Wegwijs in de fietsenjungle

Ontdek je rekje

Eerste slide: fp-foto, chapeau en kop

Wegwijs in de fietsenjungle

Ontdek je rekje

Op veel plekken in de binnenstad struikel je over de fietsen die zomaar ergens op de stoep staan. Stallingen bouwen is één ding – hoe krijg je fietsers zover dat ze er gebruik van maken? De gemeente werkt aan oplossingen, maar de beste ideeën komen misschien wel van gewone burgers.
Door Thereza Langeler / Foto’s Traci White / Video Anneloes Prins
Tweede slide: tekstblok 1 t/m 5

In de zon, in de regen, soms slingerend bij nacht en ontij. Heel snel, kalmpjes aan of op halfzachte banden. Naar college, naar het werk, naar huis. Groningers fietsen wat af, en Groningen profileert zichzelf als dé fietsstad van Nederland. Dat kan best eens terecht zijn, suggereert niet alleen het straatbeeld, maar ook de statistiek.

Hoe duurzaam en sportief al dat gefiets ook is, de keerzijde ervan toont zich ook in het straatbeeld. Veel vaker dan voor een rek of stalling kiest de Groningse fietser namelijk gewoon een plekje zo dicht mogelijk bij z’n bestemming, zomaar ergens op de stoep. Zo krijgt het centrum het aanzien van een niet-opgeruimde puberkamer en moeten voetgangers laveren door een woud van metaal.

Fietsvakken

De achteloos geparkeerde fietsen zijn veel Stadjers een doorn in het oog, blijkt uit het Stadspanelonderzoek naar fietsen. Ook de gemeente ziet het liever anders. ‘We werken er hard aan om de binnenstad aantrekkelijker te maken. Een centrum waar je over de fietsen struikelt is niet bepaald aantrekkelijk’, legt woordvoerder Eddy Beuker uit. ‘Fietsparkeren is een groot probleem en we zijn op zoek naar oplossingen.’

Nu al wordt geëxperimenteerd met fietsvakken op het trottoir. Bij het Hoofdstation komen extra stallingen met ruimte voor 7200 fietsen, en het Groninger Forum krijgt een fietsenkelder met 1400 stallingsplaatsen. Ook de kelder van de voormalige V&D is in beeld als potentiële stallingsruimte. Buiten de politiek om ondernemen stadsbewoners zelf ook van alles om iets te doen aan het foute fietsparkeren. Tijdens toekomstfestival Let’s Gro organiseren de Fietsersbond en WerkPro Stallingen een brainstormborrel, waar iedereen de gelegenheid krijgt om zijn of haar ideeën te delen. Dat die ideeën er volop zijn, bleek al tijdens Battling Bikes, de wedstrijd die de Fietsersbond en de Student Advies Commissie (SAC) eerder dit jaar organiseerden.

Derde slide: Thinklink embed
Vierde slide: tekstblokken 6 t/m 9

‘De Fietsersbond wilde graag iets ondernemen om z’n veertigjarige jubileum te vieren’, licht Jesse Zwiers van de SAC toe. ‘Ze wilden iets van een wedstrijd, en ze wilden jongeren aanspreken. Daarvoor hebben we de battle bedacht.’

Deelnemers konden een concept aanleveren van maximaal twee A4’tjes voor een oplossing voor de problemen rondom fietsparkeren en zwerffietsen. Zwiers en zijn collega Hessel Engbrenghof beoordeelden samen met de Fietsersbond de inzendingen. Ze moesten haalbaar zijn, creatief, innovatief en – bovenal – gericht zijn op gedragsverandering.

Gemakzucht

‘Er is de afgelopen jaren al vrij veel gedaan met ruimtelijke oplossingen voor fietsen’, zegt Zwiers. ‘Fietsparkeervakken, slimme routes, extra belijning naar de vakken, van alles. Daarom wilden we de battle aangrijpen om naar een ander soort oplossingen te zoeken.’

Want met alleen meer stallingen komen we er niet. ‘Gemakzucht is een factor bij foutparkeren, maar gewoonte speelt ook een hele grote rol’, zegt Arjan Stuivers, verkeerspsycholoog aan de RUG en jurylid bij de wedstrijd. ‘Fietsers zijn gewoontedieren, die gewend zijn om hun fiets op de stoep te zetten. Dat is moeilijk te doorbreken.’

