijk Ubbo Emmius, de eerste rector magnificus, die in het ‘Eeuwig geldend edict’ Groningen beschreef als een plaats ‘die we kunnen beschouwen als van nature bestemd tot woonplaats van de Muzen. Want […] er is een grote rijkdom aan gerieflijke gastverblijven en andere zaken die daarop betrekking hebben.’
De media ontploften de laatste weken met schrijnende berichten over overvolle hostels, buitenlandse studenten die noodgedwongen op campings bivakkeerden, of met wat geluk in de keuken of op de bank bij vrienden. Ze moesten soms Groningen verlaten of kwamen zelfs niet eens: dakloze internationals. Op 8 september was er zelfs een demonstratie op de trappen van het Academiegebouw, waarbij studenten én Stadjers demonstreerden voor betere huisvesting in Groningen.
Dringend probleem
Wat is er aan de hand? De universiteit internationaliseert in hoog tempo. Op dit ogenblik studeren vijfduizend buitenlandse studenten met 120 verschillende nationaliteiten in Groningen. Elk jaar komen daar vijfhonderd nieuwe internationals bij. En dan zijn er nog de buitenlandse medewerkers. 60 procent van de promovendi en 20 procent van de reguliere onderzoekers komt uit het buitenland. Maar al die mensen moeten ergens verblijven. En dat zorgt voor problemen.
Elk jaar opnieuw staan er studenten op straat, constateert Marthe Grotenhuis, secretaris van het Erasmus Student Network (ESN). Of de situatie dit jaar veel erger is, kan ze moeilijk beoordelen. ‘Ik denk dat er vooral meer publiciteit is dit jaar’, zegt ze. ‘Misschien zijn er wel iets meer, maar geen hele grote aantallen volgens mij.’
Communicatieadviseur Rianne Elderson van Stichting Studenten Huisvesting (SSH) is het met Grotenhuis eens. ‘Ja, we hebben meer aanvragen gekregen, maar ten opzichte van dit jaar hebben we dan ook meer capaciteit.’ Aan de Zonnelaan werd deze zomer bijvoorbeeld het complex Upsilon in gebruik genomen. Daar kunnen bijna vijfhonderd studenten ondergebracht worden.
Getallen ontbreken vooralsnog, want pas in oktober wordt bekend hoeveel studenten zich daadwerkelijk hebben gemeld bij de RUG.
Toch voelt het probleem in elk geval veel dringender. ‘Internationals zijn belangrijk’, erkent Herman Ubbens, CDA-raadscommissielid ruimte en wonen. ‘De kamercrisis is slecht voor het imago van onze stad. De universiteit en de gemeente moeten dit gezamenlijk oplossen.’ De vraag is alleen: hoe?
Actie
Ubbens benadrukt dat studenten een eigen verantwoordelijkheid hebben. ‘Maar de universiteit moet er ook voor zorgen dat er voldoende huisvesting en informatie beschikbaar is.’
Volgens RUG-woordvoerder Jorien Bakker gebeurt dit al. ‘We onderkennen het probleem en nemen onze verantwoordelijkheid.’
Ze benadrukt dat al bij de werving en aanmelding wordt gezegd dat studenten zelfstandig en op tijd op zoek moeten gaan naar woonruimte. ‘Maar nu blijkt dat ongeveer tweehonderd studenten geen onderkomen hebben, hebben we gezamenlijk met Hanze en gemeente actie ondernomen.’
Met de ‘actie’ doelt ze op Suite23. Dat is het tijdelijke onderdak voor honderd dakloze buitenlandse studenten in een voormalig pand voor vluchtelingenopvang aan de Van Swietenlaan 23.
Een Spaanse student die een kamer huurt in Suite23, is echter niet onder de indruk. ‘De universiteit heeft wel aangegeven dat het lastig zou kunnen zijn om een kamer te vinden’, zegt hij. ‘Maar er is wel een verschil tussen “lastig” en “haast onmogelijk”.’
Te laat
Elzo Smid, die het protest voor betere huisvestiging in Groningen organiseerde, beaamt dat. ‘Als je bedenkt dat studenten soms al weken op zoek waren naar een kamer, komt de universiteit met Suite23 eigenlijk te laat’, zegt hij.
De 54-jarige grafisch vormgever stuitte op de problemen, toen hij een Facebookgroep voor studentenkamers in Groningen ging beheren. ‘Aan de berichten zag ik dat er steeds meer buitenlandse studenten in paniek raakten. Sommigen konden wekenlang geen kamer vinden en waren vaak ook al een keer opgelicht.’
Smid zag bovendien foto’s van kamers, die niet eens in Nederland konden zijn. Veel studenten hadden al een paar keer dertig euro betaald aan verschillende bemiddelingsbureaus en waren nog steeds op zoek. ‘Iedereen riep steeds dat we wat moesten doen, maar er gebeurde niets. Toen ging ik dus maar dat protest organiseren’, vertelt hij.
Lapmiddelen
Het is niet zo alsof de universiteit nooit eerder heeft geprobeerd het probleem te fixen. Pakweg zeven jaar geleden werden containerwoningen op Zernike neergezet. Een voormalig ziekenhuis werd verbouwd tot internationaal studentenhuis Frascati. Er kwam een hotelboot naar Groningen waar studenten de eerste maanden een luxe kamer konden huren – all-in. Maar de problemen steken elk jaar weer de kop op en de partijen wijzen naar elkaar.
‘De universiteit zegt steeds dat zij geen bevoegdheden heeft om te bouwen’, zegt Smid. ‘Formeel klopt dat natuurlijk. Formeel is de universiteit niet verantwoordelijk. De universiteit mag ook inderdaad geen kamers verhuren. Maar als je echt iets wilt doen, zijn er natuurlijk altijd mogelijkheden.’ Ook wethouder Roeland van der Schaaf zei bijvoorbeeld dat ‘de gemeente meer zou kunnen bouwen, als de RUG huurgaranties zou geven.’
Bakker benadrukt dat gemeente en universiteit wel degelijk bezig zijn een permanente oplossing te vinden. De Trefkoel – een voormalig zalencentrum aan de Zonnelaan – wordt verbouwd. Het project liep echter vertraging op, omdat het aardbevingsbestendig gemaakt moest worden. ‘En de afgelopen jaren zijn circa vierduizend nieuwe eenheden toegevoegd’, aldus Bakker. ‘Sommige zelfs speciaal voor internationals. De komende jaren staan er nog enkele duizenden eenheden in de planning. De onderwijsinstellingen en de gemeente zetten zo in op een permanente oplossing voor de huisvesting van internationale studenten.’ Maar wat die plannen concreet inhouden, kan Bakker nog niet vertellen.
De komende weken zullen de dakloze studenten langzaam maar zeker hun plekje gaan vinden, denken de betrokkenen. Ook in andere jaren was dat het geval. Maar zelfs als er eind oktober daadwerkelijk niemand meer op zoek is naar een kamer, betekent dat nog niet dat de situatie goed is opgelost, vindt Smid. ‘Als er straks studenten nog steeds in veel te kleine, donkere en veel te dure kamers zitten, dan kan je nog niet tevreden zijn.’