Hoe gaan we de fietsenjungle te lijf?

Nee, het zijn niet alleen studenten die de fiets gebruiken. Toch ontgaat het niemand dat rondom universiteitsgebouwen, studentenhuizen en uitgaansgelegenheden veel meer fietsen rondslingeren. Hoe moet de fietsenjungle worden opgelost?

Meer parkeerplekken

‘Een stad met een fietsprobleem is een gezegende stad’, zegt Elte Hillekens van GroenLinks. Volgens haar is de oplossing dan ook simpel: zorg voor meer parkeermogelijkheden, bijvoorbeeld de net geopende fietsenkelder onder de oude V&D aan de Grote Markt. Of zoals de gratis fietsenstalling onder het Forum, of de fietsenkelder bij het Harmoniegebouw.

Die oplossing deelt ze met onafhankelijk kandidaat Teunis Dokter, Partij voor de Dieren, Stadspartij 100% voor Groningen, D66 en FVD. FVD benoemt daarbij wel expliciet dat er geen autoparkeergarages voor opgeofferd moeten worden. ‘De binnenstad moet je niet afsluiten voor de automobilist’, zegt FVD-lijsttrekker Sander van den Maagdenberg. 

Een stad met een fietsprobleem is een gezegende stad

De ChristenUnie heeft voor het fietsenprobleem een andere oplossing: de stoepen verbreden. ‘Dan heb je ook meer ruimte voor voetgangers naast de fiets’, zegt Sten Wennink.

‘Er zijn nog best wat straten ingericht op auto’s en vrachtwagens. Als we daar eenrichtingsverkeer van maken en de helft van de straat opnieuw inrichten, dan heb je een stoep waar mensen zowel kunnen lopen als waar een fietsparkeervak past.’

Meer handhaving

Volgens andere partijen wordt het probleem deels opgelost door meer (gratis) parkeerplekken te maken, maar vooral door ook te handhaven. ‘Heel veel studenten hebben meer dan één fiets per persoon’, zegt Carlos Bril van de Partij van de Zuinigheid. ‘Daarmee verwordt het bijna tot een wegwerpartikel, dat dus rond kan slingeren. Dan is weghalen een prima optie.’

De meeste mensen zetten hun fiets het liefste voor de deur

Ook Partij voor het Noorden, CDA en D66 pleiten voor structurele handhaving. ‘Je moet fietsenstallingen maken op plekken die ook handig zijn voor studenten’, zegt CDA’er Etkin Armut. ‘En in het begin zal daarop gehandhaafd moeten worden, zodat mensen ook daadwerkelijk de fiets op de juiste plek zetten.’

Moeilijk probleem

Toch is niet iedereen voor meer handhaving. ‘Het is een moeilijk probleem’, zegt VVD’er Rik Heiner. ‘De meeste mensen zetten hun fiets het liefste voor de deur, dat is ontzettend moeilijk om tegen te gaan. Elk uur een rondje handhaving langs laten lopen, lijkt me ook niet de bedoeling.’

PVV en Belang van Nederland (BVNL) zijn het daarmee eens. ‘Zorg voor een goede fietsenstalling voor de deur’, zegt Ton van Kesteren van de PVV. ‘En zet niet in op inpandige fietsgarages, want het is een illusie dat iedereen daar gebruik van gaat maken.’

Volgens BVNL is de beste oplossing het probleem eerst nader te bestuderen. ‘Misschien kunnen we dat ook samen met studenten doen’, zegt Robert Pestman. ‘Wat zijn de behoeften van mensen en wat zijn ze bereid ervoor te doen? Zo kom je bij een werkbare oplossing.’

Woningnood, beleggers en huisjesmelkers

Een veredelde bezemkast voor meer dan vierhonderd euro per maand lijkt tegenwoordig eerder regel dan uitzondering. Wie niet via een woningcorporatie aan woonruimte komt, kan vaak niet anders dan de portemonnee trekken.