5e slide: tekstblok 10 over filmpje

Het kan wel, benadrukt hij. ‘Kijk bijvoorbeeld naar de rode lopers die op sommige plekken op de stoep liggen. Die werken heel goed om fietsen op een andere plek te krijgen.’ Ook de drie beste inzendingen van Battling Bikes zouden dat effect kunnen hebben. De drie winnaars blikken terug op hun concept.

6e slide: tekst winnaar 3

3. ‘Op díe fiets!’

Collectiv Kreativ – Drie van de vier leden van Collectiv Kreativ studeren aan de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen van de RUG. Een kolfje naar hun hand dus, zo’n fietsparkeerprobleem. ‘We hebben een dag lang met z’n drieën door de stad gelopen en rondgekeken, op zoek naar knelpunten’, vertelt Daan Doornbos. ‘Dan valt het je eigenlijk pas op hoe irritant het is, overal fietsen schots en scheef. En de stalling in de Oude Boteringestraat was halfleeg!’

Het concept dat de jongens bedachten, houdt in dat fietsen voorzien worden van een NFC-chip (near field communication) – die zit ook in je RUG-pas en je OV-chipkaart – waarmee ze moeten worden ingecheckt op een parkeerplaats. Handhavers kunnen door het uitlezen van de chip eenvoudig zien of een fiets op een verkeerde plek staat of te lang op één plek blijft staan, en daar straf voor uitdelen. Een beetje zoals de boete die je krijgt als je niet incheckt voor de trein.

‘Dit kan een goeie manier zijn om parkeergedrag te registreren’, zegt Stuiver. Maar het idee is wel wat aan de arbeidsintensieve kant. ‘Het werkt eigenlijk alleen als álle fietsen zo’n chip hebben, en zie dat maar eens voor elkaar te krijgen. En vervolgens moet aan álle fietsen die verkeerd geplaatst zijn, iets gedaan worden.’

7e slide: winnaar 2

2. Who’s Bike App

Maxime van Raaij – Ze geeft het direct toe: zelf zet ze haar fiets ook wel eens op een plek waar het eigenlijk niet mag. En eerlijk gezegd: Maxime van Raaij ergert zich eigenlijk niet zo aan de vele foutgeparkeerde fietsen. ‘Het heeft iets studentikoos’, lacht ze.

Toch deed ze samen met haar vriend mee aan Battling Bikes. Hun idee richt zich met name op de kwestie van zwerffietsen, die ooit ergens worden neergekwakt en nooit meer opgehaald. ‘We bedachten dat de bewoners van een bepaalde buurt zelf het beste weten welke fietsen gebruikt worden, en welke al heel lang staan. Zo kwamen we op het idee voor een foto-app, waarmee buurtbewoners melding kunnen maken van zwerffietsen.’

‘Zo’n app kan zeker succes hebben, al is het dan wel van vrij tijdelijke aard’, denkt Stuiver. Met het laten weghalen van de ene zwerffiets, voorkom je niet dat er andere voor in de plaats komen. ‘De gemeente heeft al een e-loket voor het melden van zwerffietsen. Als je daar een app als deze aan verbindt, kan het met name voor studenten een stuk toegankelijker worden.’

8e slide: winnaar 1

1. Fiets in het rek!

Willem van Althuis – Het is moeilijk te geloven in deze tijd van smartphones en chipkaarten, maar Willem van Althuis won Battling Bikes met een ouderwetse sticker. Van Althuis wist uit eigen ervaring dat verstokte foutparkeerders meestal worden bestreden met een flyer of een zadelhoes. ‘Maar een zadelhoesje is haast een soort beloning, en flyers gooien mensen weg.’ In een boetesysteem, zoals wordt ingezet op de campus van de Erasmus Universiteit Rotterdam, ziet Van Althuis ook geen heil: ‘Boetes werken averechts.’

