Babette Salamat vecht voor studenten
Gesterkt door de wet
De zaak waar Babette Salamat het meest trots op is? Dat is de tweede die ze ooit oppakte, in november 2023, toen ze nog bezig was met haar master en net aan de slag was gegaan als jurist voor hogeronderwijskwesties. Mirthe van der Voorst, net als zij een rechtenstudent, werd door de RUG beschuldigd van fraude omdat ze tijdens een tentamen een reader met beschreven tabs had gebruikt.
‘Het was een heel ingewikkelde zaak’, vertelt Salamat. ‘Doorgaans leveren examencommissies niet al het bewijs aan studenten, of is er veel aan te merken op hun besluit, waardoor de zaak makkelijk te bepleiten is. Maar hier had de RUG alles goed gedaan, dus ging het echt om wat er gebeurd was en hoe je fraude definieert.’
Ze was er meteen van overtuigd dat Van der Voort niet schuldig was aan fraude, maar omdat de regels van de RUG iets anders zeiden, was het een grote verrassing toen de Raad van State in het voordeel van de student besloot. ‘Ik ging eigenlijk tegen de regels in en dat werkte. Dat is niet alleen mooi voor ons, maar voor rechtenstudenten in het hele land.’
Machteloos
Wat voor haar belangrijk is, is dat ze een stem kan geven aan studenten, dat ze met het wetboek in de hand hun hulpeloosheid in kracht kan omzetten. Want ze weet zelf ook hoe het is om machteloos te zijn. ‘Ik was best een lastig kind vroeger, ik had constant aanvaringen met docenten’, geeft ze toe. ‘Als ik iets oneerlijk vond, dan zei ik er iets van. Dat vonden de docenten niet zo leuk.’
Salamat kan zich al die keren dat ze de klas uitgestuurd werd op de middelbare school nog goed herinneren, en ook hoe onrechtvaardig dat voelde. ‘Ik dacht destijds al dat als ik de regels van de school maar kende, ik ze met hun eigen wapens kon bestrijden’, zegt ze.
Als ik de regels maar kende, kon ik ze met hun eigen wapens bestrijden
Ze begon aan een studie om juridisch medewerker te worden, maar pas toen ze een advocaat interviewde, kwam het besef dat zíj dat werk ook kon doen. ‘Hij was ook zo’n kind dat altijd z’n mond opendeed, dat altijd gedoe had met de leraren’, vertelt ze.
‘Als ik het kan, kun jij het ook’, zei hij tegen haar. En dus sprak de zeventienjarige Babette met zichzelf af dat ze naar de universiteit zou gaan, haar masterdiploma zou halen en advocaat zou worden.
‘Dat was 9,5 jaar geleden. En vandaag is een speciale dag, want ik ben net afgestudeerd’, zegt Salamat, in krijtstreeppak en met een leren aktetas in de hand.
Einde van een droom
Het was niet altijd makkelijk. Haar grootste droom spatte uiteen toen het advocatenkantoor waar ze stage had gelopen haar niet als trainee wilde aannemen, hoewel dat wel toegezegd was. ‘Ik viel toen echt in een zwart gat en het was heel zwaar om daar weer uit te klimmen’, zegt ze. ‘Ik ben niet gelovig, maar het voelde alsof God een deur had gesloten. Alsof ik een andere richting op werd geduwd.’
Toen kwam ze op LinkedIn Casper van Vliet tegen, die zich met zijn kantoor Van Vliet ELS op hogeronderwijszaken richtte. ‘Ik vocht al mijn hele leven tegen docenten, dus ik dacht, waarom zou ik dat niet voor m’n beroep doen?’ Ze stuurde hem een bericht en ze gingen samenwerken. ‘Ik wist niets over onderwijsrecht, maar ik werd enorm gefocust, kocht wat boeken en nam de eerste zaken aan.’
Nu zijn de twee partners bij wat inmiddels Cum Laude Legal heet, een kantoor dat studenten gratis juridische hulp aanbiedt. Ze pakken alles aan wat met het hoger onderwijs te maken heeft, van plagiaat tot fraude en een negatief BSA, en helpen studenten ook als ze problemen hebben met hun huisbaas of werkgever.
Om het leven van de studenten makkelijker te maken, regelen ze alles: van bezwaarschriften opstellen tot studenten bijstaan tijdens hoorzittingen. ‘Ik reis bijna elke week wel naar een andere stad, naar weer een andere hoorzitting’, zegt Salamat.