Daar komt ook het woningtekort bij, waardoor veelal internationale studenten maandenlang zoeken naar een woonplek. Dit studiejaar bleek de noodopvang voor dakloze studenten harder nodig dan ooit: voor het eerst moest een deel ervan noodgedwongen tot eind december open blijven. 

Hoe kijken de politieke partijen naar deze problemen en wat is hun oplossing?

Bouwen op Zernike

Eigenlijk zijn alle partijen het erover eens dat op Zernike studentenwoningen gebouwd moeten worden. Het liefste met bijpassende faciliteiten zoals horeca, winkels en sportfaciliteiten, zodat het een volwaardige campus wordt.

Partijen als de SP, CDA en Stadspartij 100% voor Groningen pleiten voor zeker vijfduizend kamers en Partij voor het Noorden vermoedt zelfs dat er meer dan één campus nodig zal zijn.

Als het aan D66, GroenLinks, Student & Stad en Partij voor de Dieren ligt, wordt het een volwaardige campus met alles erop en eraan, maar met minder dan vijfduizend kamers.

VVD, PvdA, ChristenUnie, onafhankelijk kandidaat Teunis Dokter, Partij van de Zuinigheid, PVV, FVD en Belang van Nederland (BVNL) laten een concreet getal in het midden. De meeste partijen zien een campus vooral als een oplossing voor internationals die al dan niet tijdelijk in Groningen studeren of voor de universiteit werken.

Als de RUG zelf bouwt, haalt ze wat druk van van de woningmarkt

Universiteiten mogen, schrijft de wet voor, geen publiek geld gebruiken voor bijvoorbeeld huisvesting. Maar de RUG heeft ook privaat geld en daarmee mag het het wel.

Als de universiteit het zelf financiert, kan dat zonder winstoogmerk, zegt Robert Pestman namens BVNL. ‘Dan kunnen veel studenten voor een goede prijs een kamer vinden en haalt het wat druk van de rest van de woningmarkt.’

Dat vindt ook Teunis Dokter: ‘De RUG heeft heel veel vastgoed en kan dus prima op haar eigen balans zulke huisvesting financieren.’

Sociale cohesie

Er is wel een keerzijde, vrezen enkele partijen: de student wordt dan ‘verbannen’ naar de randen van de stad. ‘Wat Groningen uniek maakt, is juist dat studenten in de wijken wonen en studenten en Stadjers door elkaar wonen’, zegt Elte Hillekens van GroenLinks.

Wat haar betreft blijft dat zo, en dat vinden ook VVD, D66, Student & Stad, PvdA, ChristenUnie, Partij voor de Dieren, Partij van de Zuinigheid en de PVV.

Want samen in een wijk wonen bevordert de sociale cohesie, menen zij. ‘Daarom moeten we direct stoppen met studentenpanden om te zetten naar studio’s’, zegt Steven Bosch van Student & Stad.

We moeten direct stoppen met studentenpanden omzetten naar studio’s

Student & Stad vindt, evenals VVD, SP, D66 en ChristenUnie, dat de gemeenschappelijke kamer juist belangrijk is voor het studentenleven en daar in studentenhuizen meer op gelet moet worden.

Huisjesmelkers

Meerdere partijen maken zich zorgen over de uitbuiting van studenten door huisjesmelkers. De SP is daar heel duidelijk over: de verhuur aan jongeren en studenten moet je aan woningcorporaties overlaten.

GroenLinks en PvdA zijn gematigder en zien liever dat de huisjesmelkers aangepakt worden. Bijvoorbeeld door de invoering van de zelfwoonplicht, die betekent dat wie een huis koopt er eerst twee jaar zelf moet wonen. Dat zou beleggers af moeten schrikken.

De PVV is het daar niet mee eens. ‘De gemeenteraad zegt dat beleggers kapitalisten zijn die de kluit belazeren en die je niet moet vertrouwen’, zegt Ton van Kesteren. ‘Ik vind het wel meevallen. De slechte verhuurders zijn bekend en die kun je aanpakken. Maar er zijn ook goede verhuurders, die je nu juist nodig hebt. Die twee kun je niet over een kam scheren.’