Een sticker, besloot hij, is precies irritant genoeg: niet zo zwaar als een boete, niet zo makkelijk weggegooid als een flyer. Maar het echte effect zit ‘m in de boodschap op de sticker. ‘Zet je fiets in een rek en houd het voetpad vrij’, staat er in een spreekballon boven een figuurtje in een rolstoel. ‘Alvast bedankt! Een rolstoeler.’ Op een ander ontwerp staat een figuurtje met een kinderwagen, die hetzelfde verzoekt.

‘Zo spreek je fietsers persoonlijk aan’, licht Van Althuis toe. ‘Je laat ze merken dat ze mensen hinderen met hun gedrag. In het vervolg denken ze dan wel twee keer na voor ze hun fiets weer midden in het looppad zetten.’

Stuiver is zeer te spreken over de persoonlijke aanpak. ‘Je brengt degenen die het probleem veroorzaken en degenen die er last van hebben dichter bij elkaar. Dat is helemaal geen gek idee.’

Tiende slide: winnaar 1

Hoe nu verder?

‘We wilden met de battle graag kijken of we een idee helemaal op eigen initiatief konden ontwikkelen’, zegt Jesse Zwiers. Maar plannen die er lagen om de stickers van Van Althuis in productie te nemen, lijken zo langzamerhand een stille dood te sterven. ‘En dat is zonde. Hier zou een taak kunnen liggen voor de gemeente.’

‘Als er goeie ideeën zijn, willen we die graag horen en kijken of we er iets mee kunnen doen’, zegt gemeentewoordvoerder Eddy Beuker. ‘Daarom is zoiets als Let’s Gro ook zo interessant. Je zit er eens niet aan een vergadertafel te overleggen met mensen die er zogenaamd verstand van hebben, maar je kan out of the box over een probleem nadenken.’

Loop je zelf rond met het ei van Batavus? Tijdens Let’s Gro kun je je revolutionaire idee zelf aan wethouder Paul de Rook gaan vertellen, op de borrel van WerkPro Stallingen en de Fietsersbond. Je weet nooit: misschien ga je wel de geschiedenisboeken in als degene die voorgoed een einde maakte aan de stallingstress in de stad.

Terug naar boven
Mobiele versie hieronder
Helaas wordt dit artikel op mobiel slecht weergegeven. Bekijk het op tablet of desktop. We werken aan een oplossing.
Op veel plekken in de binnenstad struikel je over de fietsen die zomaar ergens op de stoep staan. Stallingen bouwen is één ding – hoe krijg je fietsers zover dat ze er gebruik van maken? De gemeente werkt aan oplossingen, maar de beste ideeën komen misschien wel van gewone burgers.
Door Thereza Langeler / Foto’s Traci White / Video Anneloes Prins

In de zon, in de regen, soms slingerend bij nacht en ontij. Heel snel, kalmpjes aan of op halfzachte banden. Naar college, naar het werk, naar huis. Groningers fietsen wat af, en Groningen profileert zichzelf als dé fietsstad van Nederland. Dat kan best eens terecht zijn, suggereert niet alleen het straatbeeld, maar ook de statistiek.

Hoe duurzaam en sportief al dat gefiets ook is, de keerzijde ervan toont zich ook in het straatbeeld. Veel vaker dan voor een rek of stalling kiest de Groningse fietser namelijk gewoon een plekje zo dicht mogelijk bij z’n bestemming, zomaar ergens op de stoep. Zo krijgt het centrum het aanzien van een niet-opgeruimde puberkamer en moeten voetgangers laveren door een woud van metaal.

Fietsvakken

De achteloos geparkeerde fietsen zijn veel Stadjers een doorn in het oog, blijkt uit het Stadspanelonderzoek naar fietsen. Ook de gemeente ziet het liever anders. ‘We werken er hard aan om de binnenstad aantrekkelijker te maken. Een centrum waar je over de fietsen struikelt is niet bepaald aantrekkelijk’, legt woordvoerder Eddy Beuker uit. ‘Fietsparkeren is een groot probleem en we zijn op zoek naar oplossingen.’

