Docent sterrenkunde Jake Noel-Storr wist niet wat hij zag. Plotseling verschenen er tientallen woedende berichtjes in de groepsapp die hij voor zijn studenten had aangemaakt. ‘Het is niet onze fout dat onze tentamens slecht worden nagekeken’, liet een student hem zonder omhaal weten. 

‘Dit hele vak is een circus’, vond een tweede. 

En of het nuttig was? ‘Dat hangt ervan af of de docent zijn best gaat doen’, stelde een derde. ‘We hebben het recht om boos te zijn.’

Het waren allemaal verwijten en beschuldigingen aan zijn adres. Alleen maar omdat hij niet alle antwoorden van een tussentijds tentamen had gepubliceerd.

Uitleg

In het afgelopen jaar is het ineens een terugkerend probleem geworden. Voor het eerst in de drie jaar dat hij het vak geeft, ziet Noel-Storr dat studenten massaal klagen. Voorafgaand aan het tentamen had hij omstandig uitgelegd waarom hij niet alle antwoorden bekend zou maken. ‘Sommige vragen zijn gebaseerd op concepten of vaardigheden. Het is nutteloos om de feitelijke informatie uit die antwoorden te bestuderen.’ 

Natuurlijk wilde hij die vragen wel met zijn studenten bespreken, dus daarvoor organiseerde hij online sessies. ‘Maar daar kwamen heel weinig mensen naartoe.’

Ze bleven klagen in plaats van te luisteren naar de uitleg

De uitleg was blijkbaar niet voldoende voor veel studenten. ‘Ze hadden besloten dat dit een slecht idee was, dus bleven ze klagen in plaats van te luisteren naar de uitleg of te vertrouwen op mijn expertise.’ Dat werd nog erger toen bleek dat ze het tussentijdse tentamen ook niet konden inzien.

‘Dit was toen er net een heel strenge lockdown was aangekondigd. De tentamens lagen in een kluis op de campus waar ik niet kon komen’, legt Noel-Storr uit.

Op begrip voor dat probleem hoefde hij ook niet te wachten. ‘We hebben het heel vaak uitgelegd, maar studenten bleven maar kopiëren en plakken uit het studentenhandboek dat ze een recht hadden om hun tentamens in te zien.’ 

Dat wist hij natuurlijk ook wel. Zodra het weer mocht, organiseerde hij een spreekuur met dat doel. ‘Daar kwam welgeteld één student opdagen’, vertelt hij. ‘Het lijkt soms meer om de discussie te gaan dan om de uitkomst daarvan.’

Hybride onderwijs

Noel-Storr denkt dat het de schuld is van het hybride onderwijs. Vóór corona bouwde hij in de collegezaal een band op met zijn studenten. In het eerste coronajaar volgden studenten online onderwijs en accepteerden ze dat het anders ging. Dit jaar zorgde de hybride tussenvorm juist voor verwarring. 

‘Ze hadden fysieke werkcolleges met hun TA’s waar ik niet bij betrokken was. Maar de hoorcolleges waren wel online’, vertelt hij. ‘Daar gaan ze ook geen gesprek met je voeren, dus hun enige communicatie met mij was via zo’n groepsapp.’

De groepsapp vond hij belangrijk. Hij wilde zijn studenten een platform bieden om samen te leren en te discussiëren over de stof met hem erbij. Maar door de klagende studenten werd hij gedwongen de studenten aan te sporen via andere platforms contact met hem en elkaar te zoeken. ‘Als er een groep studenten heel luidruchtig is, kan het lastig zijn voor de rest.’

Ontzettend frustrerend, noemt hij dat. ‘Maar je blijft proberen de boodschap over te brengen.’ Het doel van de groepsapp was om inhoudelijke gesprekken te kunnen aangaan, maar het leidde tot een plek waar studenten hun grieven dumpten. ‘Dan is er geen gesprek meer.’

Normaal studeren

Ook statistiekdocent Edith van Krimpen kreeg het afgelopen jaar een lading klachten over zich heen. Ze besloot namelijk, nog voor de Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen dat als geheel deed, om de opnames van haar colleges beperkt online te zetten. Meteen daarna ontplofte haar inbox met boze mails. En naar haar uitleg wilden de studenten niet luisteren. ‘Het is niet dat ik niet tegen een lege collegezaal wil aankijken; ik maak me zorgen om de studenten en hun welzijn.’

Ze gelooft dat fysieke hoorcolleges voor meer verbondenheid, concentratie en motivatie zorgen bij de studenten. Volgens Van Krimpen weten de studenten van de afgelopen twee jaar niet wat ‘normaal’ studeren is. ‘Dat je vroeg opstaat, door de wind naar de collegezaal fietst en daar met zijn allen zit’, vertelt ze. ‘Er wordt te veel geleund op video’s, maar voor vakken zoals statistiek moet je daarnaast ook oefenen.’