De groeiende universiteit

Nooit eerder groeide het aantal studenten aan de RUG zo hard als de laatste vier jaar. In 2018 waren er ruim 31.000 studenten, in 2020 36.000. Een groot deel van de groei komt doordat steeds meer internationals hun weg naar Groningen vinden.

Hoewel de universiteit studenten, waar die dan ook vandaan komen, niet zomaar mag weigeren, vinden veel partijen wel dat er iets moet gebeuren aan de ongebreidelde groei. Maar hoe?

Groei is niet per ongeluk

Veel partijen zeggen dat de RUG haar groeiambities deels zelf in de hand heeft. ‘Bij een aantal faculteiten staat letterlijk in de toekomstplannen dat groei door de toename van het aantal internationale studenten gewenst is’, zegt Jim Lo-A-Njoe van D66. ‘Dan gebeurt de groei niet per ongeluk, maar is het dus onderdeel van het strategisch beleid.’ 

De uni kan niet blijven zeggen: Het overkomt ons

Ook de PvdA benoemt dit. ‘En dan kan de universiteit niet blijven zeggen “Het overkomt ons” en de verantwoordelijkheid van zich afschuiven’, zegt Julian Bushoff van de sociaaldemocraten.

Niet actief werven

Als je echt verantwoordelijkheid neemt, dan stop je met het actief werven, stellen de Partij van de Zuinigheid, PvdA, SP en Stadspartij 100% voor Groningen. Zowel ChristenUnie als het CDA vindt het ‘de morele taak’ van de universiteit om na te denken over ‘gezonde groei’ en de gevolgen ervan. 

Bovendien moet volgens vrijwel alle partijen de communicatie met internationale studenten beter: de universiteit moet ze laten weten over de kamernood in Groningen.

En doet de universiteit dat onvoldoende? Dan kan de gemeente volgens Wesley Pechler van de Partij voor de Dieren met ‘soft power’ de druk opvoeren. ‘De universiteit heeft de gemeente nodig. Als jullie niet meewerken aan het inperken van de groei, prima, dan krijgen jullie de vergunning voor een verbouwing niet.’ 

Student niet het probleem

‘Studenten zijn niet het probleem’, zegt VVD’er Rik Heiner. ‘De huisvesting, dat is het probleem. Het is niet onze taak als gemeente om de hogeronderwijsinstellingen op te roepen minder studenten aan te nemen, daar gaan zij zelf over.’

‘Als je nadenkt over onderwijskwaliteit zou je afspraken moeten kunnen maken over het aantal studenten dat je hebt, maar dat valt buiten de gemeentelijke verantwoordelijkheid’, zegt Elte Hillekens van GroenLinks. ‘Wij moeten bouwen.’

Volgens Partij voor het Noorden is het stoppen van reclame maken ‘een allerlaatste redmiddel’. ‘We zijn een tolerant land en iedereen is welkom’, zegt Leendert van der Laan. ‘Het probleem ligt bij de woningen.’

De student is niet het probleem, het probleem ligt bij de woningen

Volgens de PVV moet de universiteit nagaan of ze de studenten die ze uitnodigt ook perspectief op huisvesting kan bieden. Zijn er onvoldoende woningen? Dan is er volgens PVV’er Ton van Kesteren niets mis met het instellen van een studentenstop. FVD is voor het instellen van een quotum voor internationale studenten.

Noodopvang

En bij de woningen, daar wringt de schoen. Want ook dit jaar waren honderden studenten (meestal internationals) aan het begin van het studiejaar langere tijd dakloos. De universiteit en de gemeente hadden de behoefte aan noodopvang (opnieuw) onderschat.

De meeste partijen zijn het erover eens dat dit niet nog eens mag gebeuren, dat noodopvang nu echt op tijd geregeld moet worden. Beter te veel dan te weinig ruimte, stellen zij.