Bevredigend
Het werk bij Cum Laude Legal is enorm bevredigend, zegt ze. ‘Bij een groot advocatenkantoor help je rijke mensen om nog rijker te worden. Hier help ik mensen om zich te verdedigen tegen beschuldigingen die serieuze consequenties kunnen hebben voor hun toekomst.’
Bij een groot kantoor help je rijke mensen om nog rijker te worden
Zoals die keer dat ze een student bijstond die al bijna afgestudeerd was toen hij van zelfplagiaat beschuldigd werd. Hij mocht geen hertentamen doen. ‘Daardoor zou hij zijn studie niet meer binnen tien jaar kunnen afronden’, legt ze uit. En dan moest hij 20.000 euro aan studiefinanciering terugbetalen. ‘Hij was ook net vader geworden en had de laatste tijd geestelijke problemen.’
Salamat won de zaak. Ze krijgt nog altijd kippenvel als ze erover vertelt, omdat de student haar zo vreselijk dankbaar was. ‘Dat ik zoveel verschil heb kunnen maken voor iemand, terwijl het mij maar een paar uur gekost heeft.’
Het geeft haar voldoening als ze mensen die zich machteloos voelen, kan helpen hun recht te halen. Niet voor niets heeft ze een tatoeage laten zetten van de tarotkaart Gerechtigheid. ‘De meeste mensen zijn bang voor de wet, maar ik voel me erdoor gesterkt. Niemand kan mij nog onzin verkopen.’
Onderschat
Maar het werk heeft wel zo z’n uitdagingen. De grootste: je als jonge vrouw staande houden in een door mannen gedomineerd vakgebied. ‘Dat heb ik onderschat toen ik net begon’, zegt ze. ‘Maar het is echt zo dat je als vrouw op veel plekken niet serieus genomen wordt. Daar word ik enorm pissig van.’
Het overkwam haar tijdens een hoorzitting bij de Universiteit van Amsterdam, waar de voorzitter van het College van Beroep voor de Examens haar begon uit te lachen terwijl ze midden in haar pleidooi zat. ‘Hij zei dat ik hem aan het uitleggen was hoe de wet werkt’, zegt ze met een frons. ‘Het enige wat je kunt doen is je rug recht houden en gewoon doorgaan.’
Inmiddels is ze het gewend, maar soms vraagt ze zich toch opeens af: waarom doe ik dit eigenlijk, als ik zo behandeld word? Maar het antwoord dient zich dan ook meteen aan: ze doet het voor de studenten.
Gebrek aan steun
Dat betekent niet dat het niet frustrerend is – net zoals ze gefrustreerd was door het gebrek aan steun dat ze als student ervoer vanuit de RUG. ‘Dat was voor mij het moeilijkste om te accepteren’, zegt ze. Salamat wilde haar scriptie schrijven over fraude en de rechten van studenten, gebaseerd op artikel 6 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens – het recht op een eerlijk proces. Haar begeleider leek daar enthousiast over en gaf het groene licht, maar daarna werd ze al snel teruggefloten.
Ik had duidelijk geen vrienden gemaakt bij de rechtenfaculteit
‘Ik kreeg van mijn begeleider te horen dat die me niet kon helpen, omdat die in de examencommissie zat en het als een zwaard van Damocles boven diens hoofd zou hangen’, vertelt ze. Het was voor het eerst in lange tijd dat ze zich weer machteloos voelde. Ze had het besluit kunnen aanvechten, zoals ze dat voor anderen had gedaan. Maar het is niet hetzelfde als je voor jezelf moet vechten, vindt ze.
‘Ik wilde gewoon mijn diploma halen en hier wegwezen, want ik had duidelijk geen vrienden gemaakt.’ Dus deed ze het enige wat ze kon doen: ‘Ik zei: zak er maar in. En omdat ze me kwaad hadden gemaakt, nam ik daarna elke RUG-zaak aan die zich aandiende’
Oneerlijke regel
Het laatste stempel dat ze als kersvers afgestudeerd jurist wil drukken op haar oude faculteit? Dat rechtenstudenten een derde kans krijgen om een tentamen te maken, een zaak waar ze momenteel mee bezig is.
Binnen de RUG geldt de regel dat je een derde kans krijgt om een tentamen te halen als je nog maar één vak hoeft af te ronden om af te studeren. Maar bij rechten is er een aanvullende regel: je moet bij de eerste twee pogingen minstens een vier en een vijf hebben gehaald.
‘Die regel vind ik heel oneerlijk. Hij lijkt meer bedoeld om de werkdruk laag te houden dan om studenten te steunen’, zegt ze. ‘We willen dat studenten wat meer macht hebben. Daarom verzetten we ons tegen dit soort beleid, omdat niemand anders het doet.’