Nu al wordt geëxperimenteerd met fietsvakken op het trottoir. Bij het Hoofdstation komen extra stallingen met ruimte voor 7200 fietsen, en het Groninger Forum krijgt een fietsenkelder met 1400 stallingsplaatsen. Ook de kelder van de voormalige V&D is in beeld als potentiële stallingsruimte. Buiten de politiek om ondernemen stadsbewoners zelf ook van alles om iets te doen aan het foute fietsparkeren. Tijdens toekomstfestival Let’s Gro organiseren de Fietsersbond en WerkPro Stallingen een brainstormborrel, waar iedereen de gelegenheid krijgt om zijn of haar ideeën te delen. Dat die ideeën er volop zijn, bleek al tijdens Battling Bikes, de wedstrijd die de Fietsersbond en de Student Advies Commissie (SAC) eerder dit jaar organiseerden.

‘De Fietsersbond wilde graag iets ondernemen om z’n veertigjarige jubileum te vieren’, licht Jesse Zwiers van de SAC toe. ‘Ze wilden iets van een wedstrijd, en ze wilden jongeren aanspreken. Daarvoor hebben we de battle bedacht.’

Deelnemers konden een concept aanleveren van maximaal twee A4’tjes voor een oplossing voor de problemen rondom fietsparkeren en zwerffietsen. Zwiers en zijn collega Hessel Engbrenghof beoordeelden samen met de Fietsersbond de inzendingen. Ze moesten haalbaar zijn, creatief, innovatief en – bovenal – gericht zijn op gedragsverandering.

Gemakzucht

‘Er is de afgelopen jaren al vrij veel gedaan met ruimtelijke oplossingen voor fietsen’, zegt Zwiers. ‘Fietsparkeervakken, slimme routes, extra belijning naar de vakken, van alles. Daarom wilden we de battle aangrijpen om naar een ander soort oplossingen te zoeken.’

Want met alleen meer stallingen komen we er niet. ‘Gemakzucht is een factor bij foutparkeren, maar gewoonte speelt ook een hele grote rol’, zegt Arjan Stuivers, verkeerspsycholoog aan de RUG en jurylid bij de wedstrijd. ‘Fietsers zijn gewoontedieren, die gewend zijn om hun fiets op de stoep te zetten. Dat is moeilijk te doorbreken.’

Het kan wel, benadrukt hij. ‘Kijk bijvoorbeeld naar de rode lopers die op sommige plekken op de stoep liggen. Die werken heel goed om fietsen op een andere plek te krijgen.’ Ook de drie beste inzendingen van Battling Bikes zouden dat effect kunnen hebben. De drie winnaars blikken terug op hun concept.

3. ‘Op díe fiets!’

Collectiv Kreativ – Drie van de vier leden van Collectiv Kreativ studeren aan de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen van de RUG. Een kolfje naar hun hand dus, zo’n fietsparkeerprobleem. ‘We hebben een dag lang met z’n drieën door de stad gelopen en rondgekeken, op zoek naar knelpunten’, vertelt Daan Doornbos. ‘Dan valt het je eigenlijk pas op hoe irritant het is, overal fietsen schots en scheef. En de stalling in de Oude Boteringestraat was halfleeg!’

Het concept dat de jongens bedachten, houdt in dat fietsen voorzien worden van een NFC-chip (near field communication) – die zit ook in je RUG-pas en je OV-chipkaart – waarmee ze moeten worden ingecheckt op een parkeerplaats. Handhavers kunnen door het uitlezen van de chip eenvoudig zien of een fiets op een verkeerde plek staat of te lang op één plek blijft staan, en daar straf voor uitdelen. Een beetje zoals de boete die je krijgt als je niet incheckt voor de trein.

‘Dit kan een goeie manier zijn om parkeergedrag te registreren’, zegt Stuiver. Maar het idee is wel wat aan de arbeidsintensieve kant. ‘Het werkt eigenlijk alleen als álle fietsen zo’n chip hebben, en zie dat maar eens voor elkaar te krijgen. En vervolgens moet aan álle fietsen die verkeerd geplaatst zijn, iets gedaan worden.’