Toch vinden enkele partijen dat het genoeg is geweest en het nu aan de universiteit is om dat te regelen en te betalen. ‘De universiteit is degene die de mensen naar Nederland haalt, dus laat die ook de verantwoordelijkheid nemen voor de noodopvang’, zegt Robert Pestman van Belang van Nederland.

Ook GroenLinks en onafhankelijk kandidaat Teunis Dokter vinden dat de universiteit zelf voor de noodopvang op moet draaien.

Geluidsoverlast in de wijken

Naast studenten wonen als je zelf geen student meer bent, is niet altijd een pretje. Vooral tijdens de lockdown waren in wijken waar veel studenten wonen veel huisfeesten, die met veel lawaai tot diep in de nacht doorgingen.

Hoe denken de partijen over het tegengaan van geluidsoverlast in stadswijken met veel studenten?

Nu studenten het huis uit kunnen, heb ik niet meer gehoord over overlast

Volgens een aantal partijen was de overlast van de afgelopen twee jaar vooral te wijten aan de pandemie. PvdA, Student & Stad en GroenLinks benadrukken daarom dat we het probleem niet groter moeten maken dan het is.

Nee, niet alle studenten veroorzaken overlast. Ja, sommigen wel: daarom moet er bij overlast vooral worden gekeken naar waar die vandaan komt. ‘En nu studenten weer het huis uit kunnen, naar de vereniging kunnen, weer uitgaan, heb ik niet meer gehoord over overlastmeldingen’, zegt Steven Bosch van Student & Stad.  

Ook FVD is voorstander van goed kijken waar de overlast vandaan komt. ‘En daar kun je dan handhaven’, zegt Sander van den Maagdenberg. 

Handhaving verscherpen

Andere partijen pleiten wel voor betere handhaving. Zoals de SP, die vindt dat de politie veel eerder moet kunnen ingrijpen en dat ook huiseigenaren beboet moeten worden. ‘Als je hen in de portemonnee raakt, is het gauw afgelopen met de overlast’, zegt Jimmy Dijk. 

VVD, D66, onafhankelijke kandidaat Teunis Dokter, Partij voor de Dieren en PVV zijn ook allemaal voor strengere handhaving. De politie moet meer bevoegdheden krijgen, meer en sneller boetes uitdelen en een verhuurder moet ook aangesproken worden. In het ergste geval zou die dan zijn verhuurdersvergunning kwijtraken.

Met elkaar praten

Hoewel Belang van Nederland het eens is met beter toezicht op studenten die overlast veroorzaken, denkt de partij ook dat boetes alleen niet werken. Er moet een stok achter de deur zijn om studenten te dwingen zich aan te passen, zoals het kunnen verliezen van je kamer. Eenzelfde stok voor de verhuurder werkt volgens de partij ook: de verhuurdersvergunning intrekken.

We hebben verschillende interpretaties van leefbaarheid

VVD, ChristenUnie, CDA, Partij voor het Noorden, Partij van de Zuinigheid en Stadspartij 100% voor Groningen willen in eerste instantie inzetten op beter contact tussen Groningers en studenten. Als mensen met elkaar praten, elkaar beter leren kennen, dan bedaren de gemoederen wel, menen de partijen.

‘Er is bijna nooit sprake van kwade wil’, zegt Sten Wennink van de ChristenUnie. ‘Maar we hebben wel verschillende interpretaties van leefbaarheid. Laten we daarover praten.’

En als praten niet vanzelf gaat, zou je wat de ChristenUnie betreft ook kunnen denken aan ‘wijkrechtspraak’. Een soort mediation voor de wijk, waarbij iedereen wel met elkaar in gesprek moet. 

Stadspartij 100% voor Groningen denkt ook dat een soortgelijke wijkaanpak zou kunnen werken om mensen met elkaar in contact te brengen, evenals Partij van de Zuinigheid, die een wijkraad oppert.