Het is anders als je elkaar in de ogen kijkt

Corona heeft een verschuiving teweeg gebracht, zegt ze. Eerder kwamen studenten persoonlijk naar haar toe als er een probleem was. ‘Het is anders als je elkaar in de ogen kijkt. De laatste twee jaar was het heel makkelijk om een mail te sturen, dan hoef je je toch minder aan de fatsoensnormen te houden.’

Van Krimpen kan haar psychologiestudenten grofweg in twee groepen indelen. De eerste, grootste groep bevat studenten die ook nu hard aan het werk zijn. De andere bestaat uit mensen die wel hard willen werken, maar zich door de situatie benadeeld voelen. Dat is de groep die het hardste schreeuwt. ‘Die stille groep hoor je niet.’

De klachten hebben grote invloed op haar werkplezier. ‘Het is net alsof ik het moeilijk wil maken voor de studenten, maar dat wil ik helemaal niet.’ Zelfs de positieve mails worden overschaduwd door de negatieve. ‘Soms krijg je van die akelige mailtjes, die blijven ontzettend lang hangen, want die raken je’, vertelt ze. ‘Ik krijg ook leuke, lieve mailtjes – en die waardeer ik enorm. Maar dat goede gevoel is toch snel weg.’

Herkansing

Voor hoogleraar informatica Georgi Gaydadjiev geen boze mailtjes, maar ijzingwekkende stilte van de studenten. Toen 62 van de 164 studenten niet kwamen opdagen voor een tentamen, besloot hij de antwoorden niet te publiceren. Hij vermoedde namelijk dat mensen probeerden het vak ‘strategisch’ te halen. ‘Ze gaan niet naar het eerste tentamen, willen dan de uitwerkingen zien en maken vervolgens de herkansing.’

Maar volgens Gaydadjiev dat zou nutteloos zou zijn. ‘Studenten moeten niet verwachten dat dezelfde vragen met andere getallen op het tentamen komen’, vertelt hij. ‘En ik vind het niet eerlijk tegenover de mensen die zich wel hebben voorbereid op het eerste tentamen.’

Gaydadjiev denkt ook dat de tweede herkansingsmogelijkheid door sommige studenten is misbruikt. Tot een paar uur voor de eerste herkansing kreeg hij nog mails van mensen die zich wilden afmelden wegens ‘corona’. ‘Maar de twijfel is altijd in het voordeel van de student.’

Teleurgesteld

Zijn voornaamste doel blijft dat studenten iets opsteken van zijn vak. Hij deed zijn best om zijn studenten te begeleiden met extra studeersessies en vragenuren. Maar ze lieten het afweten. ‘Ik ben niet gefrustreerd, ik ben teleurgesteld’, vertelt hij. ‘Het is een leuk vak, ik vind het jammer dat studenten niet de kans pakken om het te begrijpen, want het zal ze later veel helpen.’

Zijn we soms niet allemaal een beetje egoïstisch, zonder te kijken naar de consequenties?

Hij wil namelijk graag zijn best doen voor zijn studenten, zegt hij. Zoals ook wiskundestudent Krzys Pudowski merkte, toen hij voor de derde keer zakte voor het vak van Gaydadjiev. ‘Ik vroeg of ik het mocht inzien en hij was een dag later beschikbaar. Hij is samen met mij helemaal door mijn tentamen gegaan, op een zaterdag.’ De tweede keer haalde hij het vak wel. 

Toch snapt Krzys dat niet iedereen zo gemotiveerd zou zijn gebleven als hij. ‘Op een gegeven moment wil je gewoon klaar zijn met een vak en het laten gaan.’ Dat zulk gedrag ook de docent raakt, daar staan studenten niet bij stil, denkt hij – of het kan ze niet genoeg schelen. ‘Zijn we soms niet allemaal een beetje egoïstisch, zonder te kijken naar de consequenties of de prijs die anderen ervoor moeten betalen?’

Andere aanpak

Gaydadjiev hoort ook van zijn collega’s dat studenten in de coronaperiode veranderd zijn. ‘Ze stellen andere eisen, klagen sneller dat de werkdruk te hoog is of dat ze niet voldoende feedback kunnen geven.’ Volgend jaar zal hij het dus anders moeten gaan aanpakken. ‘We moeten op de een of andere manier de studenten enthousiaster maken.’

Hij kan alleen maar hopen dat het dan straks weer beter gaat. ‘De bedoeling van lesgeven en tentamens afnemen is niet om studenten te laten falen, maar om ze iets te leren.’ 

Heb jij wel eens een boze mail of app naar een docent gestuurd? En wil je jouw kant van het verhaal laten horen? Mail dan naar ukrant@rug.nl.

Engels