2. Who’s Bike App

Maxime van Raaij – Ze geeft het direct toe: zelf zet ze haar fiets ook wel eens op een plek waar het eigenlijk niet mag. En eerlijk gezegd: Maxime van Raaij ergert zich eigenlijk niet zo aan de vele foutgeparkeerde fietsen. ‘Het heeft iets studentikoos’, lacht ze.

Toch deed ze samen met haar vriend mee aan Battling Bikes. Hun idee richt zich met name op de kwestie van zwerffietsen die ooit ergens worden neergekwakt en nooit meer opgehaald. ‘We bedachten dat de bewoners van een bepaalde buurt zelf het beste weten welke fietsen gebruikt worden, en welke al heel lang staan. Zo kwamen we op het idee voor een foto-app, waarmee buurtbewoners melding kunnen maken van zwerffietsen.’

‘Zo’n app kan zeker succes hebben, al is het dan wel van vrij tijdelijke aard’, denkt Stuiver. Met het laten weghalen van de ene zwerffiets, voorkom je niet dat er andere voor in de plaats komen. ‘De gemeente heeft al een e-loket voor het melden van zwerffietsen. Als je daar een app als deze aan verbindt, kan het met name voor studenten een stuk toegankelijker worden.’

1. Fiets in het rek!

Willem van Althuis – Het is moeilijk te geloven in deze tijd van smartphones en chipkaarten, maar Willem van Althuis won Battling Bikes met een ouderwetse sticker. Van Althuis wist uit eigen ervaring dat verstokte foutparkeerders meestal worden bestreden met een flyer of een zadelhoes. ‘Maar een zadelhoesje is haast een soort beloning, en flyers gooien mensen weg.’ In een boetesysteem, zoals wordt ingezet op de campus van de Erasmus Universiteit Rotterdam, ziet Van Althuis ook geen heil: ‘Boetes werken averechts.’

Een sticker, besloot hij, is precies irritant genoeg: niet zo zwaar als een boete, niet zo makkelijk weggegooid als een flyer. Maar het echte effect zit ‘m in de boodschap op de sticker. ‘Zet je fiets in een rek en houd het voetpad vrij’, staat er in een spreekballon boven een figuurtje in een rolstoel. ‘Alvast bedankt! Een rolstoeler.’ Op een ander ontwerp staat een figuurtje met een kinderwagen, die hetzelfde verzoekt.

‘Zo spreek je fietsers persoonlijk aan’, licht Van Althuis toe. ‘Je laat ze merken dat ze mensen hinderen met hun gedrag. In het vervolg denken ze dan wel twee keer na voor ze hun fiets weer midden in het looppad zetten.’

Stuiver is zeer te spreken over de persoonlijke aanpak. ‘Je brengt degenen die het probleem veroorzaken en degenen die er last van hebben dichter bij elkaar. Dat is helemaal geen gek idee.’

Hoe nu verder?

‘We wilden met de battle graag kijken of we een idee helemaal op eigen initiatief konden ontwikkelen’, zegt Jesse Zwiers. Maar plannen die er lagen om de stickers van Van Althuis in productie te nemen, lijken zo langzamerhand een stille dood te sterven. ‘En dat is zonde. Hier zou een taak kunnen liggen voor de gemeente.’

‘Als er goeie ideeën zijn, willen we die graag horen en kijken of we er iets mee kunnen doen’, zegt gemeentewoordvoerder Eddy Beuker. ‘Daarom is zoiets als Let’s Gro ook zo interessant. Je zit er eens niet aan een vergadertafel te overleggen met mensen die er zogenaamd verstand van hebben, maar je kan out of the box over een probleem nadenken.’

Loop je zelf rond met het ei van Batavus? Tijdens Let’s Gro kun je je revolutionaire idee zelf aan wethouder Paul de Rook gaan vertellen, op de borrel van WerkPro Stallingen en de Fietsersbond. Je weet nooit: misschien ga je wel de geschiedenisboeken in als degene die voorgoed een einde maakte aan de stallingstress in de stad.

Engels

Abonneer
Laat het weten als er

De spelregels voor reageren: blijf on topic, geen herhalingen, geen URLs, geen haatspraak en beledigingen. / The rules for commenting: stay on topic, don't repeat yourself, no URLs, no hate speech or insults.

guest

0 Reacties
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties