Wat is de BKO?
Al jaren moeten startende docenten de Basiskwalificatie Onderwijs in hun bezit hebben voordat zij in aanmerking komen voor een vaste aanstelling. In 2010 besloot de RUG echter dat ook de zittende docenten hieraan moesten voldoen. Om te laten zien dat een docent voldoet aan de kwaliteitseisen, stelt hij een portfolio samen met het onderwijs CV, zijn visie op goed onderwijs, een zelfanalyse en bewijsstukken zoals eigen onderwijsmateriaal, evaluaties van cursussen en beoordelingen van studenten. Uit het portfolio moet duidelijk worden dat de docent bedreven is in ‘onderwijs ontwerpen’, ‘onderwijs verzorgen’, ‘onderwijs toetsen & beoordelen’ en ‘onderwijs evalueren & verbeteren’.
Een beoordelingscommissie van de faculteit bekijkt of het certificaat wordt toegekend.
‘Een olympisch streefdoel’, noemden de personeelsleden in de universiteitsraad het. In 2015 moet tachtig procent van alle RUG-docenten de basiskwalificatie onderwijs (BKO) op zak hebben. Maar het college van bestuur is een stuk positiever, net als de faculteiten trouwens. ‘Dit is de enige prestatieafspraak die we zelf in de hand hebben’, zegt middelenman Jan de Jeu. ‘Het zou wel heel raar zijn als we het niet halen.’
Het gaat allemaal over docentkwaliteit, legt Jaap Mulder uit. Hij werkt als coördinator docentprofessionalisering bij het ESI, het expertisecentrum voor universitair onderwijs van de RUG. ‘Of het nou een hoogleraar of een docent is, dat maakt niet uit. Wij willen een bepaalde docentkwaliteit hebben en die kwaliteit staat beschreven in de BKO-eisen.’ (zie kader)
Maar daarnaast gaat het natuurlijk om geld. Veel geld. ‘Het is zoals zoveel in het leven’, zegt Hans Biemans, hoofd financiële planning en begroting. ‘Als het echt geld kost, dan moet het. Dan kun je het ook maar beter benutten.’
10 miljoen
Die basiskwalificatie is namelijk onderdeel van de prestatieafspraken tussen universiteiten en het ministerie. In het geval van de RUG houden die in dat de universiteit ongeveer tien miljoen euro aan overheidsfinanciering verliest als het die afspraken niet nakomt. ‘Dus als we de doelstelling BKO niet halen, raken we maximaal eenderde van die 10 miljoen kwijt voor vier jaar’, legt Biemans uit.
Op deze manier kan de universiteit de kwaliteit van het onderwijs verantwoorden aan de samenleving, zegt Biemans. En dat is wat het ministerie wil. ‘Het college van bestuur wil dit zelf natuurlijk ook. De faculteiten moesten we soms nog een beetje overtuigen.’
Want vooral onder docenten was ontevredenheid over de registraties. Niet zo gek, misschien. Stel je voor: je geeft twintig jaar les en dan moet je je ineens bewijzen. Jaap Mulder: ‘Maar toch is het goed dat de docent zelf stilstaat bij wat hij eigenlijk doet. Van tevoren was er heel veel commentaar, maar achteraf valt het docenten vaak mee. Het is ook niet erg voor de voortgang. Je begint met de enthousiastelingen en de achterblijvers komen later vanzelf.’
Olympisch doel
Een dikke maand geleden, 30 september 2013, had 41,3 procent van de docenten aan de RUG het certificaat op zak. Maar dit percentage moet de komende twee jaar nog bijna verdubbeld worden. Een olympisch doel, zoals de personeelsfractie van de u-raad denkt?
‘Er zijn binnen de faculteiten planningen gemaakt’, zegt Hans Biemans. ‘Maar faculteiten die hun plicht verzaken, krijgen voor een deel de rekening op hun bordje. De faculteitsbesturen voelen het belang en ik ben er daarom wel optimistisch over. We moeten dit met vlag en wimpel halen.’
Bovendien, voegt beleidsmedewerker kwaliteitszorg Rutger Klein Nagelvoort toe. ‘Het gaat om de stand aan het einde van het jaar. Op universiteitsniveau streven we voor dit jaar dan naar 50 procent. Ik denk dat we dat wel halen. Het percentage dat geregistreerd is loopt namelijk achter.’
Juist in de afgelopen maanden haalden veel docenten hun BKO, maar die certificaten zijn nog niet administratief verwerkt.
Reorganisatie
En dan is er het verschil tussen de faculteiten. Dat is groot. Economie en Bedrijfksunde heeft al 67 procent ‘gekwalificeerde’ docenten. Maar rechten en letteren komen nog niet eens tot de helft van dat percentage. Erg?
Volgens Rob Wagenaar van letteren is er geen probleem. De achterblijvende cijfers van zijn afdeling worden veroorzaakt doordat de medewerkers van het talencentrum achterbleven. ‘Ze werken niet voor ons onderwijsprogramma en geven alleen maar taalvaardigheidsonderwijs.’ Nu alles duidelijker is, verwacht Wagenaar dat deze groep snel afgehandeld kan worden.
Ook de reorganisatie speelt de faculteit parten. ‘Die mensen laten we natuurlijk geen BKO meer doen.’ Wagenaar zelf denkt op een percentage van vijftig procent te zitten. ‘Ik maak me helemaal geen zorgen over die 80 procent in 2015. Die gaan we makkelijk halen, geen probleem.’
Bij de rechtenfaculteit is zelfs een beloning ingesteld om de BKO-registratie te stimuleren. De vakgroepen die alle registraties hebben afgerond, krijgen een kleine financiële vergoeding. Ze zien nu het belang van de persoonlijke registratie in en dat werpt zijn vruchten af.
Jaap Dijkstra, onderwijsdirecteur van de faculteit, is dan ook positief over het behalen van de normen. De registratie van 31 augustus klopt volgens hem niet. ‘Bij het doorvoeren van de certificaten, zat een kink in de kabel. Wij weten dat er bij ons inmiddels 55 docenten zijn die hun registratie hebben afgerond. Dit komt neer op ongeveer 60 procent. We zijn dus eigenlijk heel voortvarend bezig.’
Aan het eind van het jaar komt er een nieuw overzicht per faculteit. Dan moet blijken of de RUG het zelf gestelde tussendoel van 50 procent heeft gehaald.